Nâng cao vị thế nông sản Việt
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) với việc tham gia 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA), giúp nông sản Việt Nam tiếp cận các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản. Không chỉ tăng khối lượng xuất khẩu, Việt Nam còn nâng cao chuẩn mực về chất lượng, an toàn thực phẩm và bền vững. Trong thời gian tới, việc đàm phán 6 FTA mới sẽ mở ra cơ hội từ các thị trường tiềm năng tại Trung Đông, Mỹ Latin, châu Phi, Trung Đông Âu và Trung Á.
FTA nâng tầm nông sản Việt
Theo Bộ NNMT trong 5 năm qua, bất chấp những thách thức từ dịch bệnh, biến động địa chính trị và gián đoạn chuỗi cung ứng, nông sản Việt Nam vẫn khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới. Bằng chứng là từ năm 2020 đến nay, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản liên tục tăng, đưa Việt Nam vào nhóm 15 quốc gia xuất khẩu nông, lâm, thủy sản hàng đầu, với thị trường phủ rộng hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đáng chú ý, 9 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 52,31 tỷ USD, tăng 14%. Cán cân thương mại thặng dư ước đạt 15,93 tỷ USD, tăng 17,6% so với cùng kỳ năm trước. Việt Nam đứng top thế giới về nhiều mặt hàng nông lâm thủy sản như hồ tiêu, điều, cà phê, gạo...
Không chỉ chú trọng mở rộng thị trường, Việt Nam còn chủ động đàm phán thêm 6 FTA mới với các khu vực tiềm năng như Trung Đông, Mỹ Latin, châu Phi, Trung Đông Âu và Trung Á. Đây sẽ là “làn sóng” hợp tác mới, tạo không gian phát triển cho những ngành hàng chủ lực trong giai đoạn chuyển đổi xanh. Cùng với đó, Bộ NNMT đang tích cực tháo gỡ rào cản kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu của các thị trường lớn.
Việt Nam cũng trở thành điểm đến hấp dẫn của FDI trong nông nghiệp, với hơn 500 dự án trực tiếp, tổng vốn gần 4 tỷ USD và nếu tính cả các dự án chế biến, dịch vụ liên quan, tổng vốn vượt 20 tỷ USD. Nhiều tập đoàn đa quốc gia mang công nghệ tiên tiến, quản trị hiện đại và kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu, tạo nền tảng cho nông nghiệp bứt phá.
Đẩy mạnh hợp tác công - tư
Theo ông Vũ Đức Đam Quang (Vụ Hợp tác quốc tế - Bộ NNMT), Bộ NNMT đã cùng các đối tác xây dựng những nhóm hợp tác công – tư (PPP) trong các ngành hàng chủ lực như cà phê, lúa gạo, hồ tiêu, thủy sản… để thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị. Đây là những mô hình hợp tác tiên phong, nơi doanh nghiệp đa quốc gia, DN Việt Nam, nông dân và hiệp hội ngành hàng cùng chung tay kiến tạo chuỗi giá trị minh bạch, bền vững và đáp ứng chuẩn quốc tế. Các nhóm PPP không chỉ giúp nông dân tiếp cận công nghệ, vốn và thị trường, mà còn tạo diễn đàn để các bên cùng giải quyết những thách thức lớn: từ truy xuất nguồn gốc, giảm phát thải, tuân thủ EUDR, cho đến mở rộng thị trường...
Thực tiễn ngành hàng cà phê đã cho thấy, thông qua các nhóm PPP, năng suất cà phê tăng trung bình 15–20%, chi phí giảm từ 10–15%, đồng thời hình thành chuỗi cung ứng trách nhiệm gắn kết chặt chẽ từ sản xuất tới tiêu dùng. Đây chính là hạt nhân để Việt Nam tiến tới một nền nông nghiệp không chỉ xuất khẩu nhiều hơn, mà còn xuất khẩu theo chuẩn cao hơn, tạo dựng thương hiệu nông sản Việt Nam xanh, sạch, bền vững trên bản đồ thế giới.
Cùng với PPP, những sáng kiến như trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) đang từng bước thay đổi cách thức sản xuất – kinh doanh, gắn trách nhiệm doanh nghiệp với toàn bộ vòng đời sản phẩm, từ thiết kế, sản xuất, tiêu dùng đến thu hồi, tái chế. Đây không chỉ là giải pháp giảm rác thải và ô nhiễm, mà còn là “tấm hộ chiếu xanh” giúp nông sản Việt chinh phục các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ…
Song hành với thương mại quốc tế, Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi sang nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn và phát thải thấp. Nhiều sáng kiến như trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) và thị trường tín chỉ carbon đang thay đổi cách thức vận hành của DN nông nghiệp, gắn trách nhiệm với toàn bộ vòng đời sản phẩm. Theo đánh giá của các chuyên gia, EPR không chỉ là công cụ bảo vệ môi trường mà còn là “tấm hộ chiếu xanh” giúp nông sản Việt chinh phục những thị trường cao cấp như EU hay Hoa Kỳ.
“Trong giai đoạn tới, Bộ NNMT sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác quốc tế, huy động nguồn lực từ các ngân hàng phát triển và quỹ khí hậu để triển khai những chương trình lớn: chuyển đổi cơ cấu cây trồng – vật nuôi, phát triển kinh tế tuần hoàn và sinh kế xanh cho nông thôn. Đó sẽ là con đường giúp nông sản Việt không chỉ đứng vững mà còn khẳng định vị thế mới trên bản đồ thương mại toàn cầu – một nền nông nghiệp hiện đại, có trách nhiệm và mang thương hiệu xanh Việt Nam” - ông Quang cho biết.
