Mối quan hệ đặc biệt giữa Giáo hoàng John Paul II và một nữ triết gia

Giáo hoàng John Paul II và bà Tymieniecka
gặp gỡ tại Vatican. (Nguồn: BBC).

Những bức thư được Giáo hoàng gửi tới nữ triết gia người Mỹ gốc Ba Lan Anna-Teresa Tymieniecka hiện đang được lưu giữ tại bảo tàng quốc gia Ba Lan. Bà Tymieniecka đã giữ kín về tình bạn kéo dài 32 năm với Thánh John Paul.

Người ta trước đây thường thấy một vị Giáo hoàng trịnh trọng trong bộ áo dài ở Vatican, thì giờ đây đã có thể thấy ông trên những dốc trượt tuyết, mặc quần ngắn trong một buổi cắm trại, và khi tuổi đã cao, sống một cuộc sống bình thường tại khu nhà riêng đơn sơ.

Đáng chú ý hơn chính là hàng loạt bức thư tay mà bà Tymieniecka từng bán cho Thư viện Quốc gia Ba Lan hồi năm 2008. Chúng được giữ kín không công bố trước công chúng và phải cho đến nay người ta mới biết về sự tồn tại của chúng.

Khi cả hai người gặp gỡ vào năm 1973, Hồng y Karol Wojtyla - người sau đó trở thành Giáo hoàng - là Tổng giám mục Krakow.

Sau khi chiến tranh kết thúc, bà Tymieniecka đi du học nước ngoài và cuối cùng nhận được bằng cử nhân môn triết học ở Mỹ, nơi bà tổ chức đám cưới và có 3 người con.

Trong suốt 4 năm liền, Hồng y Wojtyla và bà Tymieniecka đã hợp tác với nhau để cho xuất bản một phiên bản tiếng Anh một cuốn sách triết học mà ông tự viết trong khi đang giảng dạy tại Đại học Lublin. Sau đó, triết gia 50 tuổi bay từ Mỹ đến Ba Lan gặp Hồng y Wojtyla để bàn công việc. Họ nhanh chóng bắt đầu thư từ qua lại. Ban đầu, những lá thư của Hồng y Wojtyla có lời lẽ bình thường, khi tình bạn giữa họ ngày càng thân thiết, những bức thư cũng trở nên thân mật hơn.

Vào những năm 1970, bất kỳ mối quan hệ nào giữa một giáo sỹ và một phụ nữ đều rất rủi ro, do bị kiểm duyệt rất sát sao. Bởi vậy mà không có bức thư tay nào giữa Hồng y Wojtyla và bà Tymieniecka được trao đổi. Phải đến mùa thu năm 1974, tình bạn giữa hai người mới thực sự được gợi mở qua một bức thư không phải gửi đi từ Krakow mà từ Rome, nơi mà Hồng y Wojtyla dành ra hơn 1 tháng để tham dự cuộc họp các Hồng y.

Ông đã mang theo một vài bức thư của bà Tymieniecka đến Rome để có thể trả lời cho bà mà “không cần dùng thư”. Ông đã viết rằng những bức thư của bà “đầy ý nghĩa và riêng tư, mặc dù nó được viết dưới dạng mật mã trong triết học”. Cuối cùng, ông còn nói rằng “có nhiều vấn đề khó có thể viết ra được”.

Khi đã trở thành Giáo hoàng, John Paul đã viết lại các luật lệ của Vatican, đi khắp thế giới mà chưa từng vị Giáo hoàng nào trước đó từng làm được. Sau đó, vị Giáo hoàng thú nhận tình cảm của mình với bà Tymieniecka trong một bức thư: “Ngay từ năm ngoái, tôi đã đi tìm câu trả lời cho những từ này “Tôi thuộc về em”, và cuối cùng, trước khi rời Ba Lan, tôi đã tìm thấy một cách - một chiếc vòng có hình Đức mẹ”.

Ông nói, chiếc vòng giúp ông “chấp nhận và cảm nhận được em ở khắp mọi nơi, trong mọi tình huống, dù em ở gần hay ở xa”.

Trước đây, Hồng y Wojtyla từng có một số người bạn nữ, trong đó có bà Wanda Poltawska, một nhà tâm thần học mà ông cũng trao đổi thư từ trong suốt nhiều thập kỷ. Nhưng những bức thư mà ông gửi cho bà Tymieniecka nhiều lúc cho thấy cảm xúc sâu đậm hơn, và đôi lúc thể hiện sự giằng xé tình cảm trong mối quan hệ giữa họ.

Đến mùa hè năm 1976, Hồng y Wojtyla được lựa chọn làm người đứng đầu phái đoàn Hồng y Ba Lan đến tham dự một cuộc họp tại Mỹ, và bà Tymieniecka đã mời ông tới ở tại ngôi nhà vùng nông thôn thuộc thị trấn Pomfret, Vermont cùng gia đình bà. Và đó là nơi ra đời của hàng loạt các bức ảnh đời thường hiếm gặp của John Paul II, cũng là khoảng thời gian mà người ta thấy ông vui vẻ nhất.

Ông từng mời bà Tymieniecka đi dạo ở miền quê và trượt tuyết trong kỳ nghỉ. Bà Tymieniecka thậm chí còn tham gia một chuyến đi cắm trại nhóm cùng ông. Đặc biệt hơn, dường như bà Tymieniecka đã nói với ông những cảm xúc chân thực nhất của mình khi ông lưu lại đây. Bằng chứng cho điều đó xuất hiện trong một bức thư mà ông gửi cho bà sau đó, trong đó nói rằng ông bà là một món quà từ Chúa trời.

Sau khi trở thành Giáo hoàng, ông còn viết: “Sự trao đổi giữa chúng ta nên tiếp tục. Tôi hứa rằng tôi sẽ ghi nhớ tất cả mọi điều ở giai đoạn đầu của hành trình này”.

Đến đầu những năm 1990, John Paul bị chẩn đoán mắc căn bệnh Parkinson, và kể từ đó ngày càng bị cô lập trong Vatican. Bà Tymieniecka đến thăm ông thường xuyên, và còn gửi cho ông hoa kèm theo những bức ảnh từ nhà của bà ở Pomfret. Trong một bức thư đáp trả, ông nói: “Tôi đang nghĩ đến em, và trong suy nghĩ của tôi, tôi đến Pomfret mỗi ngày”.

Nhưng các bức thư viết cho bà Tymieniecka đôi khi có tình cảm mạnh mẽ, và có lúc đấu tranh để cắt nghĩa mối quan hệ của họ. Bảo tàng Quốc gia Ba Lan cho rằng đây là mối quan hệ đặc biệt, một trong những mối quan hệ thân thiết của Giáo hoàng John Paul II trong suốt cuộc đời ông. Tuy nhiên, không có bằng chứng cho thấy ông phản bội lời nguyện sống độc thân.