Năm 2025: Đổi mới thi và tuyển sinh

Chuẩn bị kỹ lưỡng, giảm áp lực cho thí sinh

Để chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT đầu tiên theo chương trình mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) công bố phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 ngay từ cuối năm 2023. Bộ đã ban hành định dạng cấu trúc đề thi, đề thi tham khảo tất cả các môn thi tốt nghiệp theo hướng phù hợp với đánh giá năng lực học sinh. Song song với đó là tập huấn đội ngũ cán bộ giáo viên trong toàn quốc về ra câu hỏi thi, tổ chức thi, tập huấn kỹ thuật cho các địa phương; tăng cường thử nghiệm trên phạm vị rộng việc ứng dụng công nghệ thông tin vào các khâu của kỳ thi…

Để có hành lang pháp lý cho tổ chức kỳ với mục đích xét tốt nghiệp, đánh giá việc dạy và học diện rộng trong cả nước và phục vụ mục đích tuyển sinh ĐH, CĐ, Bộ GDĐT đã xây dựng, lấy ý kiến rộng rãi và chính thức ban hành Thông tư số 24/2024 ngày 24/12/2024 về Quy chế thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 với một số điểm mới đáng chú ý. Đó là tổ chức kỳ thi thành 3 buổi thi, gồm 1 buổi thi môn Ngữ Văn, 1 buổi thi môn Toán và 1 buổi tổ chức bài thi tự chọn. Các thí sinh dự thi sẽ được sắp xếp theo tổ hợp bài thi tự chọn để tối ưu phòng thi, điểm thi. So với những năm trước, giảm 1 buổi thi, giảm 2 môn thi, qua đó giảm áp lực, giảm chi phí xã hội nhưng vẫn bảo đảm chất lượng kỳ thi.

Quy chế mới xác định sử dụng kết hợp điểm đánh giá quá trình (học bạ) và kết quả thi trong xét công nhận tốt nghiệp theo tỷ lệ 50-50. Điểm trung bình học bạ các năm được tính theo trọng số. Việc tăng tỷ lệ sử dụng điểm đánh giá quá trình từ 30% lên 50% được Bộ GDĐT lý giải nhằm đánh giá sát hơn về năng lực người học theo Chương trình GDPT 2018 (gồm nhiều năng lực khác mà bài thi tốt nghiệp không đánh giá hết). Bên cạnh đó, điểm học bạ các năm lớp 10, lớp 11 cũng được sử dụng (với trọng số nhỏ hơn của lớp 12) thay vì chỉ của lớp 12 như trước đây, thay đổi này có tác dụng thúc đẩy việc dạy và học ngay từ khi học sinh bước vào bậc học THPT.

Cũng nhằm tạo công bằng trong giáo dục, Quy chế mới quy định chứng chỉ ngoại ngữ vẫn được tiếp tục sử dụng để miễn thi trong xét công nhận tốt nghiệp nhưng không được quy đổi thành điểm 10 trong xét công nhận tốt nghiệp như trước đây. Công thức tính điểm xét tốt nghiệp không có điểm ngoại ngữ trong trường hợp này. Cách thức này tiếp tục khuyến khích việc học ngoại ngữ nhưng hướng tới công bằng hơn trong xét đỗ tốt nghiệp. Ví dụ, trước đây, học sinh có chứng chỉ IELTS 4.0 cũng quy đổi thành điểm 10 như học sinh đạt điểm IETLS 8.5.

Hạn chế xét tuyển sớm nhằm tạo công bằng

Dự thảo quy chế tuyển sinh ĐH từ năm 2025 do Bộ GDĐT ban hành hướng đến hạn chế các phương thức cũng như số lượng chỉ tiêu xét tuyển sớm của các trường. Cụ thể, chỉ tiêu xét tuyển sớm do cơ sở đào tạo quy định nhưng không vượt quá 20% chỉ tiêu của từng ngành, nhóm ngành đào tạo. Dự thảo cũng quy định việc xét tuyển theo học bạ phải dùng kết quả của cả học kỳ hai lớp 12.

PGS.TS Nguyễn Thu Thủy - Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GDĐT) cho rằng, cần phân biệt khái niệm xét tuyển sớm và các phương thức xét tuyển. Theo đó, xét tuyển sớm là thời gian xét tuyển diễn ra trước khi học sinh biết điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2025, chứ không phải 20% là dành cho tất cả các phương thức xét tuyển khác với xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp THPT. Theo đó, 20% chỉ tiêu dành cho đợt xét tuyển sớm, 80% còn lại dành cho đợt xét tuyển chung, bao gồm tất cả các phương thức xét tuyển.

TS Lê Đông Phương - Viện Khoa học giáo dục Việt Nam cho rằng, từ thực tế tuyển sinh những năm gần đây có thể thấy xét tuyển sớm có nhiều nhược điểm. Điển hình nhất là phản ánh từ các trường phổ thông về việc học sinh xao nhãng việc học khi biết mình “trúng tuyển sớm”. Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình học ĐH sau này. Vì vậy, TS Lê Đông Phương đề xuất thời gian tới cần tiến tới bỏ hẳn xét tuyển sớm.

