Năm 2017, nguy cơ thiếu nước ngọt sản xuất

Hội nghị điều hành hệ thống thuỷ lợi quản lộ phụng hiệp.

Để chuẩn bị đối phó với hạn hán và xâm nhập mặn trong thời gian tới, 3 tỉnh nằm trong hệ thống thuỷ lợi Quản Lộ Phụng Hiệp (QLPH) cần thông tin đến nông dân trong vùng cần phải chủ động hài hoà lợi thế mặn, ngọt, đảm bảo sản xuất cho vụ Đông xuân 2016-2017.

Theo báo cáo của Tổng Cục Thuỷ Lợi: Tình hình khí tượng thủy văn mùa mưa năm 2016 bắt đầu vào cuối tháng 5/2016, đến muộn hơn cùng kỳ 2015 và trung bình nhiều năm khoảng gần 1 tháng.

Đầu mùa mưa đến nay, lượng mưa, diện mưa phân bổ không đều cộng với ảnh hưởng bởi hiện tượng El Nino gây khô hạn, mặn xâm nhập sớm trên diện rộng khắp các tỉnh ven biển vùng ĐBSCL nên sản xuất nông nghiệp thuộc hệ thống QLPH trên địa bàn 3 tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau bị thiệt hại nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống người dân.

Ông Lê Tự Do, Giám đốc Ban chỉ đạo hệ thống thuỷ lợi QLPH cho biết: Đợt hạn, mặn vừa qua sản xuất lúa đông xuân Bạc Liêu bị thiệt hại trên 1.300 ha… Theo ông Do, lượng nước mặn còn lại trên hệ thống kênh từ đầu mùa khô và lượng mưa đầu mùa mưa chưa đủ để rửa mặn, nông dân đã vội xuống giống.

Nuôi trồng thủy sản (NTTS) thiệt hại hơn 1.500 ha nhưng nhờ diện tích vùng nuôi khôi phục nuôi thâm canh và bán thâm canh nên cả năm thực hiện đạt và vượt kế hoạch cả về năng suất, sản lượng. 3 tỉnh trong hệ thống QLPH có sự phối hợp trong việc điều tiết, vận hành hệ thống cống vùng sản xuất lúa tại Sóc Trăng và Cà Mau đã làm giảm và khống chế được độ mặn, giảm thiểu thiệt hại cho nhiều vùng đất lúa.

Điều hành cống ngăn mặn vùng bán đảo Cà Mau.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương: Khu vực ĐBSCL từ tháng 3 đến tháng 6 lượng mưa giảm, có khả năng thấp hơn trung bình nhiều năm. Trong suốt mùa khô 2016-2017, tổng lượng dòng chảy sông Mekong về ĐBSCL sẽ thiếu hụt so trung bình nhiều năm từ 15-30%, tương đương mùa khô năm 2014-2015, cao hơn 2015-2016.

Trong khi đó tình hình hạn, xâm nhậm mặn mùa khô 2016-2017 có khả năng thuộc năm thủy văn có dòng chảy nhỏ, do đó diễn biến mặn rất phức tạp và gay gắt, xâm nhập sớm và kéo dài., nhưng mức độ ít nghiêm trọng hơn so mùa khô 2015-2016.

Hiện nay, bước vào sản xuất nông nghiệp năm 2017, để chủ động phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn, Ban chỉ đạo Hệ thống thủy lợi QLPH đã có kế hoạch phối hợp với các Chi cục Thủy lợi, Trung tâm Quản lý vận hành thủy lợi 3 tỉnh vận hành hệ thống cống đập đồng bộ, trước mắt đảm bảo cung cấp đủ nước phục vụ SX vụ lúa ĐX đến kỳ thu hoạch thắng lợi.

Ông Nguyễn Văn Tỉnh, Phó Tổng cục trưởng Tổng Cục Thuỷ Lợi, Bộ NN&PTNT cho biết: Công tác điều hành QLPH mùa khô 2015 – 2016 cơ bản đáp ứng được yêu cầu. Đợt hạn mặn vừa qua có trong 13 tỉnh vùng ĐBSCL, có ít nhất 10 tỉnh ảnh hưởng nặng nề, nhất là Cà Mau, Sóc Trăng, Bạc Liêu. Cần phải lường trước được nhiều đợt có thể xảy ra trong thời gian tới. Theo ông Tỉnh, thời gian tới. Mùa khô 2016 – 2017, trong khi dòng chảy đang thiếu hụt từ 13% đến 15%, lượng nước phục vụ cho sản xuất vùng ĐBSCL sẽ gặp nhiều khó khăn.

Ở ĐBSCL, đặc biệt là các địa phương nằm trong hệ thống thuỷ lợi QLPH năm nào mặn cũng xuất hiện. Vì vậy, cần phải kiểm soát tốt vấn đề này. Chính phủ, Bộ NN&PTNT đã định hướng và bảo vệ các sản phẩm nông nghiệp, trong đó số 1 là thuỷ sản, số 2 là trái cây và thứ 3 là lúa.

Về xâm nhập mặn, đây là thách thức, nhưng cần phải biến thành lợi thế. Đối với vùng mặn thường xuyên, cần tập trung nuôi thuỷ sản. Vùng giáp ranh mặn - ngọt nên tập trung mô hình tôm lúa;...

Viện quy hoạch khoa học thuỷ lợi Miền Nam phải có công tác dự báo để giúp các địa phương nắm rõ, giao cho các cơ quan chuyên môn địa phương dự báo đến tận công trình. Việc điều hành hệ thống thuỷ lợi QLPH phải linh hoạt. Các địa phương phải phối hợp với nhau trong công tác xử lý hạn mặn xảy ra.

ĐBSCL nhu cầu đầu tư công trình rất lớn tuy nhiên nguồn vốn hạn chế vì vậy, các công trình cần ưu tiên số 1 là Âu thuyền Ninh Quới, Cái Lớn, Cái Bé. Các công trình nước sinh hoạt xuống cấp trầm trọng cần phải khôi phục. Những nơi không có nước mặt vẫn phải cho khoan giếng tầng sâu, hay làm đập tạm.