Mạnh tay xử lý nghệ sĩ lệch chuẩn

Ngang nhiên bóc phốt

Sau một thời gian được xem là khá bình yên của giới showbiz, làng giải trí Việt, mới đây, lùm xùm của người đẹp Nam Em, diễn viên Thương Tín lại tạo sóng dư luận về chuyện phát ngôn của nghệ sĩ. Cuối tháng 2, người đẹp Nam Em liên tục livestream chia sẻ chuyện hậu trường showbiz. Vì loạt livestream này, Nam Em bị phạt 37,5 triệu đồng. Giữa tháng 3, trong một livestream, Nam Em bất ngờ leo ra ngoài ban công. Hành động của cô gây tranh cãi. Nhiều người cho rằng, là người của công chúng, những phát ngôn, hành động lệch chuẩn của Nam Em sẽ ảnh hưởng xấu tới giới trẻ. Mới nhất, Nam Em bị phạt 10 triệu đồng, đồng thời bị kiến nghị hạn chế các tài khoản mạng xã hội.

Tương tự Nam Em, nghệ sĩ Thương Tín dù lớn tuổi, cũng đã gây bức xúc không kém bởi những phát ngôn của mình trong thời gian qua. Trong đó, việc NSND Trịnh Kim Chi và nhạc sĩ Tô Hiếu bị Thương Tín nói xấu khiến công chúng không khỏi băn khoăn. Ban đầu, khán giả tin lời nam nghệ sĩ này khi nhìn vào vẻ ngoài khắc khổ, đáng thương của ông. Tuy nhiên, dần dà mọi việc vỡ lẽ, các phát ngôn sai lệch về chuyện tiền bạc và cát sê của Thương Tín khiến công chúng ngao ngán. Đó là khi nhạc sĩ Tô Hiếu chọn cách đối chất với Thương Tín bằng đoạn ghi âm kéo dài 11 phút, nam nghệ sĩ này thừa nhận mọi phát ngôn của mình với Tô Hiếu là sai và chọn cách về quê sống vì áp lực dư luận.

Trước đó không lâu, người mẫu Ngọc Trinh cũng bị tuyên phạt 1 năm tù, cho hưởng án treo về tội “gây rối trật tự công cộng” khi thực hiện các động tác lái xe nguy hiểm, đăng clip lên mạng xã hội, gây ảnh hưởng xấu trong dư luận, đặc biệt là giới trẻ.

Có thể nói, sau hơn 2 năm bộ quy tắc ứng xử dành cho nghệ sĩ có hiệu lực, tình trạng loạn “rác” văn hóa đã giảm, nhưng chưa giải quyết một cách triệt để. Đâu đó những nghệ sĩ, người nổi tiếng vẫn có hành vi thiếu chuẩn mực trong giao tiếp, ứng xử, lối sống… tạo ra dư luận không tốt, ảnh hưởng đến những người hoạt động nghệ thuật chân chính.

Nhìn nhận về vấn đề này, quyền Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) - NSND Trần Ly Ly bày tỏ, tinh thần của những người làm quản lý văn hóa là muốn nhân cái đẹp để dẹp cái xấu, chú trọng giáo dục, khuyến khích, vận động và cảnh báo nghệ sĩ thực hiện tốt các quy định. Nếu nghệ sĩ vi phạm pháp luật đã có pháp luật xử lý.

Cũng theo bà Ly Ly, chỉ có một bộ phận rất ít cá nhân hoạt động nghệ thuật có những hành động chưa đẹp, vi phạm pháp luật hay trái thuần phong mỹ tục, gây tác động tiêu cực tới xã hội so với hàng nghìn nghệ sĩ hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn cũng như các lĩnh vực khác như điện ảnh, mỹ thuật, nhiếp ảnh… Hiện nay có nhiều nghệ sĩ tự do, mỗi một kênh thông tin của họ trên mạng xã hội chính là một kênh thông tin ra xã hội. Vì vậy, trước hết Bộ Thông tin và Truyền thông phải là đơn vị vào cuộc đầu tiên, và Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch sẽ phối hợp để đưa ra biện pháp xử lý.

