Lưu giữ văn hóa dân tộc Giáy

Vũ Thị Ngọc Hướng 22 tuổi, tại thôn Tả Van Giáy 2, xã Tả Van, thị xã Sa Pa. Từ nhỏ, Hướng đã là cô bé thông minh, chăm chỉ và năng động, với ước mơ được học cao, học xa để có cơ hội tìm hiểu nhiều hơn về thế giới bên ngoài, đồng thời tìm cơ hội phát triển bản thân. Đặc biệt, Hướng luôn trăn trở trước những giá trị văn hóa dân tộc Giáy đang dần mai một, nên luôn mong muốn mang kiến thức học được áp dụng vào thực tế, góp phần lưu giữ, bảo tồn nét đẹp văn hóa dân tộc.

Hướng chia sẻ, em lớn lên trong nếp nhà của người Giáy, nên luôn có ý thức giữ gìn văn hóa của dân tộc mình mà trước hết là từ ngôn ngữ. Được nghe bà ngoại và các bác kể cho nghe những truyện cổ của người Giáy, càng đi sâu tìm hiểu văn hóa Giáy, em càng thấy dân tộc mình có nền văn hóa đa dạng, độc đáo. Thế nhưng nhiều người trẻ lại không biết nói tiếng mẹ đẻ, không biết và không hiểu phong tục truyền thống, không biết nấu các món ăn truyền thống của dân tộc mình... nên em nghĩ mình cần phải làm một điều gì đó.

Sau vài lần dẫn tour đi Sa Pa, cô gái trẻ nhận thấy khá nhiều hướng dẫn viên bản địa chưa truyền tải hết được những giá trị văn hóa và thiên nhiên tốt đẹp nơi đây cho du khách. Cuối năm thứ hai đại học, em nảy ra ý tưởng thu thập thông tin và xây dựng kênh YouTube “Hướng Giáy Sa Pa”.

Ban đầu, Hướng gặp nhiều khó khăn trong việc làm các video, bởi em chưa từng được học hay đào tạo về lĩnh vực này, cũng không có đủ máy móc, thiết bị hỗ trợ. Những video đầu tiên của Hướng chỉ đơn thuần là làm về ẩm thực, vì ẩm thực người Giáy rất hấp dẫn. Sau này tham gia nhóm cộng đồng người Giáy trên Facebook, Hướng được các bạn động viên đọc một số truyện cổ và hát những bài ca cổ của người Giáy. Hướng đã lặn lộn về Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Lào Cai, nơi mình từng theo học, rồi lên Thư viện Quốc gia để tìm tòi, tham khảo tài liệu để các video đưa lên bảo đảm chân thực, chính xác.

Việc làm video bước đầu thuận lợi, Hướng đã học hỏi về công nghệ rất nhanh và có nền tảng kiến thức xã hội để viết lời dẫn, giới thiệu. Tuy nhiên, em cũng gặp khó khi thiếu các thiết bị hiện đại để thu âm được to, rõ ràng, hình ảnh sắc nét và nhất là thiếu người đồng hành. Hướng từng thử lập một đội các bạn trẻ người Giáy để cùng nhau dịch truyện nhưng vì dân số người Giáy khá ít, lại sống ở những khu vực khác nhau và có nhiều công việc khác nhau nên khó để cùng thực hiện.

Hướng chia sẻ: Mình em tự lên ý tưởng, kịch bản rồi tự quay và chỉnh sửa video mất rất nhiều thời gian nên số lượng video đưa lên cũng chưa được nhiều. Hơn nữa, giọng nói của em vẫn chưa hay, chưa được truyền cảm nên em đang cố gắng luyện tập từ việc nghe giọng các phát thanh viên, bởi em biết rằng giọng nói trong một video đóng một phần rất quan trọng.

Tính đến tháng 7/2021, kênh YouTube “Hướng Giáy Sa Pa” đã thu hút hơn 50 nghìn lượt xem, với tổng số 25 video nằm trong 3 danh sách phát là: Hướng Giáy Sa Pa (với những video về trải nghiệm ẩm thực, văn hóa, cuộc sống hằng ngày của chính Hướng và người Giáy quê em như làm bánh Trung thu, bánh chưng đen, bắt cá và hái táo mèo); truyện cổ dân tộc Giáy (những video kể truyện cổ của người Giáy như E Toi, Quê hương người Giáy…); hát tiếng Giáy (với các video âm nhạc do Hướng và những người Giáy hát như Vươn dú càu - hát về bạn cũ, Vươn sroong náu - hát về hai chúng mình…). Sau mỗi video đưa lên, Hướng nhận được nhiều phản hồi tích cực cùng những lời động viên, khuyến khích của bạn bè nhiều nơi.