Nâng cao trình độ mọi mặt cho nông dân trước thách thức toàn cầu hóa

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại Đại hội.

Thưa Đoàn Chủ tịch Đại hội,
Thưa các vị đại biểu, các vị khách quý,
Thưa các đồng chí,

Hôm nay, tôi rất vui mừng đến dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII Hội Nông dân Việt Nam - một sự kiện quan trọng trong đời sống chính trị - xã hội của giai cấp nông dân cả nước. Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt chúc mừng các vị khách quý cùng 999 đại biểu tiêu biểu cho phẩm chất, tài năng, sức lao động cần cù, sáng tạo của giai cấp nông dân Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và hội nhập. Tôi xin gửi đến cán bộ, hội viên các cấp cùng toàn thể cô bác nông dân cả nước lời chào trân trọng, lời thăm hỏi ân cần và lời chúc tốt đẹp nhất.

Thưa các đồng chí,

Trải qua 88 năm hình thành và phát triển, được Đảng ta và Bác Hồ lãnh đạo, rèn luyện, Hội Nông dân Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, có những đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng nước ta. Hội Nông dân Việt Nam luôn là cầu nối tin cậy giữa Đảng, Nhà nước với giai cấp nông dân; là cơ sở chính trị của xã hội, đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của nông dân; có nhiều tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước về đường lối, chính sách phát triển nông nghiệp, xây dựng giai cấp nông dân và xây dựng nông thôn; tích cực tham gia giám sát, phản biện xã hội; tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.

Trong nhiệm kỳ VI, Hội Nông dân Việt Nam đã có nhiều đổi mới nội dung và phương thức hoạt động. Công tác Hội và phong trào nông dân đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Hội đã thực hiện tốt vai trò là "trung tâm và nòng cốt cho phong trào nông dân và công cuộc xây dựng nông thôn mới", góp phần đưa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến với nông dân; vận động, tuyên truyền, giúp cho nông dân hiểu, đồng thuận thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp phần đưa nông nghiệp, nông thôn nước ta phát triển mạnh mẽ, đời sống của nông dân được cải thiện về mọi mặt. Những kết quả đạt được đã được thể hiện đầy đủ trong Báo cáo chính trị trình Đại hội. Tôi xin nhấn mạnh một số thành tích nổi bật:

Thứ nhất, các cấp Hội đã làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nông dân thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn. Nhờ đó mà thời gian qua, mặc dù ngành nông nghiệp nước ta phải đối mặt với nhiều khó khăn, chịu ảnh hưởng lớn của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường nông sản thế giới, nhất là xu thế bảo hộ mậu dịch, nhưng giai cấp nông dân nước ta đã từng bước vượt qua, làm nên những kỳ tích mới. Nông nghiệp nước ta vẫn phát triển ổn định, kim ngạch xuất khẩu nông sản tăng cao, nông nghiệp trở thành trụ đỡ để nền kinh tế quốc dân vượt qua suy thoái kinh tế và khủng hoảng tài chính toàn cầu; công cuộc xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận. Đời sống của nông dân không ngừng được cải thiện. Thu nhập bình quân hộ gia đình ở nông thôn tăng từ 75,8 triệu đồng/năm 2012 lên 130 triệu đồng/năm 2017, góp phần quan trọng xoá đói, giảm nghèo.

Như trong Báo cáo đã nêu, Hội Nông dân Việt Nam đã có những sáng tạo, đề xuất và tổ chức được nhiều hình thức hoạt động mới, được dư luận đánh giá cao. Những hoạt động phong phú, thiết thực đó đã tạo động lực thúc đẩy phong trào nông dân cả nước phát triển mạnh mẽ, nhất là phong trào "Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững"; đã xuất hiện ngày càng nhiều nông dân tỉ phú. Hoạt động của các cấp Hội nông dân đã góp phần đưa nhanh khoa học, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp và đời sống của nông dân. Công tác vận động, tập hợp nông dân có nhiều đổi mới, điển hình là việc triển khai Đề án xây dựng chi hội, tổ hội nghề nghiệp, góp phần nâng cao tỉ lệ nông dân tham gia tổ chức Hội.

Thứ hai, chất lượng đội ngũ cán bộ Hội các cấp đã được nâng lên. Công tác tham mưu, đề xuất với Đảng và Nhà nước xây dựng chủ trương, chính sách, tháo gỡ khó khăn, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nông dân, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc của các cấp Hội đạt nhiều kết quả quan trọng, nhất là việc tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền các cấp triển khai có hiệu quả các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, Chính phủ, Quốc hội.

