Nâng tầm giám sát, phản biện xã hội
Để thực hiện tốt công tác giám sát, phản biện xã hội (GSPBXH), ngoài phương thức truyền thống, chủ thể triển khai cần thay đổi phương thức, chọn những vấn được dư luận quan tâm. Bên cạnh đó, cán bộ thực hiện cần không ngừng trao đổi kinh nghiệm, cập nhật thêm kiến thức mới về pháp luật, nhất là bản lĩnh nghề nghiệp.
Phát huy quyền làm chủ của nhân dân
Ông Lê Nguyễn Hồng Quang - đại diện Ban Dân chủ, GSPBXH, Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM cho biết, thời gian qua, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội thành phố đã tích cực thực hiện vai trò nòng cốt trong việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần tạo sự đồng thuận xã hội, tham gia xây dựng và giám sát hoạt động của Đảng, chính quyền.
Trong đó, Mặt trận các cấp duy trì việc nắm bắt, phản ánh ý kiến, kiến nghị, hiến kế của nhân dân đến cấp ủy, chính quyền nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, phục vụ nhân dân tốt hơn. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, nâng cao nhận thức và trách nhiệm công dân theo phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.
Triển khai hiệu quả Quyết định 217, 218 của Bộ Chính trị và Quyết định 935,936 của Thành ủy về GSPBXH, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền. Các ý kiến góp ý sâu sắc, trách nhiệm, phản ánh đúng tâm tư, nguyện vọng nhân dân; giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, củng cố niềm tin nhân dân đối với Đảng và chính quyền.
Bên cạnh những thành tựu, hoạt động GSPBXH ở TPHCM vẫn còn một số hạn chế như: chưa phát huy tốt vai trò giám sát của nhân dân, việc theo dõi, đôn đốc xử lý các kiến nghị sau giám sát còn chưa kịp thời, hoạt động phản biện xã hội tập trung chủ yếu ở cấp thành phố và quận, huyện.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu - Ủy viên UBTƯ MTTQ Việt Nam đánh giá, mặc dù đã đạt được những thành tựu nhất định nhưng thực tế hoạt động GSPBXH của Mặt trận tại thành phố cho thấy, vẫn còn những hạn chế cần khắc phục để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về vai trò của Mặt trận trong xã hội, nhất là vấn đề giải quyết và phản hồi các vấn đề sau giám sát.
Giải trình cụ thể và công khai
Bà Phạm Phương Thảo - nguyên Phó Bí thư Thành ủy, nguyên Chủ tịch HĐND TPHCM khẳng định, việc tăng cường hoạt động giám sát của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là ở những nơi không tổ chức HĐND trong việc thực hiện chủ trương, nghị quyết của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước là hết sức cần thiết.
Theo bà Thảo, hoạt động giám sát của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội sẽ giúp phát hiện những bất cập và có những đề xuất nhằm hoàn thiện chính sách pháp luật cũng như phòng ngừa sai phạm, giúp giảm thiểu rủi ro cho cán bộ, công chức trong thực thi công vụ.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu chia sẻ, hiệu quả của hoạt động GSPBXH phụ thuộc rất nhiều vào khâu tiếp nhận xử lý các ý kiến phản biện của các chủ thể có thẩm quyền. “Phản biện dù có hay, mạnh mẽ và thuyết phục đến đâu nếu không tiếp nhận và xử lý, cũng không giải quyết được vấn đề. Đặc biệt, các chủ thể khi tiếp nhận xử lý các ý kiến phản biện có thể chấp nhận sửa đổi phương án cũ hoặc không chấp nhận thay đổi” - ông Hậu nhấn mạnh.
Cũng theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, việc xử lý có thể theo chiều hướng chấp nhận, hoặc không chấp nhận đều phải có lý do và sự giải trình cụ thể, công khai để chủ thể GSPBXH biết được ý kiến phản biện vì sao được chấp nhận, hoặc không được chấp nhận. Cơ sở để thực hiện được hoạt động này chính là pháp luật phải có quy định cụ thể, rõ ràng và minh bạch về trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền khi tiếp nhận ý kiến phản biện.
TS Trương Minh Huy Vũ (Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM) đề nghị, cần nhìn nhận bản chất của GSPBXH là một quá trình dài và liên tục, bắt đầu từ lúc diễn ra hoạt động cần GSPBXH cho tới khi hoạt động đó kết thúc, chứ không phải là một sự kiện hay sự vụ. “Vì vậy, để đánh giá, giám sát tổng thể quá trình hoạt động của các sở, ban, ngành, thì tất cả các hình thức GSPBXH trong đề án đều cần những thành phần, nhân sự xuyên suốt để triển khai và thực hiện việc giám sát theo một phương pháp mang tính khoa học, được xác định rõ và thống nhất triển khai từ các bước đầu tiên” - ông Vũ phân tích.