Mạnh tay với những sai phạm

Có lẽ chưa bao giờ câu chuyện văn hóa ứng xử của người nổi tiếng trên mạng xã hội lại tạo nên nhiều dư luận như hiện nay. Những phát ngôn thiếu suy nghĩ trên mạng xã hội đã khiến nhiều nghệ sĩ mất đi sự yêu quý trong lòng công chúng. Công chúng vốn là những người luôn theo sát hoạt động của các nghệ sĩ nên thời gian qua, có không ít nghệ sĩ đã phải trả giá cho những lời nói, hành vi lệch chuẩn của mình.

Thật đáng tiếc khi một số nghệ sĩ tên tuổi, có nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, thậm chí làm cán bộ lãnh đạo, quản lý nhưng đã bị cách chức vì các phát ngôn thiếu chuẩn mực trên trang cá nhân. Có không ít nghệ sĩ bị xử phạt vì đăng tải những thông tin thiếu kiểm chứng... Nhưng có lẽ hình phạt nặng nhất đối với nghệ sĩ là sự coi thường, mất niềm tin của người hâm mộ. Mặc dù đã có lời xin lỗi, thanh minh nhưng không thể dễ dàng lấy lại sự yêu mến của công chúng. Không phải ngẫu nhiên mà nhiều người hâm mộ đã đề nghị với các cơ quan quản lý phải có hình thức mạnh tay.

NSND Trần Quốc Chiêm - Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội cho rằng, trong bối cảnh internet phát triển mạnh mẽ, để có bản lĩnh nghệ thuật trong không gian mạng, hơn ai hết, các nghệ sĩ phải hiểu biết pháp luật, tuân thủ quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng. Phải cẩn trọng, suy nghĩ trước khi phát ngôn, bình luận, khi chia sẻ thông tin, hình ảnh với công chúng. Người nghệ sĩ phải lường trước được kết quả, hậu quả và phải chịu trách nhiệm trước dư luận, công chúng và pháp luật về những hành vi lệch chuẩn của mình.

Để giải quyết triệt để vấn nạn này, Bộ Thông tin và Truyền thông đã phối hợp với Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xây dựng Quy chế xử lý các nghệ sĩ, người của công chúng, người hoạt động nghệ thuật có hành vi vi phạm pháp luật, thuần phong mỹ tục… theo hướng hạn chế biểu diễn, phát sóng, quảng bá thông tin, hình ảnh, hoạt động của người vi phạm trên báo đài, không gian mạng.

Ngoài các quy định, quy tắc, những người nghệ sĩ cần ứng xử với vai trò là những người làm văn hóa, đem hiểu biết, uy tín cá nhân để lan tỏa những giá trị nhân văn tốt đẹp, trợ giúp những người yếu thế. Không những vậy, những người nghệ sĩ còn trở thành tấm gương tuân thủ pháp luật trên mạng xã hội cho công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Ðó là những điều mà một người nghệ sĩ đích thực sẽ làm và có trách nhiệm trên mạng xã hội, truyền cảm hứng tích cực cho cộng đồng.

Chuyên gia truyền thông Nguyễn Ngọc Long cho rằng, việc xây dựng chế tài xử phạt những nghệ sĩ vi phạm pháp luật, trái thuần phong mỹ tục, gây ảnh hưởng không tốt đến xã hội là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên cần có mức xử phạt khác nhau cho từng vi phạm. Mức phạt bao gồm lao động công ích, công bố vi phạm công khai trên các phương tiện truyền thông, đề nghị các nền tảng lớn như Facebook, Google, TikTok phối hợp tháo gỡ các bài đăng của người vi phạm cũng như ngăn chặn việc họ tạo tài khoản mới.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Hương Giang, một nghệ sĩ với sức ảnh hưởng của mình có thể góp phần làm đẹp cho xã hội, sống nhân văn, thượng tôn pháp luật. Nhưng cũng chính nghệ sĩ đó, nếu sống buông thả, có những hành vi ứng xử lệch chuẩn, ngay lập tức sẽ tác động xấu đến người hâm mộ, đến một bộ phận xã hội. Vì vậy, cơ quan chức năng cần xử lý mạnh tay hơn nữa đối với những nghệ sĩ, người nổi tiếng có hành vi ứng xử gây nhiễu, gây hại cho xã hội và cho người hâm mộ.