Gửi bình luận
Thứ Ba, 19/8/2025
Người tình (L’amant) là một kiệt tác điện ảnh, một trong những bộ phim Pháp ăn khách nhất tại thị trường thế giới, và cũng là bộ phim phương Tây đầu tiên đến quay tại Việt Nam. Cho đến nay, Người tình vẫn là bộ phim nước ngoài lớn nhất từng được thực hiện ở Việt Nam kể cả về quy mô lẫn tầm vóc. Đồng thời cũng là bộ phim đặt nền móng cho việc mở cửa chào đón khách du lịch nước ngoài đến Việt Nam và bối cảnh quay phim Người tình hiện nay vẫn là điểm đến hấp dẫn.
Người tình là một câu chuyện tình, nhưng hơn cả một chuyện tình, nó mở ra không gian Đông Dương thời thuộc địa những năm đầu thế kỷ 20 và kể một câu chuyện tình nhưng được thực hiện hoành tráng mang tầm vóc sử thi.
Bộ phim Người tình dựa theo cuốn tiểu thuyết tự truyện cùng tên của nữ văn sĩ Marguerite Duras, đoạt giải văn chương Goncourt năm 1984, được dịch ra 43 thứ tiếng và là tác phẩm bán chạy nhất tại Pháp của Duras (2,4 triệu bản). Tiểu thuyết kể về tình yêu cuồng nhiệt và sự đam mê thể xác của chính tác giả, khi mới 15 tuổi rưỡi, với một thanh niên người Hoa giàu có, lớn hơn bà 12 tuổi. Câu chuyện xảy ra vào cuối những năm 1920 tại Sài Gòn.
Đạo diễn kiêm nhà sản xuất danh tiếng Claude Berri đã mua bản quyền cuốn sách để dựng thành phim nhưng không làm đạo diễn mà giao lại cho đạo diễn Jean-Jacques Annaud. Annaud lúc đó đã được công chúng biết đến với những bộ phim ấn tượng như: Cuộc chiến giành lửa, Con Gấu, Tên của hoa hồng.... Annaud đọc cuốn tiểu thuyết và phản ứng đầu tiên của ông là từ chối. Nhưng rồi, may mắn cho nền điện ảnh thế giới, cuối cùng ông nhận lời bởi vì như ông trả lời báo chí: “L’amant là câu chuyện rất đặc biệt. Một câu chuyện nhỏ về một tình yêu lớn, nó giúp tôi được hòa mình vào bản sonate lãng mạn trên nền bản giao hưởng – Đông Dương thời thuộc địa”.
Đạo diễn Annaud đã nhờ nhà biên kịch Gérard Brach chuyển thể từ Người tình tiểu thuyết thành kịch bản phim. Brach theo lời Annaud là “một nhà biên kịch hiếm hoi trên thế giới, có thể viết lời cho hình ảnh một cách tuyệt vời, có khả năng hình dung được những gì sẽ được thấy trên phim và kịch bản do ông viết gần như một bộ phim hoàn chỉnh”. Brach cố gắng giữ lại cấu trúc và giọng điệu văn chương nguyên thủy của nguyên tác tiểu thuyết. Không ai trong số các nhân vật chính có tên, họ chỉ được gọi là “Cô gái” và “Người đàn ông” trong danh sách giới thiệu nhân vật.
Để đưa toàn bộ câu chuyện trở lại với quá khứ xa xưa khoảng gần 70 năm, nhà sản xuất Claude Ber-ri đã huy động được một khoản kinh phí khó tin đối với một bộ phim Pháp lúc ấy: 30 triệu USD (đến nay đó vẫn là một trong những khoản kinh phí đầu tư lớn nhất trong lịch sử điện ảnh Pháp). Berri quyết định phim sẽ nói tiếng Anh để dễ phát hành trên thế giới.
Năm 1989, đạo diễn Annaud cùng đoàn tiền trạm sang Việt Nam chọn cảnh. Cảm giác ban đầu không ưng ý, ông đã định chuyển sang chọn bối cảnh ở Malaysia, Thái Lan và Philippines – những nước từng được sử dụng làm bối cảnh Việt Nam trong những bộ phim chiến tranh của phương Tây. Nhưng rồi vẫn không tìm được chất Đông Dương thuộc địa huyền bí và kiến trúc thời Pháp thuộc, một năm sau, ông quyết định trở lại Việt Nam làm phim, vì cảm thấy không bối cảnh ở đâu có thể thay thế Sài Gòn và các tỉnh miền Tây.
Đoàn làm phim đã tìm lại được ngôi trường cấp III Lycée Chasseloup-Laubat (trường Lê Quý Đôn hiện nay) của nhân vật “Cô gái” trong tiểu thuyết và những nơi mà bà cùng “Người tình” đã từng sống.
Lời mở đầu của tiểu thuyết và kịch bản: “Tôi mới 15 tuổi rưỡi” là một thách thức trong việc tìm diễn viên. Những cảnh nhạy cảm trong phim khiến không thể sử dụng diễn viên thuộc lứa tuổi vị thành niên, nhưng tìm đâu ra diễn viên lớn tuổi diễn xuất giỏi mà lại có gương mặt trẻ thơ 15 tuổi rưỡi?
