Nâng cao năng lực y tế cơ sở trong điều trị bệnh hen

Thông tin vừa được PGS.TS Lê Thị Tuyết Lan - Phó Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam công bố. Theo đó, các thống kê cho thấy xu hướng ngày càng nghiêm trọng của 2 bệnh lý này trên toàn cầu do gia tăng số người hút thuốc và mức độ ô nhiễm môi trường. Đây là một thách thức khá lớn đối với ngành y tế của Việt Nam.

Bà Lan cho biết: “Từ những năm 2000, chúng tôi đã thấy được nguy cơ của nhóm bệnh này và có đề xuất thành lập đơn vị ACOCU (Asthma COPD Outpatient Care Unit - đơn vị quản lý ngoại trú bệnh hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) đầu tiên tại Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM với nguyện vọng góp phần giảm bớt gánh nặng cho bệnh nhân. Đến nay, mạng lưới ACOCU đã có 248 đơn vị thành viên trên khắp cả nước, trong đó có 88 đơn vị được thành lập trong chương trình Vì lá phổi khỏe”.

Việt Nam là một trong 9 quốc gia ở châu Á triển khai đầu tiên chương trình Vì lá phổi khỏe (đây là sáng kiến đa quốc gia của AstraZeneca nhằm nâng cao chất lượng quản lý ngoại trú bệnh hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) dưới sự lãnh đạo của Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế). Chương trình đã và đang quản lý hơn 170.000 bệnh nhân, thiết lập hơn 150 phòng khám ngoại trú hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đạt chuẩn. Sau thành công của giai đoạn một (2018-2020), chương trình đã bước sang giai đoạn 2 từ 2021 - 2023 với việc mở rộng thêm lĩnh vực ung thư phổi và hen trẻ em cùng sự tham gia của các hiệp hội chuyên ngành: Hội Phổi Việt Nam, Hội Hô hấp Việt Nam, Liên chi hội Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng TPHCM và Hội Nhi khoa Việt Nam.

Ngày 3/10 vừa qua, Liên chi hội Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng TPHCM đã ký kết bản ghi nhớ hợp tác chiến lược toàn diện nhằm nâng cao năng lực nhân viên y tế và chăm sóc sức khỏe cộng đồng trong quản lý, điều trị các bệnh lý hô hấp, đặc biệt là hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính giai đoạn 2024 - 2025. Chương trình đặt mục tiêu nâng cao năng lực chẩn đoán, điều trị cho nhân viên y tế, thúc đẩy các chương trình giáo dục cộng đồng góp phần nâng cao nhận thức của người dân về các bệnh hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, chủ động đến gặp bác sĩ để được tư vấn, phát hiện bệnh sớm và điều trị. Ngoài ra, chương trình còn thúc đẩy các chương trình giáo dục cộng đồng góp phần nâng cao nhận thức của người dân về các bệnh hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, chủ động đến gặp bác sĩ để được tư vấn, phát hiện bệnh sớm và điều trị.

Thống kê gần đây nhất cũng cho thấy, tại Việt Nam có khoảng 4 triệu người mắc bệnh hen và khoảng 3.000 - 4.000 người tử vong mỗi năm. Quản lý tốt bệnh hen là một trong những ưu tiên của Việt Nam, thể hiện qua Chiến lược quốc gia phòng chống các bệnh không lây nhiễm.

Trên thực tế, nỗ lực kiểm soát tốt bệnh hen tại Việt Nam đang đứng trước nhiều rào cản. Một trong những thách thức đáng kể là tình trạng phụ thuộc quá mức vào liệu pháp cắt cơn (bình xịt giãn phế quản tác dụng ngắn). Thuốc cắt cơn tác dụng ngắn giúp bệnh nhân tạm thời giảm triệu chứng hen, nhưng việc chỉ sử dụng thuốc này trong thời gian dài sẽ làm giảm sự bảo vệ của phế quản, tăng phản ứng quá mức của đường thở dẫn đến nguy cơ vào đợt cấp hen phế quản.

PGS.TS Lê Thị Tuyết Lan khuyến cáo, kiểm soát là ngừa cơn hen, không đợi cơn hen mới cắt, khi đã điều trị chỉ 40% được kiểm soát tốt. Tình trạng bệnh nhân nhập viện, khám khẩn cấp là xấp xỉ 30%. Do đó bệnh nhân mắc bệnh hen cần thăm, khám với bác sĩ để có những tư vấn, chẩn đoán và điều trị phù hợp.