Với hơn 400km mạng lưới đường bộ cao tốc khu vực phía Nam đang được khai thác đã mang tới nhiều tiện ích cho người dân, doanh nghiệp. Tuy nhiên, tình trạng xả rác bừa bãi trên nhiều tuyến đường cao tốc gây ô nhiễm môi trường, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông.
Kéo dài gần 50km, đoạn cao tốc TPHCM - Trung Lương đi qua địa bàn TPHCM, Long An và Tiền Giang từng được coi là một trong những trục cao tốc “đẹp nhất” cả nước. Tuy nhiên, sau khoảng 15 năm khai thác, tuyến cao tốc này đang xuống cấp, xuất hiện nhiều rác thải.
Tại khu vực gần trạm dừng chân Châu Thành (huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An) cả hai bên đường đều rất nhiều rác thải. Cả một đoạn đường kéo dài hơn 1km đều có rất nhiều rác. Ngoài rác thải sinh hoạt cá nhân còn có nhiều bao tải rác do các phương tiện xe tải vứt rải rác dọc hai bên đường. Một số được đốt cháy nham nhở nằm xen kẽ nhau. Lượng rác thải này không chỉ gây mất mỹ quan trên tuyến đường mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới môi trường nước thải ở khu vực.
Theo người dân ở khu vực này, do ven đường cao tốc qua địa bàn tỉnh Long An có một số kênh rạch nên rác thải sau nhiều ngày tích tụ đã ngấm vào nguồn nước, gây ô nhiễm cục bộ tại một số nơi bên ngoài phạm vi đường cao tốc.
Mặc dù tình trạng xả rác diễn ra trong một thời gian dài nhưng khó kiểm soát do đường cao tốc có tính đặc thù, được vây kín bởi hệ thống rào chắn và lan can bảo hộ đường cao tốc. Chính vì vậy, việc tiếp cận và xử lý các loại rác thải này khó khăn. Trong khi đó, tuyến cao tốc TPHCM - Trung Lương đã tạm dừng thu phí nhiều năm qua khiến cho việc thu gom, xử lý rác thải ven đường cao tốc thêm khó khăn.
Ông Đinh Văn Sáu - Bí thư Huyện ủy Thủ Thừa (Long An) cho biết, tình trạng xả rác thải bên trong hành lang đường cao tốc là rất khó xử lý, do không thuộc quản lý của địa phương. Trong khi đó, các biện pháp xử lý rác thải ở trạm dừng chân Châu Thành đều được thực hiện đầy đủ, đúng quy trình. Theo đó, đơn vị quản lý trạm dừng chân hàng ngày đều thu gom, quét dọn sau đó chở rác thải về bãi tập trung ở huyện Thạnh Hóa (tỉnh Long An) để xử lý.
Không chỉ có tuyến cao tốc TPHCM - Trung Lương, tình trạng rác thải tràn lan còn diễn ra ở trục cao tốc TPHCM - Dầu Giây - Phan Thiết - Vĩnh Hảo, chủ yếu là đoạn Phan Thiết - Vĩnh Hảo (tỉnh Bình Thuận).
Đáng chú ý, dù chỉ mới đưa vào hoạt động gần một năm nay nhưng ven đường đoạn Phan Thiết - Vĩnh Hảo dài 100km có rất nhiều rác thải sinh hoạt, đặc biệt là các đoạn ngắn dừng nghỉ khẩn cấp tạm thời. Hầu hết rác thải là đồ nhựa, túi ni lông, hộp đựng đồ ăn, đồ uống cũng như mùi hôi thối của nước thải. Theo người dân, do đoạn đường này (cùng với đoạn Dầu Giây - Phan Thiết) dài gần 200km nhưng chưa có trạm dừng chân nên người tham gia giao thông lợi dụng các điểm dừng khẩn cấp tạm thời bên đường làm nơi dừng nghỉ rồi xả rác khiến cho hai bên đường khá ô nhiễm.
Ông Phạm Quốc Huy - Giám đốc điều hành Dự án cao tốc Phan Thiết - Vĩnh Hảo cho biết, tình trạng xả rác bừa bãi diễn ra ở đây tăng đột biến từ kỳ nghỉ tết Nguyên Đán vừa qua. Dù đơn vị đã cử lực lượng dọn dẹp tạm thời nhưng không xuể do tình trạng xả rác quá nhiều, số lượng lớn, nằm rải rác dọc toàn tuyến. Ngoài ra, do cao tốc này chỉ có 2 làn xe chạy (kèm theo làn dừng khẩn cấp) nên phương tiện di chuyển đưa công nhân tới dọn rác cũng gặp một số khó khăn nhất định.
Có thể nói, với đặc thù được bao chắn bởi hành lang rào chắn và lan can bảo hộ, tình trạng vứt rác bừa bãi ven đường cao tốc dễ xảy ra nhưng khó thu gom, xử lý do việc tiếp cận không dễ dàng. Ngoài thu gom, việc tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân cũng như xây thêm các trạm dừng chân thời gian tới là giải pháp có thể xoá bỏ tình trạng này.