Người Việt trên đất Séc

Nếu như Tết Trung thu năm nay ở Việt Nam diễn ra trong không khí trầm lắng, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, thì vừa qua, cộng đồng người Việt tại Séc lại có một cái Tết “trông trăng” đầy cảm xúc, do bệnh dịch đã được khống chế, người dân được phép tổ chức các hoạt động tập trung đông người. Một trong số đó là chương trình vui Tết Trung Thu do Hội người Việt Nam tại Bắc Morava và thành phố Ostrava tổ chức. Trên sân khấu, tiếng trống cùng điệu múa lân rộn ràng không chỉ cuốn hút các em nhỏ, mà còn chinh phục những vị khách mời bản địa.

Các em nhỏ tham dự chương trình đều có quà tặng là những chiếc đèn lồng, đèn ông sao xinh xắn. Đã nhiều lần Tết Trung thu Việt Nam được tổ chức, bởi thế, Tết Trung thu Việt Nam trong con mắt người bản địa là một dịp sinh hoạt văn hoá đầy thú vị. Nhiều em nhỏ người Séc cũng có mặt và vui Trung thu với chiếc đèn lồng trên tay. Trong ngày vui ấy, Hội người Việt Nam tại Bắc Morava và Ostrava đã tuyên dương những em học sinh có thành tích học tập xuất sắc. Nhiều quan chức đại diện của vùng Bắc Morava và TP Ostrava cũng có mặt. Phó Thị trưởng Ostrava, ông Prazak Zbynek bày tỏ vui mừng cùng các quan chức của Séc tham dự chương trình vui Tết Trung Thu năm 2021 của cộng đồng người Việt, đồng thời nhấn mạnh việc tổ chức sự kiện trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tại Cộng hòa Séc đã được kiểm soát có ý nghĩa quan trọng trong việc động viên, khích lệ thế hệ trẻ người Việt tại Séc trong quá trình sinh sống và học tập tại quê hương thứ hai Cộng hòa Séc cần phải gìn giữ truyền thống văn hóa dân tộc Việt Nam, góp phần tăng cường tình hữu nghị giữa hai dân tộc Việt-Séc.

Tết Trung thu chỉ là một trong nhiều hoạt động văn hoá truyền thống của người Việt được tổ chức thường niên tại Cộng hoà Séc, như Tết Nguyên đán, Lễ Vu Lan… dù năm nay, ảnh hưởng của dịch bệnh khiến nhiều sự kiện phải thu hẹp quy mô. Trước đó tròn một tháng nhưng cộng đồng người Việt đã tổ chức Lễ Vu Lan báo hiếu tại Trung tâm thương mại Sa Pa (Thủ đô Praha). Đại lễ Vu Lan 2021 được tổ chức trong không khí trang trọng, ấm cúng với nhiều nghi lễ Phật giáo như cung thỉnh chư tôn đức, niệm Phật cầu gia, lễ bông hồng cài áo và thắp nến tri ân. Sau khi tiến hành các nghi lễ, mọi người đã được nghe pháp thoại về ý nghĩa nhân văn của lễ Vu Lan, trong đó có đạo lý uống nước nhớ nguồn, luôn nhớ tới tổ tiên, kính trọng lễ phép với ông bà, hiếu thảo với mẹ cha.

Ông Châu Hoàng, Phó Chủ tịch Hội Phật tử Việt Nam tại Cộng hòa Séc cho biết: “Hàng năm chúng tôi đều tổ chức Lễ Vu Lan. Năm nay, Lễ Vu Lan là dịp để cho quý phật tử và bà con cầu nguyện cho ông bà cha mẹ, cầu nguyện cho đất nước Việt Nam và các nước trên thế giới vượt qua đại dịch, và cũng để truyền bá văn hóa của người Việt Nam chúng ta cho thế hệ thứ 2 và thứ 3”.

Với khoảng 70 nghìn người, cộng đồng người Việt ở Séc là một trong những cộng đồng người Việt lớn ở châu Âu. Nhiều người Việt sang Séc theo diện xuất khẩu lao động những năm 1980 đã ở lại gắn bó với đất nước Đông Âu xinh đẹp này. Tiếp đó, nhiều người đã chọn Séc là nơi sinh sống, học tập làm ăn. Nếu như ở nhiều quốc gia khác, người Việt thường phải thuê cửa hàng trong các trung tâm thương mại do người bản địa, hoặc người Hàn Quốc, Trung Quốc… làm chủ, thì ở Séc, không ít trung tâm thương mại do người Việt đứng lên làm chủ. Nổi bật trong đó là Trung tâm thương mại Sapa ở Thủ đô Praha. Cộng đồng người Việt có những đóng góp đáng kể cho sự phát triển kinh tế - xã hội Séc. Người Việt hội nhập sâu sắc vào xã hội Séc, nhất là thế hệ thứ hai, thứ ba, những người sinh ra, lớn lên tại Séc.

