Mối lo hóc dị vật ở trẻ

Bé 8 tháng hóc mảnh kim loại từ vật dụng nhà bếp

BS CK2 Trần Thiện Nhơn, Khoa Tai Mũi Họng Bệnh Viện Nhi Đồng TP HCM cho biết, khoa vừa gắp dị vật thành công cho bé trai 8 tháng tuổi mới tập ăn dặm. Bé V.T.Đ, ngụ Bình Chánh, TP HCM đang ăn cháo cá mẹ rây xong thì bỗng nhiên cháu bỏ ăn, quấy khóc và nôn ra cháo, lẫn một ít nhầy nhớt, người nhà lo lắng cho bé vào khám sợ bị hóc xương.

Qua thăm khám, các bác sĩ chụp xquang cổ nghiêng, phát hiện dị vật còn nằm ở hầu họng nên tiến hành soi gắp khẩn cho bé. Dị vật gắp ra không phải là xương mà là một sợi kim loại mảnh nhưng rất cứng và nhọn 2 đầu, dài gần 2cm. Sợi kim loại này đang cắm sâu vào vùng hạ họng (bằng 1/3 chiều dài dị vật).

May mắn là dị vật chưa xuống sâu hơn nên tính mạng em bé không gặp nguy hiểm. BS Nhơn cho biết, nếu không được gắp ra kịp thời, đoạn kim loại này có thể làm thủng đường tiêu hóa dẫn đến những hậu quả khó lường. Dị vật nguy hiểm nói trên được xác định là rơi ra từ rây lưới thép, bị lẫn vào cháo trong quá trình chế biến.

Từ trước đến nay, rây lọc vốn là một dụng cụ thường được dùng rất nhiều trong các gia đình có trẻ nhỏ khi chế biến thức ăn, nhằm nghiền nhỏ cơm, cháo, các loại thịt cá, rau củ hay loại bỏ xương cá, gà, lợn... có trong cháo nhưng nó lại biến thành thứ gây nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ.

BS Nhơn khuyến cáo các bậc phụ huynh, bảo mẫu trong quá trình chăm sóc con cháu mình phải hết sức cẩn thận. Nếu gia đình nghi ngờ các cháu bị hóc thì nên đưa đến các cơ sở y tế ngay, không nên tự chữa bằng mẹo vì có thể sẽ nguy hiểm hơn cho các cháu và gây thêm khó khăn cho các bác sĩ trong quá trình thăm khám, xử lý sau đó.

Ngoài ra, một tai nạn hóc dị vật khác cũng có thể gặp phải trong quá trình chế biến thức ăn không những cho trẻ mà cho cả gia đình là từ miếng chùi xoong nồi bằng kim loại. Bởi miếng chùi nồi dạng sợi kim loại khi đã cũ sẽ rất dễ bị đứt gãy dính vào quai nồi, nếu bất cẩn sẽ rơi vào thức ăn.

Khi ăn phải, sợi kim loại sẽ len lỏi bám vào thành ruột gây tắc ruột, thậm chí có thể gây viêm ruột, rách ruột và những tổn thương khác.

Xử trí nhanh, tỷ lệ cứu sống trên 90%

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thuý- Trưởng Bộ môn Nhi, Trường Đại học Y Hà Nội: Với các loại bánh, thạch, hạt bí, hạt dưa… khi cho trẻ ăn cũng rất cần lưu ý, chỉ một sơ suất nhỏ sẽ khiến bé không may bị hóc rất nguy hiểm. Thông thường, khi thức ăn chạm vào gốc lưỡi thì đường thở đóng lại, thức ăn sẽ qua thực quản xuống dạ dày.

Tuy nhiên, nếu thức ăn xuống quá nhanh khi đường thở vẫn mở thì sẽ trôi xuống và làm tắc đường thở. Ở trẻ em, phản xạ đóng mở đường thở và đường tiêu hóa chưa được tốt như người lớn, việc hóc dị vật đường thở hay xảy ra. Đặc biệt là ngày Tết. Tai nạn hóc đường thở khiến trẻ có thể tử vong trong tích tắc.

