Mở lối cho phim hoạt hình

Khoảng cách về năng lực

Hiện nay, cả nước có khoảng hơn 200 công ty, studio lớn nhỏ có thể tham gia vào hoạt động sản xuất phim hoạt hình ở các mức độ khác nhau. Thời gian qua, không thể phủ nhận một số phim hoạt hình của Việt Nam đã có sự đầu tư chỉn chu về mặt nội dung, truyền tải nhiều thông điệp ý nghĩa và nâng cấp về công nghệ sản xuất. Năm 2022, phim hoạt hình “Giấc mơ gỏi cuốn” của nữ đạo diễn Vũ Thị Phương Mai (sinh năm 1992) gây tiếng vang khi được lựa chọn tranh giải một trong các hạng mục chính của Liên hoan phim quốc tế Cannes lần thứ 75 tại Pháp.

Mới đây, bộ phim “Wolfoo và Hòn đảo kỳ bí” do Sconnect sản xuất đã chính thức công chiếu trên màn ảnh rộng - đánh dấu cột mốc đáng chú ý của ngành công nghiệp hoạt hình Việt Nam. Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, trong khoảng 10 năm gần đây, sự tăng trưởng của phim hoạt hình khá tốt, đóng góp 10-15% doanh thu của điện ảnh.

Tuy nhiên, trong bức tranh toàn cảnh của phim hoạt hình Việt Nam, câu chuyện năng lực, nhất là việc sử dụng công nghệ trong việc sản xuất vẫn luôn gặp nhiều rào cản. Đạo diễn, họa sĩ Trịnh Lâm Tùng - CEO Alpha Animation Studio nhìn nhận, đối với các đơn vị nhà nước do phụ thuộc vào nguồn ngân sách dẫn đến sự thiếu chủ động trong cuộc cách mạng công nghệ số. Việc làm phim hiện nay hầu như không có những phân tích thị trường, xây dựng chiến lược và tầm nhìn dài hạn, thu hút người tài... Còn với các hãng phim tư nhân, dù các đơn vị chủ động nguồn vốn từ cá nhân, huy động cổ đông hay gọi vốn trên các nền tảng xã hội, nhưng với một thị trường cạnh tranh khốc liệt việc duy trì giữa sản xuất và kinh doanh luôn phải cân đối. Các sản phẩm dù phần nào đáp ứng được nhu cầu thị trường nhưng chất lượng còn hạn chế.

Nâng tầm cho phim hoạt hình

Phim hoạt hình Việt Nam đã có tuổi đời hơn 60 năm. Trải qua thời gian, dù vẫn có những sản phẩm được đánh giá cao, nhưng tần suất quảng bá là khá khiêm tốn. Trong khi đó, các khán giả nhỏ tuổi không mấy ưa thích phim hoạt hình nội vì tạo hình nhân vật khá sơ sài, cách làm phim kiểu cũ với công nghệ lạc hậu, phim nào cũng na ná nhau mà không để lại dấu ấn riêng. Do vậy, không khó hiểu khi thống trị phòng vé, hay trên các nền tảng ứng dụng công nghệ là các bộ phim hoạt hình nước ngoài.

Người sáng lập và quản lý DeeDee Animation Studio Lê Quỳnh Như chia sẻ, trình độ, kỹ năng của họa sĩ hoạt hình Việt Nam không hề thua kém, thậm chí ngang hàng với thế giới. Nhưng hiện các công ty làm phim hoạt hình Việt Nam muốn đưa sản phẩm ra thế giới thì “hơi cô độc”. Bà Như cho rằng, nhà nước cần thấy được tiềm năng giá trị ngành hoạt hình Việt Nam để hỗ trợ cho doanh nghiệp tới các hội chợ phim, liên hoan phim để quảng bá bằng vị thế quốc gia chứ không phải với tư cách một công ty đơn lẻ. Và đặc biệt là chính sách ưu đãi về thuế cho các nhà sản xuất để thu hút các nhà làm phim quốc tế chọn đối tác Việt Nam cùng làm phim.

Đồng quan điểm, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam - NSND Vương Duy Biên nhìn nhận, phim hoạt hình Việt Nam cũng phải tính đến việc thu hút đông đảo khán giả nhiều lứa tuổi chứ không chỉ là trẻ em. Đã đến lúc phim hoạt hình không chỉ phục vụ công chúng nhỏ tuổi mà phải tham dự các liên hoan phim lớn của thế giới, được công chúng thế giới biết đến.

Rõ ràng khả năng của giới làm hoạt hình Việt Nam là có, điều quan trọng là làm sao lôi kéo họ trở về làm hoạt hình trong nước, được thỏa sức sáng tạo ngay trên “sân nhà”. Do đó để tháo gỡ khó khăn và giúp phim hoạt hình Việt làm nên chuyện, ngoài sự nỗ lực của các đơn vị sản xuất cần có sự chung sức của cộng đồng, đơn vị tư nhân và nhà nước.

“

Hãng Phim hoạt hình Việt Nam vừa chính thức cho ra mắt 11 bộ phim hoạt hình được sản xuất năm 2023, tổng thời lượng 170 phút, đều đạt chất lượng tốt, được cấp phép phát hành. Các phim đa dạng về thể loại, gồm phim 3D, phim 2D, phim cắt giấy vi tính; phong phú về đề tài, như phim triết lý, phim đồng thoại, phim lịch sử, phim series… với hình thức có lời thoại và không lời.