Nâng cao chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) sau 12 năm thực hiện Luật Người cao tuổi, các bộ, ngành và địa phương đã thu được những kết quả quan trọng. Các chế độ chính sách, nội dung quy định của luật như phụng dưỡng, chăm sóc sức khỏe, văn hóa, thể dục - thể thao, vui chơi, giải trí, bảo trợ xã hội, phát huy vai trò, chúc thọ, mừng thọ đã từng bước đi vào cuộc sống.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đã đạt được, công tác người cao tuổi ở các địa phương vẫn còn tồn tại một số khó khăn, hạn chế. Công tác khám sức khỏe định kỳ và lập hồ sơ theo dõi sức khỏe cho người cao tuổi tại một số địa phương mới chỉ thực hiện đối với người cao tuổi trên 80 tuổi. Với đối tượng người cao tuổi còn lại (từ trên 60 tuổi đến 79 tuổi) thực hiện còn hạn chế do khó khăn về nguồn kinh phí.

Đáng chú ý, mức trợ cấp xã hội cho người cao tuổi còn thấp so với mặt bằng mức sống hiện nay, nhiều người không chờ được 80 tuổi để hưởng lương hưu xã hội (trợ cấp hưu trí do ngân sách nhà nước chi trả cho người cao tuổi không có lương hưu hoặc bảo hiểm xã hội); mô hình chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng chưa được các địa phương quan tâm thực hiện.

Ông Tô Đức - Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội (LĐTBXH) cho biết hiện nay, đối tượng bảo trợ xã hội hưởng trợ cấp là hơn 3,3 triệu người và nhóm chăm sóc người tâm thần nặng, người khuyết tật đặc biệt nặng, người cao tuổi cô đơn không nơi nương tựa, không tự phục vụ là khoảng 400 nghìn người. Như vậy, Việt Nam có khoảng 3,7 triệu người đang hưởng trợ cấp hàng tháng, với mức chi khoảng 28.000 tỷ đồng/năm.

“Mức chuẩn trợ cấp xã hội hiện rất thấp, chỉ đạt 24% so với chuẩn nghèo khu vực nông thôn của giai đoạn 2021-2025 (1,5 triệu đồng/tháng) và 20% so với lương cơ sở từ 1/7/2023 (1,8 triệu đồng/tháng)” - ông Đức cho hay.

Ngoài ra, chính sách lương hưu đối với người cao tuổi về hưu trước năm 1995 chưa hợp lý, phổ biến ở mức 3,2 triệu đồng đến 4,8 triệu đồng, thấp so với những người cùng chức vụ công việc nghỉ hưu sau 1995, những khi điều chỉnh thì tăng đồng loạt theo cùng một tỷ lệ 10%.

Trước thực thế trên, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết, giao cho Bộ LĐTBXH phối hợp Bộ Tài chính nghiên cứu, tham mưu trình Chính phủ nâng mức trợ cấp lên đối với nhóm đối tượng bảo trợ xã hội. Cục Bảo trợ xã hội đã xây dựng phương án, lấy ý kiến bộ ngành, đề xuất Bộ Tài chính nghiên cứu, bố trí tăng nguồn lực dành cho đối tượng này, phù hợp với điều kiện ngân sách trong bối cảnh cải cách tiền lương.

Theo Đại diện Cục Bảo trợ xã hội, khi cải cách tiền lương, khoảng cách giữa chuẩn trợ giúp xã hội sẽ tiếp tục được gia tăng. Cục Bảo trợ xã hội đã báo cáo Bộ LĐTBXH, các cấp có thẩm quyền để có lộ trình nâng mức trợ cấp cho đối tượng bảo trợ xã hội, đồng thời, sẽ rà soát để hoàn thiện chính sách trợ cấp xã hội đối với một số nhóm đối tượng đã được quy định. Việc nâng mức trợ cấp tuân theo một số nguyên tắc, trước hết là thiết kế chính sách phù hợp với khả năng bố trí ngân sách và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, tiếp đến, hướng đến mục tiêu bảo đảm mức sống tối thiểu cho nhóm đối tượng như: có cơm ăn, áo mặc, nhu cầu về điện nước sinh hoạt, cùng với những nhu cầu sử dụng dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục…

Giới chuyên gia cho rằng, trong giai đoạn tới cần giải quyết đồng bộ các vấn đề về người cao tuổi trong thời kỳ già hóa dân số, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Nhất là hiện nay Việt Nam đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng và cũng đồng thời trong quá trình già hóa dân số. Nhóm dân số từ 60 tuổi trở lên tăng nhanh, từ 11,9% năm 2019 lên 13,9% vào năm 2023.

“

Trong năm 2024 Bộ LĐTBXH sẽ tổ chức nghiên cứu, đánh giá tình hình thực hiện Luật Người cao tuổi; trình ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 20/2021/NĐ-CP quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội, theo hướng nâng mức chuẩn trợ giúp xã hội, mở rộng đối tượng trợ giúp xã hội phù hợp với tình hình thực tiễn. Cùng với đó, sẽ trình ban hành Chiến lược quốc gia về người cao tuổi Việt Nam đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045…