Người Đan Lai làm ăn giỏi

Bản tái định cư Thạch Sơn cách Thị trấn Con Cuông chừng 20 km. Trong bản, ngôi nhà của gia đình ông Thám khá nổi bật, được ốp ván gỗ, lại có cái sân rộng láng xi măng và lợp mái tôn. Hỏi chuyện thoát nghèo, ông cười hiền lành: “Nhờ vợ tôi cả đó”.

Ông La Đình Thám sinh năm 1962 tại bản Co Phát, nơi tận cùng Khe Khặng, xã Môn Sơn, nơi tộc người Đan Lai huyện Con Cuông cư trú.

“Năm 2006, là thời khắc cuộc sống gia đình tôi bắt đầu có sự thay đổi” - ông Thám nói. Đấy là năm huyện Con Cuông thực hiện xây dựng các khu tái định cư di dời tộc người Đan Lai khỏi nơi ở cũ nhằm thay đổi cuộc sống của họ. Gia đình ông Thám và 42 hộ gia đình ở Khe Khặng được chuyển về bản mới Thạch Sơn. Tại nơi ở mới, ông bà được nhà nước giao cho “cái nhà sàn, đất ruộng” và được hướng dẫn “cái khoa học kỹ thuật trong trồng trọt, chăn nuôi để làm ăn”. Giai đoạn này, như các hộ gia đình khác, gia đình ông cũng được công nhận hộ nghèo, được hưởng các loại hỗ trợ khác như lương thực, muối, tiền điện... Nhưng do vẫn mang nặng phong tục tập quán và phương thức canh tác lạc hậu từ nơi ở cũ nên cuộc sống vẫn chưa thay đổi được bao nhiêu.

Sau một năm về nơi ở mới, trong một lần về thăm quê vợ, ông nhận thấy ở đây trồng sắn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nghĩ rằng ở Thạch Sơn sẵn có nhiều vùng đất đồi, ông bàn với vợ gom nhặt, vay mượn tiền lấy vốn mua giống sắn, đồng thời huy động con cái, anh em tổ chức khai hoang đất đai để trồng. Thật may mắn vì “trời đã không nỡ phụ người có công”, vụ sắn đó thành công ngoài mong đợi, gia đình ông thu hồi vốn, trả công lao động cho những người đã giúp mình còn thu lợi được hàng chục triệu đồng.

Từ thành quả của vụ đầu, những năm sau ông và những người dân Đan Lai bản Thạch Sơn tiếp tục mở rộng diện tích trồng sắn mang lại thu nhập khá. Lúc này, ông không chỉ khai hoang trồng trọt mà cùng vợ kiêm luôn việc thu mua sắn cho bà con rồi đem nhập cho thương lái. Nhờ cần cù, chất phác nên vợ chồng ông được các thương lái tin cậy, cấp vốn gom mua sắn, các loại lâm sản phụ như hạt chuối, hạt mây... rất sẵn có ở Thạch Ngàn. Ông nói: “Như cây lạc tiên này cũng là một loại lâm sản phụ mà các bạn hàng đặt chúng tôi thu mua. Chúng tôi có trách nhiệm hướng dẫn bà con trong bản vào rừng thu hái còn mình tổ chức thu mua lại với giá 1.500 đồng/kg cây tươi. Sau đó, bỏ công chặt nhỏ, phơi khô, đóng thành bao rồi nhập với giá 10.000 đồng/kg. Nhờ đó, bà con trong bản cũng có thêm thu nhập mà mình cũng kiếm được dăm triệu đồng mỗi tháng...”.

Tài sản của vợ chồng ông bà Thám Hương giờ vào loại khá nhất bản Thạch Sơn, “có 2 con trâu, 3 con bò; một ít ruộng nước và 2 ha nương đồi trồng keo chưa kể gia súc gia cầm”. Chính vì “có điều kiện hơn đồng bào trong bản” nên cuối năm 2013, bà Hương đã bàn với chồng làm đơn xin ra khỏi hộ nghèo. Dù biết ra khỏi hộ nghèo sẽ thiệt thòi quyền lợi nhưng ông đồng tình với vợ. Và năm 2014, xã Thạch Ngàn đã có hộ gia đình người Đan Lai đầu tiên rút khỏi danh sách hộ nghèo.

Bà Hương tâm tư: Kinh nghiệm của vợ chồng tôi đơn giản là phải siêng năng, cần cù; khi được truyền đạt các tiến bộ khoa học thì phải biết lắng nghe để áp dụng. Phải lao động cật lực, từ đó rút ra được kinh nghiệm cho bản thân chứ nói về sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với đồng bào Đan Lai như thế là hết cỡ rồi. Nếu mong được quan tâm thêm thì chỉ mong làm sao thúc đẩy được việc học tập của con em trong bản lên cao hơn nữa. Trình độ nhận thức của dân bản còn rất thấp, gần chục năm rồi mà Thạch Sơn vẫn chưa có cháu nào qua nổi lớp 12...”.

Ở huyện Con Cuông, việc người dân tự chủ động xin ra khỏi hộ nghèo đã như một phong trào. Và xã Thạch Ngàn, là một trong những địa phương có nhiều hộ gia đình như vậy. Từ năm 2013 đến nay, cả huyện có hơn 50 hộ bà con các dân tộc thiểu số tự nguyện viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo.