Điểm chung của các bộ phim giành nhiều giải thưởng trong và ngoài nước là đậm tính điện ảnh, duy mỹ, mang chiều sâu và ngụ ý rõ ràng.
Những phim Việt đã “mang chuông đi đánh xứ người”, đoạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước đều là các tác phẩm hấp dẫn, giàu giá trị nghệ thuật, thể hiện được vẻ đẹp của con người, đất nước Việt Nam. “Ròm”, “Trăng Nơi Đáy Giếng”, “Song Lang”… đều được khán giả hết lời khen ngợi.
Ròm
“Ròm” là bức tranh lem luốc về hiện thực xã hội lơ lơ lửng lửng, kể về Ròm (Trần Anh Khoa) - cậu nhóc bán số đề ở một chung cư nghèo. Nhân vật Ròm hòa mình vào dòng đời, dành vài đồng tiền chờ ngày tìm về người nhà. Cậu dùng mọi chiêu trò để dụ người xung quanh đánh đề chỉ để đổi lấy mấy chục nghìn tiền bán giấy dò hay hoa hồng (nếu trúng) mỗi ngày. Bên cạnh đó, cậu còn phải đối mặt với sự tranh giành địa bàn của Phúc (Nguyễn Phan Anh Tú). Đời Ròm lòng vòng nghèo - đề - nghèo. Ròm vì người, người lừa Ròm, người vì tiền.
Khi những thước phim đầu tiên lên màn ảnh, nhiều nhà phê bình phim nhận xét “Ròm” tạo hiệu ứng ở phần bối cảnh và ý nghĩa. Phim đặt ra rất nhiều vấn đề, từ vụ cả khu trúng đề rồi nợ tiền của chủ nợ (rapper Wowy đóng), vụ Ròm đi tìm cha mẹ, Ròm và Phúc (Anh Tú Wilson) từ thù thành bạn, câu chuyện của bà Ghi (Cát Phượng đóng), đến cả nhà giáo đã về hưu như bà Ba (do nghệ sĩ gạo cội Thiên Kim thủ vai) cũng chọn cái kết trong ngõ cụt. Tất cả cho thấy sự đau khổ và cùng quẫn của cái nghèo cũng như niềm vui trúng được vài chục triệu mà chẳng nghĩ đến việc đã mất vài tỷ.
Vốn được đánh giá khó xem, không thuộc dạng thương mại, giải trí thông thường, bộ phim thành công khi “tạo động lực cho nhiều nhà làm phim Việt”. Phim đoạt giải Làn sóng mới (New Currents) tại Liên hoan phim quốc tế Busan 2019, giải Phim điện ảnh đầu tay xuất sắc nhất tại Liên hoan phim quốc tế Fantasia 2020, Phim hay nhất tại Liên hoan phim châu Á Barcelona 2020. Trần Anh Khoa đoạt giải Nam diễn viên chính xuất sắc tại Liên hoan phim châu Á 2021. Ngoài ra Ròm còn được vinh danh Phim được yêu thích nhất tại Giải Mai Vàng 2021.
Trăng nơi đáy giếng
“Trăng nơi đáy giếng” là tác phẩm “mê hoặc” khán giả yêu thích dòng phim nghệ thuật, với ngôn ngữ điện ảnh tinh tế. Giống “Cánh đồng bất tận”, “Trăng nơi đáy giếng” thành công ở cả bản truyện ngắn, kịch và truyền hình, là phim Việt Nam mang đậm bản sắc văn hóa, con người Việt.
Bộ phim “ẵm” khá nhiều giải như Cánh diều bạc năm 2008, diễn viên Hồng Ánh đoạt giải Nữ diễn viên chính xuất sắc trong Liên hoan phim quốc tế Dubai 2008; giải Nữ diễn viên chính xuất sắc của giải Cánh diều vàng năm 2008… Phim chứng minh giá trị “không lỗi thời” khi có lượt xem lại cao trên VieON cùng 5.0/5 điểm đánh giá từ người xem.
Nội dung trong “Trăng nơi đáy giếng” nói về số phận một cô giáo tên Hạnh (Hồng Ánh) luôn một lòng tôn thờ chồng và hết mực vì gia đình chồng - một gia đình truyền thống ở Huế. Tiếc thay người phụ nữ đảm đang này lại bất hạnh khi bị vô sinh. Cô giáo Hạnh lặng lẽ, âm thầm hy sinh lần lượt từng thứ của cuộc đời - từ cuộc sống hàng ngày, tình cảm vợ chồng đến sự nghiệp dạy học, thậm chí cả quyền làm vợ trong hôn nhân. Phim là bi kịch của người phụ nữ trong tình yêu mù quáng, bi kịch của người đàn bà yêu chồng đắm đuối mà không thể có con. Người phụ nữ tê tái vì đau khổ rồi hồi sinh với một niềm tin lạ lùng vào cõi tâm linh giữa cuộc đời.
Mùa len trâu
“Mùa len trâu” phác họa cuộc sống cơ cực của người nông dân đồng bằng sông Cửu Long phải chịu cảnh làm thuê cho địa chủ, còng lưng gánh thuế. “Đây là thế giới của những người đàn ông không làm chủ được gì, ngay cả bầy trâu chúng tôi len trong nước, ba nổi bảy chìm” - là câu nói khái quát cuộc đời của Kìm (Lê Thế Lữ) và những người nông dân. “Mùa len trâu” vừa có tính chân thực của một bộ phim tài liệu vừa mang nét uyển chuyển của một tác phẩm điện ảnh.
“Mùa len trâu” tham dự gần mười liên hoan phim khu vực, quốc tế và giành được những giải thưởng đáng kể: Giải đặc biệt tại LHP Locarno, Thụy Sĩ; Giải đạo diễn mới xuất sắc nhất tại LHP Chicago, Mỹ; Giải Kỳ Lân Vàng, Grand prix tại LHP Amiens, Pháp; Giải đặc biệt của LHP Amazonas, Brasil; Giải cao nhất tại Liên hoan phim Asian Marine, Mukuhari (Nhật Bản).
Áo lụa Hà Đông
Giữa vô vàn cái tên tiêu biểu về chủ đề chiến tranh, “Áo lụa Hà Đông” nổi bật hơn hẳn khi khắc họa những tháng ngày lầm than của Dần (Trương Ngọc Ánh) và Gù (NSƯT Quốc Khánh) giữa bom đạn khói lửa.
Phim được xướng tên trong nhiều LHP trong nước và quốc tế như Phim truyện nhựa xuất sắc, Đạo diễn phim nhựa xuất sắc, Quay phim xuất sắc, Âm thanh xuất sắc tại Giải Cánh Diều Vàng 2006; Bình chọn của khán giả tại LHP Quốc Tế Busan 2006; NSƯT Quốc Khánh đoạt giải Nam diễn viên chính xuất sắc tại Giải Cánh Diều Vàng 2006 và Trương Ngọc Ánh đoạt giải Nữ diễn viên được yêu thích nhất tại Giải Mai Vàng 2007.
“Áo lụa Hà Đông” thể hiện được hết những cảnh cơ cực khổ sở của người dân Việt Nam đồng thời nhấn mạnh được vẻ kiên cường bất khuất vượt qua mọi khổ sở để phấn đấu có một tương lai tươi sáng hơn. Xuyên suốt phim là những khung cảnh làng quê hiện lên với một màu rất u ám và ảm đạm, cùng với đó là trang phục cổ truyền và tiếng đàn nhị kéo dài lay lắt không thôi. Điểm tinh tế của phim khi chèn thêm vài câu bông đùa của các nhân vật để làm giảm bớt căng thẳng, nhẹ nhàng tạo ra tiếng cười cho khán giả nhưng không làm hỏng đi mạch cảm xúc của phim, điều mà có lẽ phần lớn phim Việt Nam đã không thể làm được.
“Áo lụa Hà Đông” vẫn xây dựng nhân vật theo những khuôn mẫu cũ, phân biệt giai cấp địa chủ và dân nghèo. Chiến tranh, thiên tai, số phận được khắc họa trong phim vừa khắc nghiệt, vừa tàn bạo, khiến người xem rùng mình khi hình dung về nỗi đau khổ mà người dân chịu đựng để đổi lấy hai từ “hòa bình”.
Từng nhân vật đều được khắc họa một cách hoàn hảo, không ai bị lu mờ kể cả những diễn viên nhí cũng rất tròn vai. Tất cả cộng hưởng giúp "Áo lụa Hà Đông" xứng đáng với mọi giải thưởng đã đạt được không những trong nước mà còn vang danh khắp nơi trên thế giới.