Mỹ bãi bỏ chính sách 'chân ướt, chân ráo' với người nhập cư Cuba

Quyết định của Tổng thống Mỹ Barack Obama được chính phủ Cuba hoan nghênh. (Nguồn: Reuters).

Sự kết thúc chính sách có tên gọi “chân ướt, chân ráo”, vốn cho phép bất cứ công dân Cuba nào đặt chân lên lãnh thổ nước Mỹ được ở lại dù trục xuất những người bị bắt trên đường vượt biển, có hiệu lực ngay lập tức. Giới chức Cuba đã tìm kiếm sự thay đổi chính sách này trong suốt nhiều năm qua.

Sự thay đổi này đã được thảo luận trong suốt nhiều tháng. Lệnh này được công bố một cách bất ngờ để ngăn tình trạng người dân tìm cách vượt biển để đến bang Florida của nước Mỹ trước khi nó có hiệu lực.

Chính phủ Mỹ và Cuba đã có vài tháng đàm phán về thay đổi chính sách này, trong đó gồm một thỏa thuận trong đó chính quyền Cuba sẽ tiếp nhận những người từng bỏ trốn sang nước Mỹ một cách bất hợp pháp. Bộ An ninh nội địa Mỹ cũng chấm dứt một chương trình cho phép những cá nhân có chuyên môn về y tế ở Cuba nhập cư vào nước này. Chương trình này từng bị chính quyền Havana chỉ trích do khuyến khích y bác sỹ rời bỏ đất nước, đẩy nước này vào tình trạng thiếu nhân lực trong ngành y tế công.

Trước đây, lực lượng cảnh sát biển Mỹ đã ngăn chặn hàng nghìn người vượt 145 km biển tới Florida mỗi năm, nhưng hàng chục nghìn người đã đặt chân lên được lãnh thổ Mỹ, trong đó bao gồm cả những người đi qua bằng cửa khẩu Mexico, được cho phép ở lại nước này, trong khi người nhập cư của nhiều quốc gia khác lại bị trục xuất về nước sở tại.

Chính quyền Washington từng từ chối đề nghị thay đổi chính sách này mà Cuba đưa ra trước thềm chuyến thăm lịch sử của Tổng thống Barack Obama hồi năm ngoái, dù một số cố vấn Nhà Trắng tranh luận rằng chính sách này đã quá cũ kỹ trong bối cảnh hai quốc gia đang hướng tới bình thường hóa quan hệ.

Chính sách “chân ướt, chân ráo” đã có hiệu lực từ năm 1995 dưới thời Tổng thống Bill Clinton sau khi một làn sóng di cư hàng chục nghìn người Cuba bị lực lượng cảnh sát biển Mỹ chặn trên biển khi cố gắng tới Florida.

Việc đưa ra chính sách này lúc bấy giờ được cho là nhằm bổ sung để chính sách nhập cư tự do hơn, cho phép người nhập cư Cuba tới Mỹ bằng đường biển có thể sinh sống hợp pháp trong 1 năm mà không cần thị thực. Trong khi, với người nhập cư từ các quốc gia khác, nếu không có visa, họ bị coi là đối tượng nhập cư bất hợp pháp, và có thể bị trục xuất bất cứ lúc nào.

Tổng thống Obama đã hết sức nỗ lực trong việc bình thường hóa quan hệ với Cuba kể từ khi ông và Chủ tịch Raul Castro tuyên bố một bước đột phá trong quan hệ ngoại giao hai nước hồi tháng 12/2014. Chính quyền Washington sau đó đã gỡ bỏ nhiều cấm vận đối với du lịch và thương mại với Cuba, cho phép các doanh nghiệp Mỹ tới Cuba và cải thiện đường dây liên lạc với quốc đảo này.

“Bằng thay đổi này, chúng ta sẽ tiếp tục chào đón người dân Cuba cũng như việc chúng ta chào đón người nhập cư từ các quốc gia khác, theo cách phù hợp với luật pháp” - Tổng thống Obama nói trong một tuyên bố.

Trước kia, khi còn hiệu lực, chính phủ Cuba đã chỉ trích chính sách gây tranh cãi này vì đã khiến cho nạn nhập cư trái phép, buôn người cùng các hành trình vượt biển đầy nguy hiểm gia tăng nhanh chóng.

Một số nhà lập pháp của nước Mỹ trước đây cũng từng yêu cầu xem xét lại chính sách nhập cư này, nói rằng người dân Cuba tới nước Mỹ chỉ đơn thuần với mục đích kinh tế không nên tự động được hưởng các lợi ích mà nước này dành cho người tị nạn nói chung.

Chính phủ Cuba trong hôm 13/1 đã ca ngợi động thái trên của chính quyền Tổng thống Barack Obama. Trong thông báo qua truyền hình, chính phủ Cuba kêu gọi việc ký kết thoả thuận này là “bước đi quan trọng trong việc thúc đẩy quan hệ hai nước” Mỹ - Cuba nhằm “đảm bảo việc nhập cư một cách bình thường, an toàn và có trật tự”.

Ông Jeh Johnson, Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ cho hay, Cuba sẽ tiếp nhận tất cả công dân của nước họ đã sang Mỹ trong vòng 4 năm trở lại đây, tính từ lúc mà họ rời khỏi Cuba cho đến lúc tiến trình trục xuất ở Mỹ bắt đầu.

Tổng thống đắc cử Donald Trump có quyền có thể bác bỏ quy định này sau khi ông nhậm chức vào tuần tới. Ông Trump vốn là người chỉ trích các động thái của ông Obama trong việc cải thiện quan hệ với Cuba. Tuy nhiên, việc chấm dứt chính sách cho phép hàng trăm nghìn người đến Mỹ mà không cần thị thực cũng phù hợp với cam kết siết chặt việc nhập cư của ông Trump.