Minh bạch thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Tín hiệu tốt cho thị trường

Những vi phạm liên quan đến trái phiếu Tân Hoàng Minh, trái phiếu Vạn Thịnh Phát... đã làm niềm tin của các nhà đầu tư suy giảm, nhà đầu tư cá nhân cũng đã trở nên e ngại hơn khi nhắc đến trái phiếu doanh nghiệp (TPDN). Thị trường TPDN gần như đóng băng hoàn toàn. Do vậy, khi hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ chính thức được đưa vào vận hành, bắt đầu phiên giao dịch đầu tiên vào ngày 19/7/2023 đã mở ra hy vọng cho các nhà đầu tư cá nhân.

Theo dữ liệu của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), tại thời điểm mở cửa, thị trường có 19 mã TPDN riêng lẻ được chấp thuận đăng ký giao dịch và đưa vào giao dịch ngay từ phiên đầu tiên. Trong đó bao gồm 15 mã trái phiếu của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), 3 mã trái phiếu của Công ty CP Sản xuất và kinh doanh VINFAST và 1 mã trái phiếu của Công ty CP Đầu tư phát triển công nghiệp và vận tải.

Ngay trong phiên giao dịch đầu tiên của thị trường TPDN riêng lẻ, 4 mã trái phiếu được giao dịch với tổng số 39 lệnh giao dịch của nhà đầu tư, trong đó 38 giao dịch được lựa chọn phương thức thanh toán ngay và 1 giao dịch áp dụng phương thức thanh toán cuối ngày.

Tổng khối lượng giao dịch toàn thị trường đạt 5.052.249 trái phiếu, trong đó khối lượng giao dịch thanh toán ngay là 4.152.249 trái phiếu và khối lượng giao dịch thanh toán cuối ngày là 900.000 trái phiếu. Tổng giá trị giao dịch toàn thị trường đạt 1.781,34 tỷ đồng.

Giới chuyên gia cho rằng, thị trường TPDN riêng lẻ được khai trương là một tín hiệu tốt nhằm thúc đẩy sự phát triển của thị trường TPDN riêng lẻ và tạo điều kiện cho các nhà đầu tư tham gia vào thị trường này. Sự ra đời của hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ được kỳ vọng sẽ giúp tăng cường tính minh bạch, nâng cao thanh khoản cho thị trường, giúp cơ quan quản lý, công chúng đầu tư có thêm thông tin về thị trường TPDN riêng lẻ từ sơ cấp đến thứ cấp. Đồng thời nâng cao tính tự chịu trách nhiệm của nhà đầu tư trong hoạt động mua bán trái phiếu, tăng cường hiệu quả quản lý, giám sát của cơ quan nhà nước đối với việc tuân thủ các quy định pháp luật về giao dịch TPDN riêng lẻ.

Theo ông Nguyễn Quang Thuân - Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần FiinGroup, việc minh bạch thông tin là cơ sở quan trọng để khôi phục niềm tin và nguyên tắc tự chịu trách nhiệm của nhà đầu tư khi họ quyết định mua trái phiếu.

“Việc hình thành và ra mắt hệ thống đăng ký và lưu ký TPDN riêng lẻ trên HNX là bước tiến lớn cho việc minh bạch thị trường này” - ông Thuân đánh giá.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ là một giải pháp cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên muốn thị trường trái phiếu nói chung phát triển ổn định, cần tiếp tục nghiên cứu các giải pháp để tháo gỡ khó khăn, gỡ vướng và giám sát DN phát hành trái phiếu trong việc thanh toán nợ gốc cho nhà đầu tư trên thị trường sơ cấp. “Chúng tôi coi đây là giải pháp quan trọng nhất trong bối cảnh hiện nay”- ông Thuân nhấn mạnh.

Hỗ trợ vốn cho nền kinh tế

Giới chuyên gia cũng đánh giá, việc ra đời thị trường thứ cấp là TPDN riêng lẻ chỉ là cung cấp thêm địa chỉ để nhà đầu tư chuyên nghiệp có thể giao dịch thuận tiện hơn và một phần hỗ trợ nhà đầu tư tiếp cận thông tin liên quan về sản phẩm TPDN riêng lẻ dễ dàng hơn. Trong trường hợp xảy ra các vấn đề tranh chấp dân sự đối với TPDN riêng lẻ thì trách nhiệm, quyền lợi và nghĩa vụ (đặc biệt là nghĩa vụ trả gốc, lãi) vẫn thuộc về DN phát hành và nhà đầu tư theo pháp luật dân sự.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng nhấn mạnh, thị trường TPDN Việt Nam còn nhiều dư địa nếu so sánh với thị trường TPDN các nước trong khu vực như Singapore, Malaysia, Thái Lan… Vì vậy, việc vận hành thị trường TPDN riêng lẻ là một cách thức hỗ trợ vốn cho nền kinh tế khá hiệu quả nếu thị trường này được kiểm soát tốt, nhà đầu tư có kiến thức tài chính cao hơn và công ty phát hành có trách nhiệm hơn.

Ông Phớc cho biết, nhiệm vụ quan trọng là tiếp tục cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính tạo điều kiện tối đa cho các DN huy động trái phiếu ở cả hai phương thức phát hành ra công chúng và riêng lẻ.

Các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ của các tổ chức trung gian, nhất là các công ty chứng khoán và cả ngân hàng thương mại từ khâu tư vấn, phân phối, kiểm soát quá trình tham gia đầu tư, nâng cao đạo đức nghề nghiệp của nhân viên các công ty chứng khoán… sẽ được tiến hành. Đồng thời, sẽ tiếp tục tăng cường giám sát nhằm chấn chỉnh và xử lý nghiêm các vi phạm trong hoạt động phát hành, đầu tư và cung cấp dịch vụ TPDN nhằm bảo đảm tính công khai, minh bạch cho thị trường.