Sự nguy hiểm của biến thể Omicron đã được các nhà khoa học cảnh báo ngay từ khi nó mới xuất hiện ở một số nước châu Phi, nhưng chưa bao giờ nguy cơ ấy lại rõ ràng như lúc này dù những thông tin lâm sàng về nó vẫn còn nhiều hạn chế.
WHO lên tiếng
Đầu tuần này, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, biến thể Omicron đã được phát hiện ở hơn 60 quốc gia, gây nguy cơ bùng phát làn sóng dịch bệnh mới “rất cao” trên toàn cầu. Tuy nhiên, dù có một số bằng chứng cho thấy Omicron có thể vô hiệu hóa hiệu quả của vaccine thì những dữ liệu lâm sàng về mức độ nghiêm trọng của nó đến nay vẫn còn là hạn chế.
WHO cho biết, trong báo cáo vừa công bố nguy cơ tổng thể liên quan tới biến chủng đáng lo ngại Omicron vẫn ở mức rất cao vì hàng loạt lý do và nhấn mạnh một số dấu hiệu cho thấy, những người đã tiêm chủng hoặc từng mắc Covid-19 có thể không tạo đủ kháng thể để ngăn chủng Omicron, dẫn đến tỷ lệ lây nhiễm cao và “những hậu quả nghiêm trọng”.
Tuy nhiên, WHO cũng cho rằng, còn nhiều điều chưa rõ ràng về Omicron. Các đánh giá sơ bộ cho thấy Omicron gây triệu chứng nhẹ hơn Delta, nhưng vẫn cần thêm dữ liệu để xác định liệu nó có kém nguy hiểm so với những biến chủng trước đây không.
“Ngay cả khi triệu chứng của Omicron nhẹ hơn Delta, tỷ lệ nhập viện vẫn sẽ gia tăng vì khả năng lây nhiễm cao. Điều này có thể đặt thêm gánh nặng lên hệ thống y tế và khiến nhiều người tử vong hơn”, trích báo cáo của WHO. WHO cho biết, sẽ có thêm nhiều dữ liệu trong những tuần tới vì độ trễ thời gian từ lúc người bệnh nhiễm virus cho đến khi xuất hiện triệu chứng. Đồng thời vẫn chưa rõ liệu Omicron có dễ lây lan hơn biến thể Delta thống trị toàn cầu hay không.
Chứng minh cho đánh giá của WHO, các nhà nghiên cứu của Đại học Oxford đã công bố một phân tích trong phòng thí nghiệm cho thấy sự sụt giảm đáng kể trong việc trung hòa các kháng thể chống lại Omicron ở những người đã tiêm hai liều vaccine Covid-19.
Mặc dù khả năng bảo vệ kháng thể từ các loại vaccine như AstraZeneca và Pfizer đã bị đánh giá giảm hiệu quả, nhưng vẫn có hy vọng rằng tế bào T, trụ cột thứ hai của phản ứng miễn dịch, có thể ngăn ngừa bệnh nặng bằng cách tấn công các tế bào bị nhiễm bệnh của con người.
Các nhà nghiên cứu của Đại học Oxford cho biết, một số người đã được tiêm vaccine nhưng không tạo ra bất kỳ kháng thể trung hòa nào có thể đo lường được để chống lại Omicron. Tuy nhiên, một trong số những nhà nghiên cứu này, ông Matthew Snape, cho biết vẫn chưa rõ sự suy giảm hiệu quả của vaccine trong thế giới thực sẽ chính xác như thế nào.
“Chúng tôi không biết bao nhiêu kháng thể trung hòa là đủ. Chúng tôi vẫn chưa thực sự xác định được ngưỡng bảo vệ là gì”, ông Snape nói và đưa ra lời khuyên tốt nhất cho những người chưa tiêm chủng là, tìm kiếm một liệu trình ban đầu và cho những người đã tiêm phòng thì nên tiêm nhắc lại.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng cũng cho biết, chưa có bằng chứng nào cho thấy Omicron gây ra bệnh nặng hơn.
Phát hiện của họ phù hợp với một phân tích khác trong phòng thí nghiệm vào tuần trước về máu của những người đã được tiêm 2 mũi vaccine do các nhà nghiên cứu tại Đại học Y Innsbruck, Áo thực hiện.
Những dấu hiệu nguy hiểm
Ngày 14/12, nước Anh đã ghi nhận ca tử vong đầu tiên liên quan đến biến thể Omicron, Bộ trưởng Y tế Anh Sajid Javid cho biết, Omicron đang lây lan với tốc độ “chưa từng thấy trước đây”, nhận định biến chủng này nhiều khả năng chiếm tới 40% ca nhiễm ở Thủ đô London.
“Số ca nhiễm tăng gấp đôi cứ sau hai đến ba ngày. Chúng ta đang đối mặt với làn sóng lây nhiễm mới và trở lại cuộc chạy đua giữa vaccine và virus”, ông Sajid Javid nói và thêm rằng, triệu chứng của người nhiễm Omicron có thể nhẹ hơn các chủng khác, nhưng tốc độ lây nhiễm cao có thể khiến hệ thống y tế quá tải.
Trước đó, hôm 13/12, Anh đã nâng cảnh báo Covid-19 hiện tại từ mức 3 lên mức 4 do số ca nhiễm biến thể Omicron tại nước này đang “tăng nhanh chóng”.
Cùng với đó, tại Đan Mạch, một diễn biến cho thấy sự nguy hiểm của biến thể Omicron đang xuất hiện khi ngay cả những người đã tiêm 3 mũi vaccine vẫn bị nhiễm bệnh.
Từ ngày 8/12 đến nay, số ca nhiễm tại Đan Mạch đã tăng gấp ba lần, khiến giới chuyên gia phải báo động về tốc độ lây lan đáng lo ngại này. Trên toàn Đan Mạch có 2.471 người nhiễm Omicron với tỷ lệ cao báo động ở những người đã tiêm vaccine phòng Covid-19. Trong số đó, hơn 1.800 ca đã tiêm đủ hai liều và 234 ca - tức 10% - đã tiêm ba liều.
Giáo sư Mads Albertsen mô tả diễn biến trên là đáng lo ngại khi Đan Mạch mới chỉ ghi nhận 2 ca nhiễm đầu tiên vào ngày 28/11. “Khi chủng Alpha và Delta xuất hiện, nó cũng lây lan nhanh. Nhưng quá trình đó phải mất vài tuần. Giờ đây Omicon chỉ mất vài ngày”, ông Albertsen nói.