Thứ ba, đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước những năm qua đã góp phần làm thay đổi tư duy của những người nông dân vốn quen với nếp sản xuất truyền thống, nhỏ lẻ và manh mún. Giai cấp nông dân Việt Nam ngày càng lớn mạnh, chất lượng được nâng lên. Tỉ lệ hội viên nông dân được đào tạo nghề ngày càng tăng; tinh thần đoàn kết, ý thức trách nhiệm đối với Đảng, Nhà nước và cộng đồng dân cư ngày càng được nâng cao. Phong trào phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả quan trọng, trong đó phong trào giúp nhau vươn lên thoát nghèo và làm giàu, phong trào hiến đất làm đường giao thông và các công trình công cộng là những việc làm mang ý nghĩa chính trị, xã hội và nhân văn sâu sắc. Tình làng nghĩa xóm, nếp sống văn hoá ở nông thôn có nhiều tiến bộ, đã xuất hiện nhiều tấm gương tập thể, cá nhân xuất sắc, được Đảng và Nhà nước ghi nhận và trao nhiều phần thưởng cao quý.

Thành tích của phong trào nông dân và của Hội Nông dân Việt Nam là rất to lớn, đã góp phần quan trọng vào thành công chung của đất nước. Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt chúc mừng, trân trọng biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực, cống hiến của giai cấp nông dân và hoạt động của các cấp Hội Nông dân trong cả nước. Nhân dịp này, tôi cũng xin cảm ơn sự giúp đỡ thiện chí, hợp tác có hiệu quả của các tổ chức nông dân, bạn bè quốc tế đối với sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam.

Bên cạnh những thành tích, tiến bộ, công tác Hội và phong trào nông dân nhiệm kỳ qua cũng còn những hạn chế, bất cập như trong Báo cáo của Ban Chấp hành Hội Nông dân Việt Nam khoá VI đã chỉ rõ. Tôi chỉ lưu ý, nhấn mạnh thêm một số vấn đề để các đồng chí quan tâm trong thời gian tới. Đó là, nội dung, phương thức hoạt động của Hội vẫn chậm được đổi mới. Công tác tham gia xây dựng chính sách, giám sát và phản biện xã hội của các cấp Hội còn hạn chế. Một bộ phận cán bộ Hội thiếu sâu sát, không nắm được tâm tư, nguyện vọng của nông dân. Công tác tuyên truyền, vận động nông dân còn yếu. Phong trào nông dân phát triển chưa đồng đều; công tác hội chưa khơi dậy được mạnh mẽ tiềm năng, sức sáng tạo của các tầng lớp nông dân trong phát triển sản xuất, xây dựng nông thôn mới, xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư. Việc xây dựng các mô hình kinh tế tập thể trong nông nghiệp còn lúng túng; công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới còn chậm. Năng suất, chất lượng, hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp còn thấp. Tình trạng mất vệ sinh, an toàn thực phẩm chưa được khắc phục. Đời sống của một bộ phận nông dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc còn khó khăn; tình trạng nông dân bỏ ruộng, không muốn làm nông nghiệp, rời bỏ nông thôn, thiếu hợp tác trong sản xuất, liên doanh, liên kết còn là những vấn đề rất đáng quan ngại. Ở đây có trách nhiệm của các cấp uỷ đảng, chính quyền, đoàn thể, đặc biệt là trách nhiệm của tổ chức Hội Nông dân.

Thưa các đồng chí,

Hiện nay, tình hình thế giới và khu vực, bên cạnh mặt thuận lợi là cơ bản, cũng có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với hàng loạt những đột phá khoa học và tiến bộ công nghệ đã tác động sâu sắc đến sản xuất, đời sống, việc làm của người lao động nói chung và nhất là của nông dân nói riêng. Nền kinh tế nước ta cũng đang hội nhập ngày càng sâu rộng với thế giới, đồng nghĩa với quá trình chuyển giao khoa học, công nghệ của thế giới vào Việt Nam và sản phẩm chất lượng cao sẽ cạnh tranh quyết liệt ngay trên sân nhà của ta. Ở trong nước, thế và lực, sức mạnh tổng hợp của đất nước đã tăng lên, uy tín quốc tế của Việt Nam ngày càng được nâng cao, tạo ra những tiền đề quan trọng để thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, song chúng ta cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức, tác động lớn tới nền nông nghiệp và đời sống nông dân nước ta.