Đó là lý do năm 2013, Quốc hội Cộng hòa Séc đã quyết định công nhận cộng đồng người Việt là dân tộc thiểu số thứ 14 ở quốc gia này. So với những cộng đồng gốc nước ngoài khác, người Việt cũng là một cộng đồng lớn, với dân số đông thứ ba tại Séc. Chính quyền trung ương và các địa phương tại Séc luôn tạo điều kiện cho người Việt tổ chức các sinh hoạt văn hoá truyền thống, các lớp học tiếng Việt, tổ chức các hoạt động giao lưu văn hoá giữa người bản địa với người Việt, hay các hoạt động giao lưu văn hoá giữa các sắc dân thiểu số...

Đáp lại điều này, cộng đồng người Việt tích cực tổ chức các Ngày hội Văn hoá, tham gia Lễ hội Các dân tộc thiểu số Séc để giới thiệu văn hoá của mình, giao lưu với người bản địa và các dân tộc khác. Trong đó, nhiều năm liên tục, người Việt tham gia Lễ hội Các dân tộc thiểu số Séc. Nhiều món ăn của người Việt, hay hình ảnh tà áo dài của phụ nữ Việt đã trở nên quen thuộc ở nơi này.

Đại sứ Việt Nam tại Cộng hòa Séc, ông Thái Xuân Dũng cho rằng: Các hoạt động giao lưu văn hóa của người Việt ở Séc có ý nghĩa đặc biệt, đây là dịp để đoàn tụ, chăm sóc và chia sẻ thương yêu đến các thành viên trong gia đình. Đây còn là dịp để người Việt gìn giữ và duy trì bản sắc văn hóa truyền thống, giới thiệu những nét văn hóa đặc sắc đó cho cộng đồng sở tại để họ hiểu thêm về bản sắc văn hóa của người Việt. Điều này sẽ góp phần làm cho cộng đồng người Việt Nam hội nhập ngày càng sâu, rộng, bền vững vào xã hội Séc, làm phong phú thêm đời sống văn hóa của Cộng hòa Séc.

Năm nay, một trong những sự kiện nổi bật mà người Việt tham gia để giới thiệu văn hoá của mình là Lễ hội Hành tinh màu (vùng Ústecký ở Bắc Cộng hòa Séc) do Hội đồng Dân tộc thiểu số và Trung tâm Hội nhập vùng Ústecký tổ chức. Sau một năm bị hoãn bởi dịch bệnh, Lễ hội Hành tinh màu năm 2021 được kết hợp với Lễ hội Các dân tộc thiểu số Séc. Được tổ chức tại công viên trung tâm thành phố, cộng đồng người Việt đã tổ chức nhiều không gian khác nhau. Khu vực ẩm thực được bà con chế biến và giới thiệu các món như: Nem rán, các món chè, bánh rán, bánh Trung thu, cà phê và trà Việt Nam… Không gian trình diễn văn nghệ được các nghệ sĩ “cây nhà lá vườn” trình diễn các tiết mục hát quan họ, hát chèo… Ngoài ra, cộng đồng người Việt còn tổ chức trò chơi đố vui có tên gọi “Thử thách nói tiếng Việt” để hướng mọi người tìm hiểu về ngôn ngữ , văn hóa Việt Nam và được rất đông khán giả hưởng ứng và sôi nổi tham gia.

Thời gian đầu đặt chân đến Séc, phần đông cộng đồng người Việt chỉ tập trung làm ăn, buôn bán nhỏ, ít có các hoạt động tương tác với cộng đồng bản xứ. Dần dần, người Việt hội nhập tốt hơn với cộng đồng. Sau khi được công nhận là một dân tộc thiểu số ở Séc, chính quyền Séc đã có nhiều hỗ trợ cho cộng đồng người Việt trong bảo tồn văn hoá, dạy tiếng Việt cũng như các hoạt động xã hội khác. Nhờ đó, ngày càng nhiều lớp dạy tiếng Việt được mở trên khắp đất nước, tạo điều kiện cho con em người Việt học tập. Các lớp học đều được tổ chức miễn phí, với sự trợ giúp của các Mạnh Thường Quân. Biết đọc, biết viết tiếng Việt tạo nền tảng cho thế hệ trẻ yêu mến quê hương, trân trọng nguồn cội hơn. Đó là cơ sở để cộng đồng người Việt tiếp tục gìn giữ, quảng bá nét đẹp văn hoá Việt trên đất Séc.

Trong bối cảnh dịch bệnh đã có nhiều chuyển biến tích cực, người Việt tại Cộng hòa Séc cũng đã tổ chức nhiều chương trình giao lưu văn hóa. Trong đó, hàng trăm trẻ em và phụ huynh người Việt Nam đã có dịp sống trong không gian Tết Trung Thu ấm cúng, giao lưu văn hóa ẩm thực… ở thành phố Ostrava. Chương trình cũng là dịp để động viên các thế hệ tiếp theo học tập tốt hơn nữa để hòa nhập vào nước sở tại nhưng vẫn luôn giữ gìn bản sắc văn hóa, hướng về quê hương đất nước. Lễ hội không chỉ là dịp để bà con gặp gỡ, giao lưu sau một năm gặp nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19, mà còn là dịp để các bậc làm cha mẹ giáo dục con cái về truyền thống văn hóa cội nguồn.