BS Thúy nhấn mạnh: Khi trẻ bị hóc, phụ huynh cần bình tĩnh và không làm trẻ hốt hoảng, vì khi đó trẻ thường cố nuốt dị vật xuống. Phải thực hiện động tác sơ cứu ngay, bất kỳ ai cũng đừng chần chừ khi phát hiện trẻ bị hóc dị vật vì sau 4 phút không lấy được dị vật ra ngoài, trẻ sẽ bị ảnh hưởng tính mạng.

Với trẻ nhỏ, phụ huynh đặt bé nằm úp trên cánh tay, tay còn lại vỗ mạnh vào lưng trẻ. Trẻ lớn hơn thì quàng tay quanh ngực, sốc mạnh trẻ về phía sau. Động tác cấp cứu này nếu làm đúng sẽ khiến dị vật văng ra ngoài, tỷ lệ cứu sống lên tới trên 90%.

Tuy nhiên, theo BS Thúy, không phải phụ huynh nào cũng biết cách sơ cứu để giúp trẻ nôn ói dị vật, nhiều người đã thò tay móc họng làm dị vật lọt sâu thêm, hay có thể làm trầy xước vùng họng gây phù nề khiến trẻ khó thở hơn.

Nếu trẻ vẫn đang thở bình thường, phụ huynh nên nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế để gắp dị vật ra. Nếu hóc dị vật cứng nhỏ, trẻ có cơ may sống sót cao hơn vì dị vật này có thể rớt vào đường thở nhưng không bít hết. Nhưng khi ăn thạch rau câu to, mềm, trẻ sặc sẽ bị bít chặt đường thở, không ho ra được. Việc gắp cục thạch ra cũng rất khó bởi nó rất trơn.

Các bác sĩ cũng cho biết, thực tế, có nhiều trẻ bị hóc dị vật nhưng ở dạng “hội chứng xâm nhập thoáng qua” nên dễ bị bỏ qua. Biểu hiện khi vừa bị hóc, trẻ khó thở, tím tái, hốt hoảng, khóc thét nhưng sau đó dị vật trôi xuống khí quản, phế quản thì giảm hoặc hết triệu chứng nên nhiều người nhầm tưởng dị vật đã được trôi xuống, bé hết hóc.

Nhưng sau đó, trẻ bị khó thở, ho dai dẳng, do dị vật vẫn còn nằm trong thực quản, đường thở ép vào thanh quản, khí quản. Biểu hiện ban đầu thường là khò khè, sốt, khàn tiếng, rất dễ nhầm với viêm phổi, hen suyễn kéo dài. Có những trường hợp điều trị viêm phổi kéo dài nhiều tháng không đáp ứng, đến khi chụp phim mới thấy ứ khí trong phế quản.

Một số dị vật, bác sĩ phải soi mới thấy, chụp phim không phát hiện được các dị vật không cản quang (ví dụ như hạt bí, hạt dưa...). Nếu không được chẩn đoán và xử lý kịp thời, dị vật sẽ làm áp-xe phổi, nguy cơ tử vong cao.

Vì thế, sau cơn ho của trẻ, dù trẻ đỡ triệu chứng, trở lại bình thường thì cha mẹ cũng cần quan sát, theo dõi trẻ, nếu vẫn thấy trẻ húng hắng ho, khò khè thì nên đưa trẻ tới bệnh viện để được kiểm tra chính xác.

Các bác sĩ khuyến cáo, trong mọi thời điểm, luôn cần để mắt đến trẻ. Nhất là trong ngày Tết, với quá nhiều đồ ăn là các loại hạt, chỉ 1 phút lơ đãng có thể nguy hiểm cho trẻ. Bên cạnh đó, cũng cần lưu ý, trẻ rất hay vừa ăn vừa chạy nhảy và rất dễ bị hóc. Vì thế, hãy tập cho trẻ thói quen khi ăn không cười đùa, chạy nhảy.