Nâng cạnh tranh bằng kết nối

Kết nội khối để nâng sức cạnh tranh cho DN.

Nguy cơ tụt hậu

Tại hội nghị đóng góp xây dựng đề án phát triển công nghiệp hỗ trợ (CNHT) trên địa bàn TP Hà Nội giai đoạn 2017 đến 2020, định hướng đến 2025, một lần nữa vai trò của ngành CNHT được đặt ra trong nền kinh tế đang hội nhập ngày càng mạnh mẽ. Đây đang được coi là yếu tố một mất, một còn trong phát triển công nghiệp của nước ta.

Theo nhận định của Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công Thương) ngành CNHT tại Việt Nam phát triển khá khiêm tốn. Những lĩnh vực được coi là “chủ chốt” của nền kinh tế, nhưng tỷ lệ nội địa hóa rất nhỏ. Đơn cử, trong lĩnh vực CNHT ngành dệt may - da giày, tỷ lệ giá trị gia tăng trong sản phẩm dệt may đạt thấp (tỷ lệ giá trị gia tăng năm 2015 đạt 51,1%). Ngành da giày tỷ lệ cung ứng chỉ khoảng 20- 25%, còn lại phải nhập khẩu, năng lực thiết kế mẫu mã còn yếu...

Ngay như lĩnh vực ô tô, được kỳ vọng là sẽ trở thành ngành công nghiệp mũi nhọn, thế nhưng đến thời điểm này, tỷ lệ nội địa hóa đối với xe cá nhân đến 9 chỗ ngồi mới đạt bình quân khoảng 7-10%. Bản thân lãnh đạo Vụ Công nghiệp nặng cũng thừa nhận, sở dĩ ngành CNHT chưa phát triển là do dung lượng thị trường nhỏ. Ngành công nghiệp vật liệu phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu.

Bên cạnh đó, nguồn lực đầu tư của Nhà nước về tín dụng, ưu đãi và các hỗ trợ khác… còn hạn chế. Các tập đoàn sản xuất, lắp ráp thường sử dụng các nhà cung cấp cùng quốc gia. Theo đánh giá của giới chuyên gia kinh tế, hiện cơ cấu giá trị sản phẩm, nhất là sản phẩm công nghiệp nội địa rất thấp. Trong khi đó, với những cơ cấu giá trị sản phẩm lớn thì các DN trong nước chỉ mới tham gia khâu gia công.

Thực tế này đang khiến các ngành công nghiệp của Việt Nam có nguy cơ tụt hậu so với thế giới. Để khắc phục nhược điểm này, việc phát triển CNHT hiện rất cần thiết và cấp bách. Năng lực của các DN chế tạo trong nước còn rất lớn, song còn nhiều điểm chưa gặp nhau giữa chính sách của nhà nước và thực tiễn hoạt động sản xuất của DN.

Phải kết nối doanh nghiệp nội khối

Con số thống kê cho biết, Hà Nội hiện có 200 - 250 DN có sản phẩm CNHT, mục tiêu của Hà Nội hướng đến năm 2020 sẽ có 900 - 1.000 DN CNHT. Mặc dù đây là con số không đơn giản, song theo ông Nguyễn Hoàng – Chủ tịch Hiệp hội DN ngành CNHT TP. Hà Nội (HASIBA), để đạt được con số này, cần phải tạo các cơ chế, chính sách hỗ trợ các DN đang hoạt động phát triển, đồng thời thúc đẩy các DN thành lập mới để đạt mục tiêu trên.

Tuy nhiên, nhiều DN bày tỏ quan ngại, mặc dù muốn đầu tư để phát triển nhưng khâu thủ tục xin chứng nhận DN CNHT khá phức tạp, đây là một phần nguyên nhân khiến số DN tham gia vào lĩnh vực này còn hạn chế. Đặc biệt, các chính sách hỗ trợ, ưu đãi về thuế, đất đai, vốn tín dụng, tài chính… đối với các DN trong nước còn chưa thật sự công bằng so với các DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Bà Phan Nhật Minh, Tổng Giám đốc Công ty Nhật Minh cho rằng, các DN nội địa cần được ưu đãi hỗ trợ như với Samsung hoặc ít nhất cũng phải bằng 50%, còn như bây giờ vẫn là chênh lệch quá. Ngoài ra, một số ý kiến DN còn cho rằng, chính sách hỗ trợ ngành CNHT hiện nay còn chưa thật sự hiệu quả, tính rủi ro cao.

Để thúc đẩy ngành CNHT Hà Nội, thực hiện mục tiêu hướng tới năm 2020, Hà Nội có 900 - 1000 DN CNHT. Nhiều ý kiến tại hội nghị cho rằng, các chính sách hỗ trợ DN nội địa phải tốt hơn nữa, tạo điều kiện thuận lợi hơn về thủ tục, khâu xin giấy phép…

Theo ông Lại Minh Đức, đại diện Sở Công thương Hà Nội, hiện TP có ngành cơ khí rất mạnh, nhưng vẫn thiếu sự kết nối giữa các DN trong ngành. Điều này phải được khắc phục ngay, phải phát huy vai trò kết nối các DN nội khối để khi cơ hội đến là có thể tận dụng ngay. “Kết nối mạnh mẽ trong nội khối mới có thể nâng cao sức cạnh tranh trong thời buổi nền kinh tế hội nhập hiện nay” – ông Đức nhấn mạnh.