Người cổ đại chế tạo đồ sắt từ thiên thạch

Người cổ đại sản xuất vật dụng từ sắt thiên thạch quý hiếm. Ảnh: Newsweek.

Nghiên cứu mới cho thấy, vào thời Đồ đồng, một số bộ tộc lấy sắt từ những thiên thạch đâm xuống Trái Đất để chế tạo các vật dụng như vũ khí hay trang sức, Newsweek hôm 4/12 đưa tin.

Giới khảo cổ đặt tên từng thời kỳ lịch sử dựa vào vật liệu phổ biến con người sử dụng khi đó. Các nhà khảo cổ tìm thấy rất nhiều đồ tạo tác bằng đồng trong thời Đồ đồng. Đến thời Đồ sắt, con người chuyển sang dùng sắt cho các vật dụng kim loại.

Tuy nhiên, có một số ít vật dụng làm từ sắt lại ra đời rất lâu trước khi thời Đồ đồng kết thúc. Các nhà khảo cổ cảm thấy khá bối rối vì sắt khó xử lý hơn đồng nhiều. Họ không nghĩ những nền văn minh thời Đồ đồng có các kỹ năng cần thiết để chế tạo sắt.

Albert Jambon, nhà khoáng vật học tại Đại học Pierre và Marie Curie, tiến hành nghiên cứu về những đồ sắt đặc biệt này.

Để biến sắt Trái Đất thông thường thành vật liệu hữu dụng, người ta cần nấu chảy nó. Điều này rất khó thực hiện vì đòi hỏi nhiệt độ cao và nhiều công đoạn tỉ mỉ khác. Trước đó, đồng là vật liệu phổ biến vì nó dễ sản xuất hơn.

Jambon nghiên cứu những vật dụng bằng sắt xuất hiện thời Đồ đồng, khi sắt còn quý hơn vàng, gồm một chiếc rìu Syria từ năm 1400 trước Công nguyên và vài chiếc vòng tay ở Ba Lan từ năm 700 trước Công nguyên.

Lưỡi kiếm trong lăng mộ pharaoh Ai Cập Tutankhamun làm từ thiên thạch. Ảnh: Daniela Cornelli.

Ông cũng so sánh kết quả nghiên cứu với những vật dụng được kiểm tra trước đó, ví dụ như lưỡi kiếm phát hiện trong lăng mộ pharaoh Ai Cập Tutankhamun. Năm ngoái, các nhà khoa học xác định lưỡi kiếm này làm từ sắt thiên thạch.

Jambon phân tích những vật dụng này xem chúng sử dụng loại sắt gì. Ông quan sát tỷ lệ các nguyên tố sắt, coban và niken để tìm ra nguồn gốc số sắt và phát hiện, tất cả những vật dụng xuất hiện trước năm 1200 trước Công nguyên có vẻ đều bắt nguồn từ thiên thạch. Sắt thiên thạch khó kiếm hơn sắt bình thường trên mặt đất nhưng lại dễ xử lý hơn nhiều.

Điều này chứng tỏ đồ sắt xuất hiện sớm không phải do người cổ đại nắm được kỹ thuật nấu kim loại phức tạp nào. Tuy vậy, sắt thiên thạch vẫn là vật liệu cực kỳ quý hiếm. Các nhà khảo cổ cũng tìm thấy một số đồ tạo tác bằng sắt thiên thạch ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Greenland, miền đông Bắc Mỹ và Tây Tạng.