Ngộ độc thuốc và hóa chất ở trẻ: Hồi chuông cảnh báo từ những phút bất cẩn
Bé gái 10 tuổi nguy kịch vì uống nhầm thuốc diệt chuột, bé 3 tuổi nhập viện sau khi ăn phải thuốc giảm cân, hay thiếu niên 13 tuổi uống hóa chất để tìm đến cái chết… Những câu chuyện đau lòng liên tiếp xảy ra là hồi chuông cảnh báo cần được lắng nghe và hành động kịp thời.
Đừng để thuốc và hóa chất thành “tử thần” với trẻ nhỏ
Những ngày đầu tháng 9, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận một ca bệnh đặc biệt nghiêm trọng, bé gái 10 tuổi ở Bắc Ninh nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, đồng tử giãn, huyết áp tụt, phải thở máy khẩn cấp. Nguyên nhân được xác định là cháu đã uống nhầm thuốc diệt chuột có chứa Natri Fluoroacetate – loại hóa chất cực độc, chỉ cần một lượng nhỏ cũng đủ gây tổn thương não, tim và đa cơ quan, tỷ lệ tử vong rất cao. Gia đình cho biết, thuốc diệt chuột được để trong tủ, đựng trong ống nhỏ, có màu sắc gần giống thực phẩm chức năng. Chỉ một phút bất cẩn, tai nạn thương tâm đã xảy ra.
“Chất này có thể gây ngừng tim, tổn thương não, gan, thận và tử vong chỉ với liều lượng nhỏ. Đáng chú ý, ống thuốc diệt chuột màu trắng, không tem nhãn, có hình dạng gần giống với các ống men vi sinh hoặc thuốc uống dành cho trẻ nhỏ, rất dễ gây tò mò, nhầm lẫn cho trẻ nếu không được bảo quản cẩn thận. Nguy hiểm hơn là thuốc diệt chuột này có thể dễ dàng mua ngoài thị trường cũng như trên các sàn thương mại điện tử.” – ThS.BS Trần Đăng Xoay - Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương - cho biết.
Sau 48 giờ điều trị tích cực, tình trạng của bệnh nhi vẫn rất nặng. Trẻ vẫn trong trạng thái hôn mê sâu và tiên lượng khó khăn. Ngay cả khi qua được giai đoạn nguy kịch, khả năng trẻ mắc các di chứng thần kinh lâu dài là rất lớn.
Trước đó, một bé gái 3 tuổi ở Ninh Bình cũng rơi vào tình trạng nguy kịch sau khi uống nhầm thuốc giảm cân mà chị gái mua trên mạng. Loại thuốc này được quảng cáo rầm rộ, bao bì bắt mắt, dễ khiến trẻ nhỏ nhầm là kẹo. Khi nhập viện, bé có biểu hiện nôn, nhịp tim nhanh, huyết áp dao động bất thường. Các bác sĩ cho biết, trong những năm gần đây, số ca trẻ em ngộ độc do uống nhầm thuốc giảm cân, thực phẩm chức năng hoặc hóa chất bảo quản ngày càng tăng, phần lớn do sản phẩm mua qua mạng không rõ nguồn gốc, chứa thành phần nguy hại.
Một trường hợp khác ở Hà Nội cũng gây xót xa: thiếu niên 13 tuổi, do buồn chán và có ý định tự tử, đã uống thuốc diệt chuột. Khi được đưa vào viện, bệnh nhân co giật toàn thân, rối loạn ý thức, nguy kịch tính mạng. Vụ việc cho thấy, không chỉ trẻ nhỏ hiếu động, tò mò dễ gặp nguy hiểm, mà lứa tuổi vị thành niên – với những biến động tâm lý phức tạp – cũng là nhóm nguy cơ cao.
Điểm chung trong các ca bệnh này là thuốc, hóa chất độc hại thường được để trong tầm tay trẻ hoặc bảo quản tùy tiện, thậm chí đựng trong chai lọ quen thuộc, không dán nhãn cảnh báo. Với bản tính tò mò, trẻ dễ coi đó là đồ ăn, đồ uống. Một số sản phẩm còn được đóng gói, quảng cáo giống như kẹo ngậm, nước ngọt, men vi sinh... càng làm tăng nguy cơ nhầm lẫn.
Các chuyên gia cũng nêu thực trạng, hằng năm, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ bị ngộ độc hóa chất. Nguyên nhân chủ yếu do người lớn bất cẩn không cất giữ thuốc và hóa chất đúng cách, khiến trẻ uống nhầm. Ngoài ra, một số ca ngộ độc xảy ra do trẻ có hành vi tự gây tổn thương bản thân.
Hồi chuông báo động
Nếu những ca ngộ độc ở trẻ nhỏ là lời cảnh báo nhãn tiền thì giải pháp phòng ngừa chính là trách nhiệm không thể trì hoãn của gia đình, nhà trường và xã hội.
Theo ThS.BS Trần Đăng Xoay, trường hợp ngộ độc nghiêm trọng của bệnh nhi nói trên một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ ngộ độc hóa chất trong sinh hoạt gia đình. Mặc dù đã có nhiều khuyến cáo của Bệnh viện và các phương tiện thông tin đại chúng, tuy nhiên trên thực tế, các tai nạn tương tự vẫn liên tục xảy ra, để lại hậu quả nặng nề về cả thể chất lẫn tinh thần cho trẻ và gia đình. Việc nâng cao nhận thức, chủ động phòng ngừa và giám sát an toàn cho trẻ em tại môi trường sống là điều rất quan trọng nhằm giảm thiểu những tai nạn thương tâm.
Do đó, ở phạm vi gần gũi nhất, gia đình là “hàng rào bảo vệ” đầu tiên. Cha mẹ cần tuyệt đối không để thuốc, hóa chất trong tầm tay trẻ; mọi loại thuốc diệt chuột, thuốc trừ sâu, dung dịch tẩy rửa phải được cất giữ trong tủ kín, có khóa an toàn, dán nhãn cảnh báo rõ ràng. Không nên đựng hóa chất vào chai nước ngọt, chai nước suối, bởi thói quen này dễ gây nhầm lẫn chết người. Sau khi dùng, cần bỏ vỏ chai, vỏ thuốc đúng nơi quy định, tránh để trẻ tò mò nhặt lại. Với trẻ nhỏ, việc dạy kỹ năng phân biệt thuốc và thực phẩm, nhắc nhở “không được ăn uống đồ lạ” cũng rất quan trọng. Với trẻ lớn, nhất là tuổi vị thành niên, cha mẹ cần quan tâm, chia sẻ để kịp thời phát hiện và ngăn ngừa những hành vi nguy cơ, trong đó có ý định tìm đến cái chết bằng thuốc độc.
Bác sĩ cũng khuyến cáo, khi trẻ có dấu hiệu nghi ngờ ngộ độc như buồn nôn, đau bụng, khó thở, co giật, hôn mê, cần lập tức đưa đến cơ sở y tế gần nhất, đồng thời, mang theo vỏ chai, vỏ thuốc đã sử dụng để bác sĩ xác định nguyên nhân và có hướng xử trí kịp thời. Tuyệt đối không tự xử trí bằng các biện pháp dân gian như cho uống nước chanh, nước muối hay gây nôn, vì có thể khiến chất độc ngấm nhanh hơn hoặc gây tổn thương đường tiêu hóa. Sự chần chừ, trì hoãn trong cấp cứu có thể khiến tình trạng ngộ độc trở nên không thể cứu vãn.
