Ngành gỗ trước thách thức mới

Đơn hàng nhỏ, giá thấp, yêu cầu cao

Ông Đặng Quốc Hùng – Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Thủ công mỹ nghệ gỗ Liên Minh cho biết, cơ cấu mặt hàng đồ gỗ nội thất xuất khẩu (XK) đều có xu hướng giảm mạnh. Nguyên nhân chủ yếu là do giá nhiên liệu đầu vào và năng lượng toàn cầu vẫn ở mức cao đã tác động đến chi phí sản xuất của doanh nghiệp ngành gỗ. Mặt khác, kinh tế thế giới chậm phục hồi nên sức mua ở các thị trường xuất khẩu sụt giảm mạnh, nhất là những sản phẩm không thiết yếu như gỗ và sản phẩm gỗ. Theo đó, việc mua sắm tại thị trường EU, Mỹ giảm, trong khi đây là 2 thị trường XK chính của ngành hàng đồ gỗ nội thất Việt Nam. Bên cạnh đó, việc Trung Quốc mở cửa trở lại đã tạo nhiều áp lực cạnh tranh đối với mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ, đặc biệt là nhóm hàng đồ nội thất bằng gỗ của doanh nghiệp (DN).

Đại diện Công ty cổ phần Phát triển sản xuất thương mại Sài Gòn (Sadaco) cho hay, hiện tại đã có đơn hàng cho quý I/2024. Thế nhưng, đa phần là đơn hàng nhỏ, giá trị thấp nhưng yêu cầu lại cao... Điều đó cho thấy, những tín hiệu ngành gỗ khởi sắc chưa rõ ràng. DN đang kỳ vọng rất nhiều về các đơn hàng cho năm 2024.

Ông Nguyễn Chánh Phương - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Mỹ nghệ chế biến gỗ TPHCM (Hawa) cho biết, đến tháng 10/2023, ngành gỗ xuất khẩu khoảng 10,8 tỉ USD, giảm 19,9% so với cùng kỳ. Nhưng đã có tín hiệu tốt là từ tháng 7 đến nay, các tháng sau đều tăng nhanh hơn tháng trước và tháng 10 năm nay đã chạm mốc cùng kỳ, cho thấy tín hiệu tốt. Tuy nhiên, dự tính đến cuối năm nay, tăng trưởng vẫn giảm so với năm ngoái chứ chưa thể có đột phá.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, kim ngạch XK gỗ và sản phẩm gỗ tháng 10 đạt 1,2 tỷ USD. Tính chung 10 tháng năm 2023, trị giá XK gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam ước đạt 10,8 tỷ USD, giảm 19,9% so với cùng kỳ năm 2022. Trong cơ cấu mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ xuất khẩu 9 tháng đầu năm 2023, đồ nội thất bằng gỗ là mặt hàng xuất khẩu chính, giảm gần 30% so với cùng kỳ năm 2020, chiếm gần 60% tổng giá trị xuất khẩu. Xuất khẩu hầu hết mặt hàng trong cơ cấu mặt hàng đồ nội thất bằng gỗ đều có xu hướng giảm mạnh.

Nỗ lực chuyển đổi xanh

Theo ông Trần Quốc Mạnh - Phó Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam thay vì tiếp tục kỳ vọng vào những thị trường truyền thống như châu Âu, Hoa Kỳ (những thị trường này chiếm 60% sản lượng xuất khẩu gỗ) DN nên tìm kiếm các thị trường mới. Cụ thể, cần hướng đến những thị trường tiêu dùng trung bình. Để có thể nối lại các đơn hàng đã mất, kiếm khách hàng, thị trường mới trong năm 2024, các DN có thể tham gia Hội chợ Vifa Expo 2024 và Hội chợ Vifa Asean 2024. Đây là 2 hội chợ quốc tế về đồ gỗ và mỹ nghệ XK, thu hút số lượng lớn khách hàng từ nhiều quốc gia trên thế giới, nên DN sẽ có cơ hội để tiếp cận với các nhà mua hàng quốc tế. “Gần đây, DN đã tiếp cận được thị trường Ấn Độ và Trung Đông. Sắp tới, tiếp tục tìm kiếm nhà nhập khẩu ở các thị trường mới khác” - ông Hùng nói.

Đề cập đến giải pháp hỗ trợ DN ngành gỗ, đại diện Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TPHCM cho biết, đầu năm đến nay, Hawa đã đẩy mạnh các công tác hỗ trợ doanh nghiệp xúc tiến thương mại... Để chủ động xúc tiến thị trường, Hawa sẽ tổ chức thành các nhóm ngành, hàng. Đặc biệt, chọn mũi nhọn về xúc tiến thương mại, tập trung vào các nhóm ngành hàng đồ gỗ, thủ công mỹ nghệ… Song song với việc tìm kiếm thị trường mới, chuyển đổi xanh trong sản xuất cũng trở thành vấn đề bức thiết hiện nay.

Theo đó, DN ngành gỗ đang ở thế hệ thứ 3, thế hệ của chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, song nhân tố mới chưa nhiều nên còn nhiều thách thức. Về chuyển đổi xanh, ngành gỗ đang làm khá tốt, nhưng thiếu các chuyên gia về ngành hàng. Cần thiết phải đến trực tiếp đến các hội chợ để biết ngành gỗ trong nước đang đối đầu với những gì và tìm giải pháp cụ thể.

“Thị trường XK yêu cầu, sản phẩm đồ gỗ phải thân thiện với môi trường hơn, vì vậy, DN cũng đang thực hiện chuyển các nguyên liệu truyền thống sang nguyên liệu thân thiện với môi trường đáp ứng yêu cầu của khách hàng, tạo lợi thế cạnh tranh” - Chủ tịch Hiệp hội XK hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam cho biết.