Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội đã ban hành kết luận điều tra bổ sung đối với vụ lừa đảo đa cấp biến tướng tại Công ty Bankland. Có tới 4.736 nhà đầu tư sập bẫy với 464 tỷ đồng. Trước đó, tòa cũng đã xử nhiều vụ án lừa đảo, có vụ các bị cáo chiếm đoạt tiền của 68.000 người; chủ yếu là người lao động thu nhập trung bình thấp, cán bộ hưu. Kinh doanh đa cấp vẫn biến tướng phức tạp.
Theo cơ quan điều tra, thời gian qua một số đối tượng đã thành lập công ty, tổ chức các hội nghị, hội thảo, đưa ra thông tin không đúng sự thật về các loại hình đầu tư để kêu gọi góp vốn vào công ty. Bản chất đây là hình thức đa cấp biến tướng.
Các hình thức phổ biến là mời gọi nhà đầu tư hợp tác cùng kinh doanh bất động sản, du lịch, tư vấn thiết kế… với kỳ hạn từ 6 đến 72 tháng, trả lãi theo ngày với mức lãi suất 3-5,1% tháng (43,2%/năm). Khách hàng là nhà đầu tư có khi còn được công ty hứa đối ứng cho sang tên 1 sổ đỏ giá trị bằng 45% mức đầu tư.
Chưa hết, nhiều công ty loại này còn liên tục đưa ra các chương trình ưu đãi nhằm kích thích người đầu tư “thi đua” lẫn nhau để được thăng hạng. Cùng đó là các chương trình khuyến mại, kích cầu với các quà tặng giá trị như tặng vàng, tặng "sổ đỏ", tặng ô tô, xe máy đắt tiền, điện thoại thông minh đời mới…
Nhiều công ty dạng này do có những hoạt động phi pháp, bị tố cáo, đã bị xử lý theo quy định pháp luật. Nhưng tiếc rằng nhiều người vẫn bị sập bẫy trước những lời quảng cáo, dẫn dụ ngon ngọt, tinh vi. Trong số đó, đa phần là người lao động thu nhập trung bình hoặc thu nhập thấp và người về hưu. Kiếm được đồng tiền với họ là rất khó khăn. Nhiều người do mong mỏi kiếm tiền nên đã dốc hết vốn liếng dành dụm, vay mượn đầu nọ đầu kia để góp vốn vào những công ty đa cấp biến tướng. Để rồi bị chiếm đoạt.
Cần nhớ rằng, ở đời, nhất là ở thương trường, chẳng ai cho không ai cả. Những công ty dễ kiếm tiền như thế thì đã không đến lượt mình. Các công ty đa cấp biến tướng “có đất sống” chính cũng nhờ vào tâm lý “tưởng bở”, cả tin của người dân. Trong lúc lãi suất ngân hàng vài phần trăm/năm, lại được công ty cam kết trả lãi trên dưới 40%/năm, thì lòng tham trỗi dậy. Cái bẫy lừa đảo giăng ra để chiếm đoạt tài sản chính là chỗ đó.
Cũng cần nói thêm rằng, trong mỗi vụ lừa đảo đa cấp biến tướng dưới dạng công ty đầu tư khi bị cơ quan chức năng phát hiện, có tới hàng chục nghìn, có khi cả trăm nghìn người bị lừa. Những con số khủng khiếp đó cho thấy sự nguy hại ở mức cao cũng như rất nhiều gia đình lâm vào cảnh nợ nần chồng chất. Đánh chửi nhau, từ mặt nhau, tan đàn xẻ nghé cũng chỉ vì thế.
Có thể nêu ví dụ: đầu tháng 8/2022, Tòa án nhân dân TP Hà Nội đã tuyên án một vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Các bị cáo dụ dân bằng cách chỉ cần đóng tiền, không cần lấy hàng hóa ra để kinh doanh nhưng vẫn là nhà phân phối, một người có thể đứng tên nhiều mã hàng… Các bị cáo còn đặt ra mô hình trả thưởng theo hình kim tự tháp. Số tiền thưởng, tiền hoa hồng hứa hẹn sẽ trả cho các nạn nhân lên tới trên 65% tổng số tiền thu được.
Nhiều người tin nên công ty phình ra nhanh chóng, với 34 chi nhánh, văn phòng đại diện, đại lý tại 27 tỉnh, thành; lôi kéo hơn 68.000 người tại 49 tỉnh, thành phố tham gia, nộp hơn 2.091 tỷ đồng vào công ty. Từ đó chiếm đoạt 1.121 tỷ đồng, khiến hàng chục nghìn người phải đâm đơn kêu khóc.
Pháp luật đã quy định rõ ràng đối tượng được kinh doanh theo phương thức đa cấp, cũng như những hành vi của doanh nghiệp bán hàng đa cấp bị nghiêm cấm (Điều 4 và Điều 5 Nghị định 40/2018 của Chính phủ). Trong đó nghiêm cấm việc cung cấp thông tin gian dối về kế hoạch trả thưởng, về lợi ích của việc tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp; cung cấp thông tin gian dối, gây nhầm lẫn về tính năng, công dụng của hàng hóa hoặc hoạt động của doanh nghiệp thông qua báo cáo viên, đào tạo viên tại hội nghị, hội thảo, đào tạo hoặc thông qua tài liệu của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp kinh doanh đa cấp biến tướng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi sai phạm. Tuy nhiên, người tham gia với tên gọi mỹ miều là “nhà đầu tư”, nhưng thực chất họ chỉ là con mồi, nếu không tỉnh táo sẽ bị lừa gạt, chiếm đoạt tiền bạc. Phải luôn cảnh giác trước những lời hứa hẹn siêu lợi nhuận. Người xưa dặn rằng “mật ngọt chết ruồi”. Trong trường hợp này lại càng đúng!