Mexico trước nguy cơ thiếu nước

Gia đình Gomez sống ở quận Tlalpan của Mexico City không có bể chứa lớn nên không thể mua nước sạch từ các xe tải chở nước. Điều đó buộc anh và gia đình phải tìm bất cứ vật chứa gì để có thể mua và tích trữ nước.

“Tình trạng thiếu nước không phải là hiếm ở khu vực này, nhưng lần này lại khác, hiện tại thời tiết đang nắng nóng. Nó thậm chí có thể tệ hơn, khiến mọi thứ còn phức tạp hơn” - anh Gomez nói.

Mexico City - một đô thị rộng lớn với gần 22 triệu dân và là một trong những thành phố lớn nhất thế giới đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng nước nghiêm trọng do một loạt vấn đề như: địa lý, phát triển đô thị hỗn loạn và rò rỉ cơ sở hạ tầng. Chúng ngày càng trở nên phức tạp do tác động của biến đổi khí hậu.

Những năm có lượng mưa thấp bất thường, thời gian khô hạn kéo dài và nhiệt độ cao đã gây thêm áp lực cho hệ thống nước vốn đang phải căng thẳng để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Các nhà chức trách đã buộc phải đưa ra những hạn chế đáng kể đối với việc bơm nước từ các hồ chứa.

Bà Christian Dominguez Sarmiento - nhà khoa học khí quyển tại Đại học Quốc gia Mexico (UNAM) cho biết: “Một số khu vực lân cận đã bị thiếu nước trong nhiều tuần và vẫn còn 4 tháng nữa mới bắt đầu có mưa”.

Các chính trị gia đang cố gắng giảm thiểu bất kỳ cảm giác khủng hoảng nào, nhưng một số chuyên gia cho biết, tình hình hiện đã nghiêm trọng đến mức Mexico City có thể hướng tới “ngày số 0” trong vài tháng nữa khi các vòi nước cạn kiệt ở những khu vực rộng lớn của thành phố.

Diện tích của Mexico City trải dài trên lòng hồ trên cao, khoảng 7.300 feet so với mực nước biển. Nó được xây dựng trên vùng đất giàu đất sét và dễ xảy ra động đất, cũng như rất dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu.

Theo nghiên cứu gần đây, khoảng 60% lượng nước của Mexico City đến từ tầng nước ngầm, nhưng nguồn nước này đã bị khai thác quá mức đến mức thành phố đang chìm với tốc độ đáng sợ, khoảng 20 inch mỗi năm. Và tầng chứa nước không được bổ sung đủ nhanh ở bất cứ đâu. Nước mưa lăn khỏi bề mặt bê tông không thấm nước của thành phố thay vì chìm xuống đất.

Phần nước còn lại của thành phố được bơm lên dốc từ các nguồn bên ngoài thành phố trong một quy trình cực kỳ kém hiệu quả, trong đó khoảng 40% lượng nước bị thất thoát do rò rỉ.

Hệ thống nước Cutzamala - một mạng lưới các hồ chứa, trạm bơm, kênh và đường hầm cung cấp khoảng 25% lượng nước được Thung lũng Mexico, trong đó có Mexico City sử dụng. Nhưng hạn hán nghiêm trọng đã gây thiệt hại nặng nề. Hiện tại, ở mức khoảng 39% công suất, nước đang ở mức thấp trong lịch sử.

Bà Fabiola Sosa-Rodríguez - người đứng đầu bộ phận tăng trưởng kinh tế và môi trường tại Đại học Metropolitan ở Mexico City cho biết: “Lượng nước này chỉ bằng gần một nửa lượng nước mà chúng tôi nên có”.

Vào tháng 10, Ủy ban Nước quốc gia Conagua tuyên bố sẽ hạn chế 8% lượng nước từ Cutzamala “để đảm bảo cung cấp nước uống cho người dân trong tình trạng hạn hán nghiêm trọng”. Chỉ vài tuần sau, các quan chức đã thắt chặt đáng kể các hạn chế, giảm gần 25% lượng nước do hệ thống cung cấp, nguyên nhân là do điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Ông German Arturo Martinez Santoyo - Tổng Giám đốc Conagua cho biết trong một tuyên bố rằng sẽ phải thực hiện các biện pháp để có thể phân phối lượng nước mà Cutzamala có theo thời gian để đảm bảo lượng nước này không cạn kiệt.

Theo một báo cáo trong tháng 2, khoảng 60% diện tích Mexico đang trải qua hạn hán từ trung bình đến đặc biệt. Gần 90% diện tích Mexico City đang bị hạn hán nghiêm trọng và tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn khi mùa mưa vẫn còn nhiều tháng nữa mới bắt đầu.

Sự biến đổi khí hậu tự nhiên ảnh hưởng nặng nề đến khu vực này của Mexico. 3 năm La Nina gây hạn hán cho khu vực, sau đó là sự xuất hiện của El Nino vào năm ngoái đã gây ra một mùa mưa ngắn ngủi và không thể bổ sung nước cho các hồ chứa. Nhưng xu hướng lâu dài của hiện tượng nóng lên toàn cầu do con người gây ra vẫn đang diễn ra gây ra hạn hán kéo dài hơn và các đợt nắng nóng gay gắt hơn, cũng như những cơn mưa lớn hơn khi chúng đến.

Bà Sarmiento cho biết thêm, biến đổi khí hậu đã khiến hạn hán ngày càng nghiêm trọng do thiếu nước. Thêm vào đó, nhiệt độ cao đã khiến nước có sẵn trong hệ thống Cutzamala bốc hơi.

Mùa hè năm ngoái đã chứng kiến những đợt nắng nóng tàn khốc hoành hành trên diện rộng tại Mexico, cướp đi sinh mạng của ít nhất 200 người. Theo một phân tích của các nhà khoa học, những đợt nắng nóng này “hầu như không thể xảy ra” nếu không có biến đổi khí hậu.

Các tác động của khí hậu đã va chạm với những khó khăn ngày càng tăng của một thành phố đang phát triển nhanh chóng. Các chuyên gia cho rằng, khi dân số bùng nổ, hệ thống nước tập trung đã không theo kịp.

“

Bà Sosa-Rodríguez đề suất một số giải pháp cho vấn đề thiếu nước ở Mexico City: Xử lý nước thải tốt hơn sẽ vừa tăng lượng nước sẵn có, vừa giảm ô nhiễm, trong khi hệ thống thu nước mưa có thể thu và xử lý mưa, đồng thời cho phép người dân giảm 30% sự phụ thuộc vào mạng lưới nước hoặc xe chở nước. Việc khắc phục rò rỉ sẽ giúp hệ thống hoạt động hiệu quả hơn nhiều và giảm lượng nước phải khai thác từ tầng ngậm nước. Các giải pháp dựa vào thiên nhiên, chẳng hạn như khôi phục các con sông và vùng đất ngập nước sẽ giúp cung cấp và lọc nước, đồng thời có thêm lợi ích là phủ xanh và làm mát thành phố.