Hàng loạt thông báo tuyển diễn viên được rao trên nhiều nước. Đơn và ảnh xin tham gia nhiều đến mức người ta phải đóng vào bao tải để gửi về cho ban tuyển chọn. Đạo diễn Annaud cho biết: “Tôi đã duyệt khoảng 100 người, nhưng mỗi người phụ trách tuyển diễn viên của tôi thì phải duyệt đến hàng nghìn! Có 7 người đảm nhận việc đó, nghĩa là có khoảng 7000 cô gái đã được quay thử. Tôi xem trên băng hình khoảng 300 người đã được chọn lọc, sau đó phải gặp trực tiếp từng người”.
Cuối cùng một cô gái người Anh mảnh dẻ sống ở ngoại ô Paris, vẻ bề ngoài không có gì đặc biệt, đã được chọn. Tên cô là Jane March, do chính vợ Annaud phát hiện trên một tạp chí tuổi teen. Cô nhút nhát rụt rè không biết phải làm gì, và đó chính là điều lý thú bởi nhân vật khi 15 tuổi rưỡi cũng không biết phải làm gì. Trong lần gặp đầu tiên, Annaud nhìn Jane và tự hỏi cô ấy giống Duras ở điểm nào.
Khi xem ảnh của bà Duras lúc 17 tuổi trên bìa của một cuốn Người tình xuất bản tại Mỹ, ông yêu cầu Jane chải tóc ngược về sau, và cả ban tuyển chọn đã thực sự sửng sốt. Jane và Duras giống nhau một cách kỳ lạ! Sau nhiều lần chụp ảnh, hóa trang và diễn thử, Jane March đã chính thức được chọn.
Việc chọn vai diễn “Người tình” Hoa kiều phức tạp hơn Annaud và ban tuyển chọn nghĩ. Họ phải rao tìm ở Mỹ và Hongkong. Đa số phong cách của các diễn viên châu Á ở đó đã bị phương Tây hóa, số còn lại thì phù hợp nhưng lại không nói được tiếng Anh.
Trong số những ứng cử viên mà Annaud chấm, có một người không muốn nhận vai vì anh ta cảm thấy mình nói tiếng Anh không đủ khá. Nhưng khi biết là đoàn phim vẫn chưa chọn ai, anh ta mới đánh bạo đến gõ cửa phòng đạo diễn. Annaud ra mở cửa và lập tức trước mắt ông là chàng thanh niên quí tộc Hoa kiều mà cả đoàn cất công tìm kiếm. Đó là Lương Gia Huy.
Ngay lập tức đạo diễn Annaud đã đưa anh về Paris để thử vai cùng với Jane March. Điều mà ông cần nhất là sự kết hợp của hai diễn viên. Khi họ diễn chung trên giường, ông muốn thấy cơ thể họ phản ứng với nhau như thế nào. Annaud rất xúc động khi ngay lần đầu tiên, cả hai đã diễn rất ăn ý với nhau.
Phim khởi quay vào ngày 14/1/1991, khi ấy Jane March mới bước vào tuổi 18 được hai tháng.
Nguyên tác tiểu thuyết Người tình kể lại một câu chuyện tình, nhưng đạo diễn Annaud lại xoáy sâu vào khía cạnh tình dục của bộ phim – đặc biệt là mô tả sự lạ lẫm và đam mê nhục dục của cô gái trẻ mới bước vào đời. Phim chỉ dài chưa đến 2 giờ, nhưng tổng cộng các cảnh quay tình dục chiếm đến 1/5 thời lượng, rất trực diện và trần trụi như thật.
TP Hồ Chí Minh là nơi đầu tiên trên thế giới diễn ra buổi chiếu ra mắt của bộ phim vào cuối năm 1991, do đích thân đạo diễn Jean Jacques Annaud mang sang giới thiệu. Nhưng người ta nhớ rằng hôm đó, cả rạp phim đầy ắp khán giả đã gần như “nghẹt thở” trước những cảnh tình dục “vượt quá sức tưởng tượng”. Cho đến nay, Người tình vẫn đứng hàng đầu trong danh sách những bộ phim có cảnh sex táo bạo nhất lịch sử điện ảnh thế giới.
Trong nhiều năm, dư luận không ngừng tranh cãi xem những cảnh quay cực sốc ấy là thật hay giả? Jane March phủ nhận rằng cô và Lương Gia Huy làm tình thật. Nhưng đạo diễn và các nhà sản xuất khi quảng bá cho bộ phim thì tạo ra không khí ngờ vực như một chiêu trò khiến bộ phim càng ăn khách. Mãi về sau, khi bộ phim đã hoàn thành sứ mệnh phát hành, đạo diễn Annaud mới phát biểu khẳng định sex trong phim không phải là thật. Nó được thực hiện bí mật tại một trường quay ở Paris với các diễn viên đóng thế, bằng các góc máy và kỹ thuật cắt dựng siêu việt khiến người xem có cảm giác như thật.
