Ngày 30/10 tới đây, Nghị định số 136/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 221/2013/NĐ-CP quy định về biện pháp cai nghiện bắt buộc có hiệu lực thi hành. Theo đó, những người nghiện đủ 18 tuổi có thể bị áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc mà không cần phải có điều kiện đã áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn...
Mở rộng nhưng chặt chẽ hơn
Tại Điều 3, Nghị định 221 của Chính phủ quy định về đối tượng đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định tại Khoản 1, Điều 96, Luật Xử lý vi phạm hành chính, gồm: Người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên có nơi cư trú ổn định, đã bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy mà vẫn còn nghiện và người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên chưa bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy nhưng không có nơi cư trú ổn định.
Theo quy định này, tất cả những người nghiện từ đủ 18 tuổi trở lên từng bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn, thì dù sau đó 10 năm mà tái nghiện vẫn có thể bị đưa đi cai nghiện tập trung. Đây chính là kẽ hở của pháp luật nên đã phát sinh không ít tiêu cực trong thực tế triển khai nghị định và Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Để khắc phục lỗ hổng trên, Nghị định 136 quy định: Những người nghiện đủ 18 tuổi trở lên có nơi cứ trú ổn định sẽ bị đưa đi cai nghiện bắt buộc với điều kiện trong vòng 2 năm kể từ ngày chấp hành xong quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn, hoặc trong thời hạn 1 năm kể từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy mà vẫn còn nghiện.
Với quy định này, những người đã chấp hành xong quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn được 2 năm 1 ngày mà tái nghiện thì các cơ quan chức năng buộc phải áp dụng lại biện pháp giáo dục tại xã, phường thị trấn, mà không thể tùy tiện đưa đi cai nghiện bắt buộc.
Song, bên cạnh đó, Nghị định 136 cũng đã mở rộng đối tượng bị đưa đi cai nghiện bắt buộc, với việc quy định thêm: Trong một số trường hợp cụ thể, cơ quan chức năng có thể ra quyết định chấm dứt thi hành biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn để áp dụng biện pháp đưa đi cai nghiện bắt buộc tại các trung tâm cai nghiện.
Khung pháp lý ràng buộc
Để chặt chẽ, tránh những lỗ hổng tạo điều kiện cho một số cá nhân thi hành công vụ lách quy định của pháp luật nhằm trục lợi, Nghị định 136 quy định chi tiết trong hồ sơ mà các cơ quan chức năng lập để đưa người nghiện đi cai nghiện bắt buộc.
Cụ thể, đối với người nghiện trong thời hạn 2 năm kể từ ngày chấp hành xong quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn mà tái nghiện, khi cơ quan chức năng lập hồ sơ đưa đi cai nghiện bắt buộc phải có biên bản vi phạm hành chính về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy hoặc phiếu xét nghiệm có kết quả dương tính với chất ma túy tại thời điểm lập hồ sơ.
Cùng với biên bản vi phạp hành chính về sử dụng trái phép chất ma túy, Nghị định 136 cũng yêu cầu trong hồ sơ đưa người nghiện đi cai nghiện bắt buộc phải có bản sao giấy chứng nhận đã chấp hành xong quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn đối với trường hợp trong thời hạn 2 năm thi hành xong quyết định giáo dục tại địa phương, hoặc trong thời hạn 1 năm hết thời hiệu thi hành biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn…
Với quy định chặt chẽ như trên, khi Nghị định 136 có hiệu lực thi hành vào 30/10 tới, tin rằng sẽ giảm thiểu được tình trạng tiêu cực trong việc đưa người nghiện đủ 18 tuổi đi cai nghiện bắt buộc.