Phương án theo học bạ phải dùng kết quả của cả học kỳ hai lớp 12 được các chuyên gia nhìn nhận là biện pháp bổ sung phù hợp để tạo tác động tích cực tới việc dạy và học ở lớp 12 đồng thời tăng tính công bằng và hiệu quả của công tác tuyển sinh. Khi đề thi tốt nghiệp THPT đổi mới, khả năng đánh giá năng lực và tính phân loại cải thiện, thì kết quả kỳ thi này chắc chắn sẽ được sử dụng nhiều hơn.

Đề xuất cần phân biệt giữa kết quả xét tuyển bằng học bạ và kết quả thi tuyển bằng các kì thi độc lập, GS.TS Nguyễn Đình Đức - Chủ tịch Hội đồng trường - Trường Đại học Công nghệ (ĐH Quốc gia Hà Nội) cho rằng, thực tế đã chứng minh các phương thức xét tuyển để tuyển chọn các em sinh viên giỏi từ các trường chuyên, học sinh có các chứng chỉ quốc tế như SAT, ACT... đã đem lại chất lượng đầu vào rất tốt và tin cậy cho các trường. Cái cần hạn chế hiện nay là hạn chế thời gian và chỉ tiêu theo phương thức xét tuyển sớm bằng học bạ do tình trạng làm đẹp học bạ lâu nay cũng như hạn chế các phương thức tuyển sinh dễ dãi, không đánh giá đúng chất lượng đầu vào, bằng mọi giá để “vơ vét” người học.

Điều chỉnh để phù hợp với quy định

Đứng trước những thay đổi, điều chỉnh trong kỳ thi tốt nghiệp và tuyển sinh ĐH 2025, các thí sinh và phụ huynh cần có sự chuẩn bị để sẵn sàng thích ứng các yêu cầu đặt ra.

Trường ĐH Công nghiệp Hà Nội công bố phương án dự kiến tuyển sinh ĐH chính quy năm 2025 tương tự như các năm, tuy nhiên có thay đổi là bỏ phương thức xét tuyển chỉ dựa trên kết quả học tập ở bậc THPT, thay vào đó là kết hợp kết quả học tập cả năm lớp 10, 11, 12 của các môn trong tổ hợp xét tuyển với điểm của các kỳ thi đánh giá khác). Trường bổ sung một số tổ hợp xét tuyển có các môn mới theo chương trình giáo dục THPT 2018 như A0C (Toán, Lý, Công nghệ), A0T (Toán, Lý, Tin học), B0C (Toán, Hóa, Công nghệ), D0C (Toán, Tiếng Anh, Công nghệ), D0G (Toán, Tiếng Anh, Giáo dục kinh tế và Pháp luật). Về tổ chức xét tuyển, nhà trường không xét tuyển sớm mà xét tuyển tất cả các phương thức theo kế hoạch xét tuyển chung của Bộ GDĐT.

Năm 2025, ĐH Kinh tế Quốc dân dự kiến tuyển sinh ĐH hình thức chính quy với 3 phương thức gồm xét tuyển thẳng (2% chỉ tiêu như năm 2024), xét tuyển kết hợp theo đề án tuyển sinh của trường (83% chỉ tiêu, tăng 3% so với năm 2024) và xét kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2025 (15% chỉ tiêu, giảm 3% so với năm 2024). Nhà trường lưu ý đối với phương thức sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2025, ĐH Kinh tế Quốc dân chỉ sử dụng 4 tổ hợp là A00 (Toán, Lý, Hóa), A01 (Toán, Lý, Anh), D01 (Toán, Văn, Anh) và D07 (Toán, Hóa, Anh) thay vì 9 tổ hợp như năm 2024.

Trường ĐH Tài chính – Marketing dự kiến mở thêm ngành luật thương mại và kỹ thuật phần mềm. Các phương thức xét tuyển được giữ ổn định như năm trước. Trường dự kiến chú trọng 2 môn chính là Toán, Ngữ văn. Các tổ hợp xét tuyển của trường sẽ hỗ trợ cho thí sinh, lấy trên tổng số 9 môn học thích ứng với các môn mà các học sinh đã lựa chọn để thi tốt nghiệp THPT.

“

Đề án tuyển sinh của các trường ĐH, CĐ dự kiến sẽ có nhiều thay đổi để thích ứng với chương trình mới và quy chế của Bộ GDĐT, trong đó các chuyên gia tư vấn tuyển sinh đặc biệt lưu ý thí sinh và gia đình cần cẩn trọng cân nhắc các tổ hợp xét tuyển của các trường để lựa chọn môn thi tốt nghiệp THPT 2025 cho phù hợp, tăng cơ hội đỗ ĐH chuyên ngành yêu thích.