Đảng và Nhà nước ta đã xác định: Nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là cơ sở và lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm an ninh - quốc phòng; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ môi trường sinh thái của đất nước. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đã định hướng "xây dựng nền nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá lớn, ứng dụng công nghệ cao, nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm; nâng cao giá trị gia tăng, đẩy mạnh xuất khẩu". Vấn đề đặt ra là, trước ảnh hưởng ngày càng sâu rộng của khoa học - công nghệ thì phát triển nền nông nghiệp Việt Nam hiện đại có những thuận lợi và khó khăn gì? Người nông dân cần có những thay đổi gì trong tư duy và hành động để có thể làm chủ được công nghệ, làm chủ được nền nông nghiệp hiện đại? Bối cảnh mới đặt ra những yêu cầu gì cho việc hoạch định và thực thi chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn của nước ta trong thời gian tới để có thể đủ sức cạnh tranh toàn cầu và phát triển bền vững? Tình hình đó đòi hỏi phong trào nông dân và tổ chức Hội phải không ngừng đổi mới, nỗ lực phấn đấu vươn lên, nâng cao chất lượng tổ chức, phương thức và hiệu quả hoạt động, phát huy mạnh mẽ vai trò, vị thế của giai cấp nông dân, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp cách mạng trong giai đoạn mới.

Báo cáo của Ban Chấp hành Hội Nông dân Việt Nam khoá VI trình Đại hội lần này đã quán triệt toàn diện những tư tưởng, quan điểm của Nghị quyết Đại hội XII và các Nghị quyết Trung ương Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Tôi đề nghị các đồng chí tập trung thảo luận để đánh giá đúng tình hình, tổng kết sâu sắc thực tiễn, thống nhất phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp thiết thực, có hiệu quả cao cho Hội Nông dân Việt Nam nhiệm kỳ tới. Tôi xin nhấn mạnh và gợi mở thêm một số vấn đề để Đại hội xem xét, thảo luận, quyết định:

Một là, các cấp Hội nông dân cần tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động, đoàn kết nông dân thực sự trở thành lực lượng cách mạng, lực lượng kinh tế, chính trị, xã hội to lớn và mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước. Mỗi cán bộ, hội viên, nông dân cần hiểu rõ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn và xây dựng nông thôn mới là sự nghiệp của toàn dân, trong đó, hội viên, nông dân đóng vai trò chủ thể, vừa là lực lượng thực hiện vừa là người được thụ hưởng thành quả, để từ đó huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực của giai cấp nông dân và các thành phần kinh tế trong nước và nước ngoài, làm cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta có bước phát triển nhanh và bền vững hơn nữa. Phấn đấu thực hiện mục tiêu xây dựng một nền nông nghiệp thịnh vượng, nông dân giàu có, nông thôn văn minh, hiện đại.

Hai là, các cấp Hội cần phối hợp với các cấp uỷ, chính quyền, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, các thành phần kinh tế để tăng cường đào tạo nghề, nâng cao trình độ mọi mặt cho nông dân. Tổ chức tốt các hoạt động tư vấn, dịch vụ, hỗ trợ nông dân, cung cấp kịp thời tri thức mới về khoa học - công nghệ và những cơ hội, thách thức của quá trình toàn cầu hoá, của Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, của biến đổi khí hậu, giúp nông dân có đủ thông tin, điều kiện để phát triển kinh tế, làm giàu và xoá nghèo bền vững.

Tập trung tuyên truyền, giáo dục, làm cho cán bộ, hội viên, nông dân nhận thức sâu sắc hơn nữa về vai trò chủ thể của giai cấp nông dân, về Đảng, về tổ chức Hội; phát huy lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc, tương thân, tương ái, khát vọng vươn lên làm giàu chính đáng; nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật... Có như vậy, nông dân nước ta mới thực sự làm chủ được quá trình sản xuất và kinh doanh nông nghiệp khi Việt Nam thực hiện đầy đủ các cam kết của Cộng đồng ASEAN và WTO, tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, hội nhập quốc tế sâu rộng hơn so với giai đoạn trước. Và cũng chỉ có như vậy, nông dân nước ta mới có đủ bản lĩnh chính trị và trình độ để làm chủ nông thôn mới; không chỉ là lực lượng mạnh về kinh tế mà còn là lực lượng mạnh về chính trị, văn hoá, xã hội, là chỗ dựa tin cậy của Đảng, Nhà nước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Ba là, Hội Nông dân Việt Nam cần tích cực xây dựng và củng cố tổ chức nhằm đáp ứng yêu cầu vận động nông dân trong tình hình mới, là cầu nối tin cậy giữa Đảng, Nhà nước với giai cấp nông dân; làm tốt vai trò đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của nông dân; đủ sức tham mưu, đề xuất các chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Mỗi cán bộ hội nông dân từ Trung ương đến địa phương cần phát huy cao độ truyền thống và những thành tích đã đạt được, tích cực học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực tổ chức vận động nông dân, nắm vững đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và chương trình, kế hoạch của địa phương một cách có hệ thống, làm cơ sở để cụ thể hoá những chủ trương, chính sách đó vào thực tiễn, góp phần thiết thực cùng cấp uỷ, chính quyền và nông dân tìm ra con đường ngắn nhất để nâng cao đời sống của nông dân, để nông thôn nước ta ngày càng giàu đẹp.

