'Mái nhà chung' của 49 con gấu

Mỗi cá thể - mỗi cuộc đời

7 giờ sáng, tiếng chuông reo rộn cả khu trại gấu rộng hơn 10ha của Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình tại xã Kỳ Phú. Những chú gấu nhanh nhẹn bò ra giữa khuôn viên bán tự nhiên, trèo lên những cây cột có hộc to để tìm kiếm đồ ăn với ánh mắt thích thú…

Mỗi cá thể gấu tại đây đều có một cuộc đời riêng, có khi được giải cứu, có khi bị giam cầm, bị hành hạ, bị vận chuyển buôn bán, lại có khi là chú gấu con đáng thương bị lạc mẹ… Chúng có những cái tên rất đáng yêu: Thơm, Thì Là, May, Mi, Tam… Những cái tên này, gắn liền với quá khứ của chúng.

Lê mình trên đám cỏ xanh mướt, một cá thể gấu ngựa bị tụt lại phía sau, 2 chân sau cao hơn 2 chân trước khiến việc di chuyển của nó khó khăn. Thi thoảng nó ngã chúi mặt xuống đất, rồi tiếp tục bò về nơi có mật ong thơm ngọt. Đó là Hai Chân, cá thể gấu đầu tiên được giải cứu vào tháng 11/2017, sau 10 năm bị nuôi nhốt để lấy mật.

Sở dĩ có cái tên Hai Chân bởi trước đó, nó đã bị nhốt nhiều năm liền trong một cũi sắt chật hẹp, gỉ sét, tù túng, thiếu ánh sáng. Thời gian dài bị tra tấn, nó đã mất đi 2 chi trước. Khi được đưa về cơ sở bảo tồn, Hai Chân gặp rất nhiều vấn đề về sức khỏe, gan mật bị thương tổn. Thời gian đầu ở tại đây, ánh mắt của Hai Chân lờ đờ, cơ thể nặng nề, không có phản ứng với nhân viên chăm sóc. Sau một thời gian dài điều trị, Hai Chân đã có thể trèo lên sàn cao để chơi, có thể bơi và đi khám phá toàn khu bán hoang dã… Chính những điều này mà Trung tâm đã quyết định đổi tên Hai Chân thành Nhí Nhố để xóa đi quá khứ đau thương của nó.

Với Mi và Tam - đó là câu chuyện 2 chú gấu mồ côi được giải cứu vào tháng 2/2019. Thời điểm đó, cơ sở bảo tồn nhận được cuộc gọi từ Công an TP Hải Phòng thông báo về việc bắt giữ 2 cá thể gấu từ một vụ buôn bán động vật trái phép. Không quản ngại đường xa, nhóm cứu hộ lên đường trong đêm đi giải cứu 2 chú gấu nhỏ. Đến hiện trường, 2 cá thể này đã rơi vào tình trạng kiệt sức...

Khi được đưa về cơ sở, Mi và Tam mỗi đứa chỉ cân nặng 800-900g, ngoài ra, Mi còn được chẩn đoán có vấn đề thương tổn về não dẫn đến việc vận động không bình thường. Để cứu sống 2 chú gấu nhỏ, trung tâm đã đưa chúng vào môi trường vô trùng, ủ ấm 24/24h, 3 tiếng cho uống sữa một lần…

Nhờ sự chăm sóc tận tụy của đội ngũ bác sỹ thú y và nhân viên chăm sóc, Mi và Tam đã có những thay đổi thần kỳ. Từ trọng lượng chỉ tính bằng gam, đến nay, Mi và Tam đã nặng hơn 30kg, khỏe mạnh và rất nhanh nhẹn. Là những chú gấu nhỏ mồ côi nên mỗi lần chơi đùa, chúng vẫn thi thoảng mút tay, là một cách để xoa dịu bản thân mỗi khi nhớ sữa mẹ.

Ngôi nhà chung

Theo Trung tâm Bảo tồn động vật hoang dã nước Việt (Four Paws Viet, đơn vị thành lập và vận hành Cơ sở Bảo tồn gấu Ninh Bình), cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình được khởi công xây dựng từ năm 2016 và chính thức khánh thành giai đoạn 1 vào tháng 3/2019.

Trong 5 năm hoạt động, cơ sở đã tổ chức cứu hộ thành công 24 chuyến, đưa về 49 cá thể gấu ngựa tại khắp các tỉnh, thành trên toàn quốc. Sau khi được giải cứu, những cá thể này được chăm sóc trong khu vực cách ly để phục hồi bản năng tự nhiên, sau đó thả về môi trường bán tự nhiên rộng khoảng 10 ha tại đây.

Bà Ngô Thị Mai Hương – Giám đốc Tổ chức Four Paws Viet cho biết: Các chú gấu sau khi được giải cứu sẽ vào khu vực cách ly trong 3 tuần để tránh lây nhiễm bệnh. Trong thời gian này, gấu sẽ được khám chữa bệnh, làm quen với chế độ ăn mới và theo dõi sát sao bởi đội ngũ chăm sóc. Tại buổi cứu hộ hoặc các tuần tiếp theo, gấu sẽ được gây mê và kiểm tra sức khỏe kỹ lưỡng, lấy mẫu máu, siêu âm và chụp x-quang các bộ phận cùng nội tạng. Các buổi kiểm tra tiếp theo được tiến hành để nhổ răng hỏng và các thủ thuật khác. Khi sức khoẻ đã ổn, gấu được chuyển sang ‘ngôi nhà’ rộng 9m2, có võng, giường, ống giấu thức ăn… nhằm giúp gấu thích nghi dần với môi trường rộng hơn cũi và bắt đầu phục hồi các chức năng. Sau khi ở nhà gấu từ 1-2 tuần, gấu sẽ được cho ra khu bán hoang dã.

Với 4 khu bán hoang dã có tổng diện tích lên đến 22.000m2 được thiết kế phù hợp với đặc điểm loài, các cá thể gấu ở đây có thể dần dần phục hồi lại bản năng tự nhiên, được tự do hoạt động ngoài trời và trong nhà 24h/ngày, gấu có thể lựa chọn bơi lội trong hồ, leo trèo lên các bậc sàn cao, tắm nắng ngoài bãi cỏ, chơi đùa cùng nhau, tìm kiếm thức ăn, hay trốn vào những nơi khuất để thư giãn.

Ngoài việc bảo tồn gấu, cơ sở bảo tồn còn là nơi thăm quan, đón khách du lịch. Trong năm 2022, cơ sở đã đón tiếp được gần 10.000 du khách và các đoàn học sinh đến tham quan trải nghiệm.

Ông Gerald Dick - Giám đốc điều hành các chương trình, thành viên Hội đồng Quản trị của Four Paws Viet khẳng định, Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình là dự án quan trọng nhất của trung tâm tại châu Á.

Trong thời gian tới, Four Paws Viet muốn đẩy nhanh đầu tư vào dự án xây dựng cơ sở bảo tồn rộng trên 30 ha tại Công viên động vật hoang dã quốc gia (nằm ở xã Kỳ Phú và Phú Long, huyện Nho Quan). Theo dự kiến, sau khi xây dựng công viên, Four Paws Viet sẽ tổ chức bảo tồn thêm 30 cá thể hổ và một số loài nguy cấp, quý hiếm của Việt Nam.