Mặt trận làm nòng cốt để nhân dân làm chủ trong thời kỳ phát triển mới

Chủ trì Hội thảo có TS Nguyễn Hữu Dũng, nguyên Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ nhiệm đề tài; TS Lê Mậu Nhiệm, nguyên Phó Chánh Văn phòng UBTƯ MTTQ Việt Nam, Thư ký đề tài.

Phát biểu khai mạc hội thảo, TS Nguyễn Hữu Dũng cho biết, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đóng vai trò nòng cốt trong việc đảm bảo cho nhân dân làm chủ, thực hiện quyền dân chủ và tham gia xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, trong việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội còn bộc lộ những hạn chế nhất định.

Theo TS Nguyễn Hữu Dũng, những kết quả đạt được cũng như những tồn tại, hạn chế đang đặt ra yêu cầu  MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội cần tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động nhằm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, nhất là thực hiện tốt vai trò nòng cốt để nhân dân thực hiện quyền làm chủ.

Đó là việc cần xác định rõ nội dung, hình thức, phương thức, cơ chế để nhân dân làm chủ, giải quyết tốt những vấn đề đặt ra nhằm nâng cao chất lượng thực hiện dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp, nâng cao chất lượng công tác giám sát, phản biện xã hội.

Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học đã tập trung thảo luận, góp ý làm rõ thêm những vấn đề lý luận về vai trò nòng cốt của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội để nhân dân làm chủ trong thời kỳ phát triển mới của đất nước; đánh giá thực trạng và xác định nguyên nhân, nhận diện rõ các vấn đề thực tiễn đặt ra cần được giải quyết nhằm phát huy vai trò nòng cốt của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội để nhân dân làm chủ trong thời kỳ phát triển mới của đất nước; đề xuất quan điểm, phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp phát huy vai trò nòng cốt của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội để nhân dân làm chủ đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045.

TS Nguyễn Văn Pha, Ủy viên Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam cho rằng, giai đoạn hiện nay đặt ra nhiều yêu cầu mới đối với việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số, hướng tới quản trị quốc gia hiện đại, minh bạch, lấy người dân làm trung tâm phục vụ. Quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đòi hỏi hệ thống pháp luật phải đồng bộ, khả thi, công khai, minh bạch.

Theo TS Nguyễn Văn Pha, việc tham gia của Mặt trận và các tổ chức thành viên không chỉ dừng lại ở tính chất “tham vấn”, “lấy ý kiến” mà cần được thể chế hóa thành quyền và trách nhiệm bắt buộc trong các giai đoạn quan trọng như đề xuất sáng kiến lập pháp, tham gia soạn thảo, phản biện chính sách, đánh giá tác động pháp luật.

"Cần sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật MTTQ Việt Nam theo hướng quy định rõ trách nhiệm của cơ quan chủ trì soạn thảo trong việc tiếp thu, giải trình ý kiến của Mặt trận và các tổ chức chính trị-xã hội, coi đây là một tiêu chí bắt buộc khi trình dự án luật, nghị quyết ra Quốc hội, Chính phủ", TS Nguyễn Văn Pha đề xuất.

Đề cập đến phương thức nhân dân làm chủ trong thời kỳ phát triển mới, PGS.TS Lê Bá Trình, nguyên Phó Chủ tịch, Ủy viên Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam cho biết, trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, phương thức làm chủ gián tiếp của nhân dân không chỉ thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân, MTTQ Việt Nam và các đoàn thể với cách làm truyền thống như trước đây mà còn thực hiện bằng phương tiện của công nghệ thông tin: Bầu cử, ứng cử, hội họp, đóng góp ý kiến, giám sát hoạt động của tổ chức, cơ quan và cán bộ, đảng viên bằng hình thức trực tuyến.

"Trong giai đoạn mới, người dân có phương thức làm chủ trên nền tảng của khoa học, công nghệ, nhất là công nghệ thống tin. Mạng xã hội, Chat GPT, AI…là phương thức giao tiếp mới, nhanh nhạy và hiệu quả để chuyển tải ý kiến, nguyện vọng, sự giám sát của người dân đến các tổ chức, cá nhân trong hệ thống chính trị", PGS.TS Lê Bá Trình cho hay.

Theo TS Tạ Văn Sỹ, nguyên Giám đốc Trung tâm bồi dưỡng cán bộ và nghiên cứu khoa học MTTQ Việt Nam, trước yêu cầu phát triển mới, những tồn tại, hạn chế vẫn đặt ra nhiều thách thức đòi hỏi Mặt trận phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa; phải nâng cao năng lực nắm bắt tình hình nhân dân, phải sâu sát, chủ động trong đại diện, bảo vệ quyền lợi nhân dân; phải thực chất, hiệu quả hơn trong giám sát, phản biện; phải hiện đại hóa phương thức vận động trong bối cảnh chuyển đổi số và sự đa dạng lợi ích xã hội.

Đồng quan điểm với TS Tạ Văn Sỹ, TS Nguyễn Văn Hùng, nguyên Phó Trưởng Ban Dân vận Trung ương cho rằng cần nâng cao nhận thức thống nhất và trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là các cấp ủy, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt, cán bộ cấp chiến lược và người đứng đầu về dân chủ, về vai trò “nòng cốt chính trị” của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội trong thực hiện quyền làm chủ của nhân dân.

Tiếp thu các ý kiến tham luận tại Hội thảo, TS Nguyễn Hữu Dũng khẳng định, kết quả nghiên cứu tại Hội thảo sẽ góp phần luận giải những vấn đề lý luận về vai trò của nhân dân, việc phát huy vai trò của nhân dân cũng như quan điểm Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, MTTQ và các tổ chức chính trị-xã hội làm nòng cốt để nhân dân làm chủ trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế hiện nay.

"Từ nghiên cứu thực tiễn MTTQ và các tổ chức chính trị-xã hội làm nòng cốt để nhân dân làm chủ, đề tài rút ra những bài học kinh nghiệm, đề xuất những giải pháp, kiến nghị với Đảng, Nhà nước để MTTQ và các tổ chức chính trị-xã hội thực hiện tốt nhất chức năng, nhiệm vụ làm nòng cốt để nhân dân làm chủ", TS Nguyễn Hữu Dũng nhấn mạnh.