Muốn vậy, cần phải xây dựng đội ngũ cán bộ Hội có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức tốt, có tư duy sáng tạo, nhiệt tình, tâm huyết với công tác Hội; có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng vận động nông dân đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong mô hình tổ chức, cơ chế hoạt động và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Hội Nông dân các cấp. Tổng kết và nhân rộng mô hình tập hợp nông dân vào các chi hội, tổ hội nghề nghiệp.

Bốn là, nâng cao hơn nữa năng lực hoạt động của Ban Chấp hành Hội Nông dân Việt Nam trong lãnh đạo công tác Hội và phong trào nông dân. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khoá IX về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh đã xác định: "Hội Nông dân là trung tâm và nòng cốt cho phong trào nông dân và công cuộc xây dựng nông thôn mới"; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn nhấn mạnh: "Tạo cơ chế và điều kiện thuận lợi cho Hội Nông dân Việt Nam trong việc trực tiếp thực hiện một số chương trình, dự án phục vụ sản xuất và nâng cao đời sống của nông dân". Các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước là định hướng quan trọng để Hội Nông dân hoàn thành tốt nhiệm vụ vẻ vang của mình. Thành công tuỳ thuộc vào sự đoàn kết, nỗ lực của tất cả các hội viên, của giai cấp nông dân, trong đó đội ngũ cán bộ Hội có vai trò rất quan trọng. Mỗi đồng chí Uỷ viên Ban Chấp hành Hội Nông dân khoá mới cần căn cứ vào nhiệm vụ của mình và của Hội để xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, triển khai thực hiện Nghị quyết của Đại hội một cách thiết thực, hiệu quả, tránh hình thức.

Tại Đại hội này, các đại biểu sẽ bầu ra Ban Chấp hành Trung ương Hội. Đại hội cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, thảo luận dân chủ, sáng suốt lựa chọn những người xứng đáng để bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, nhiệm kỳ 2018 - 2023.

Nhân dịp này, tôi cũng đề nghị các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp cần quán triệt sâu sắc, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, tập trung các nguồn lực cho phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn, cải thiện đời sống nông dân, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa để các cấp Hội Nông dân Việt Nam hoạt động có hiệu quả.

Thưa các vị đại biểu,

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức coi trọng vai trò của nông dân, lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, xây dựng đời sống văn hoá ở nông thôn. Cách đây hơn 70 năm, ngày 11/4/1946, trong Thư gửi điền chủ nông gia Việt Nam, Người đã chỉ rõ: "Nông dân ta giàu thì nước ta giàu. Nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh". Lời chỉ dẫn của Bác đã và đang được hiện thực hoá ở nông thôn, trên khắp các vùng miền của Tổ quốc và dẫn dắt chúng ta hành động. Tôi tin tưởng và kỳ vọng, sau Đại hội này, công tác Hội và phong trào nông dân nước ta sẽ có bước phát triển mới, mạnh mẽ hơn nữa, sáng tạo hơn nữa, hiệu quả hơn nữa, đóng góp xứng đáng vào việc thực hiện thắng lợi các Nghị quyết Đại hội của Đảng, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam thân yêu của chúng ta ngày càng giàu đẹp, hùng cường.

Chúc tổ chức Hội Nông dân Việt Nam luôn luôn xứng đáng là cơ sở chính trị - xã hội vững chắc của Đảng và Nhà nước ta; chúc giai cấp nông dân Việt Nam không ngừng lớn mạnh, thực sự là chủ thể của quá trình phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới.

Chúc Đại hội đại biểu Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VII thành công tốt đẹp. Chúc các đồng chí đại biểu mạnh khoẻ, hạnh phúc và thành công.