Tại Việt Nam, không khó để bắt gặp những đứa trẻ vui đùa bên cạnh quán nước chè, cà phê trong khi người lớn đang cầm trên tay điếu thuốc lá. Những năm qua, không ít trường hợp trẻ nhỏ phải nhập viện vì chịu hậu quả nặng nề từ việc hút thuốc lá thụ động, thậm chí có trường hợp tử vong.
Nhiều bệnh liên quan đến hút thuốc lá thụ động
Theo Tổ chức Y Tế thế giới (WHO), nam giới hút thuốc hoặc tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc làm giảm lượng tinh trùng, gây dị dạng tinh trùng. Phụ nữ mang thai hít phải khói thuốc trong quá trình mang thai có thể gây biến đổi sự phát triển của bào thai, dễ sẩy thai, đẻ non hoặc sinh con nhẹ cân.
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường xuyên hít phải khói thuốc sẽ làm tăng tỷ lệ viêm đường hô hấp dưới và viêm tai giữa, làm tăng các triệu chứng của bệnh hô hấp mãn tính như hen, làm giảm sự phát triển của phổi dẫn đến nguy cơ đột tử. Và trên thực tế đã chứng minh nhiều trường hợp trẻ em vì hít phải khói thuốc lá thụ động trong một thời gian dài đã dẫn đến mắc các bệnh nói trên, thường xuyên phải vào bệnh viện để điều trị.
Cũng theo WHO, trên toàn cầu, mỗi năm có 1,2 triệu ca tử vong vì các bệnh liên quan đến hút thuốc lá thụ động. Trong đó có gần 760.000 phụ nữ và 180.000 trẻ em. Tại Việt Nam, WHO ước tính mỗi năm có gần 6.000 người chết vì các bệnh liên quan đến hút thuốc lá thụ động.
Một thống kê đáng báo động được Sở Y tế tỉnh Hà Tĩnh chia sẻ, đó là ở thời điểm hiện tại, khoa Nhi, Bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Tĩnh tiếp nhận trung bình mỗi ngày từ 60-70 trẻ nhập viện do các bệnh lý về đường hô hấp. Trong số này, có tới hơn 50% trẻ mắc bệnh hô hấp có liên quan tới khói thuốc lá.
Không chỉ tại Hà Tĩnh, tại nhiều địa phương, nhiều cơ sở y tế khác cũng ghi nhận trường hợp trẻ nhập viện vì bệnh hô hấp có liên quan tới khói thuốc lá. Tại bệnh viện Bạch Mai cũng ghi nhận không ít trường hợp trẻ mắc hen, viêm phế quản, viêm phổi vì bố, mẹ hút thuốc lá. Đơn cử là trường hợp của bé N.H.V (3 tháng tuổi, Hưng Yên) đã phải nhập viện tới 2 lần vì viêm phổi. Thông tin từ người thân cho hay, trong gia đình cháu bé có tới 3 người hút thuốc lá, đó là ông nội, bố và chú của bé V.
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai nhận định, số trẻ nhập viện vì các bệnh hô hấp có cha, mẹ hút thuốc lá cao hơn rất nhiều với những đứa trẻ mà bố mẹ không hút thuốc lá.
Lý giải về vấn đề này, BS Dũng cho biết, trẻ em ở trong gia đình có người hút thuốc lá, đặc biệt là những người tiếp xúc với trẻ càng hút thuốc thì ảnh hưởng đến trẻ càng nhiều. Bố hút thuốc lá thì khói thuốc lá con hút phải tăng nguy cơ các đợt cấp hen phế quản, tăng nguy cơ viêm tai mãn tính ở trẻ.
Mẹ hút thuốc lá thì nguy cơ đó tăng lên gấp đôi. Nếu cả bố và mẹ cùng hút thuốc thì nguy cơ đó còn tăng hơn nữa. Bản thân thuốc lá ảnh hưởng tới sự phát triển trí não của trẻ nhỏ.
Ảnh hưởng nặng nề tới phụ nữ mang thai
Nguy hiểm hơn, thống kê từ Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế đã chỉ ra, tỷ lệ hút thuốc lá thụ động, tỷ lệ bị phơi nhiễm với khói thuốc lá tại nhà ở Việt Nam là 67% và tại nơi làm việc là 49%. Đặc biệt, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc lá ở nhà của phụ nữ lên tới gần 70% và của trẻ em là gần 50%.
Không chỉ trẻ em, thuốc lá còn gây ảnh hưởng nặng nề tới phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ mang thai. Giai đoạn mang thai rất nhạy cảm và hành vi hút thuốc lá thụ động dễ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.
Trong khói thuốc lá có chứa tới 7.000 loại hóa chất. Trong số này, có hơn 70 loại hóa chất mang tính độc hại cho con người, dẫn đến các căn bệnh ung thư, với những thành phần điển hình như nicotine, carbon monoxide, xyanua, chì… Nếu như người mẹ dù chủ động hay bị động hít phải khói thuốc lá, những chất độc hại này có thể theo máu và truyền lại cho thai nhi.
Khi nhận lượng máu từ người mẹ hút hoặc hít thuốc lá, các tế bào máu lúc này cũng đồng thời mang theo hoặc thay thế bằng carbon monoxide khiến nhịp thở của thai nhi trở nên khó khăn hơn, đồng thời cũng nhiễm phải độc tố. Những tác hại nguy hiểm này không chỉ gây ảnh hưởng tới thai nhi mà sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe con trẻ suốt cuộc đời…
Có thể nói, thuốc lá vẫn luôn là vấn đề đáng lo ngại tại Việt Nam trong những năm qua, bởi khói thuốc lá không chỉ tàn phá cơ thể người hút, mà còn gây ra nhiều hệ lụy cho chính gia đình và mọi người, nhất là trẻ nhỏ. Vì thế, để bảo vệ sức khỏe cho trẻ thì bố, mẹ và những thành viên trong gia đình ngừng ngay việc hút thuốc lá trong nhà.
Hạn chế cho trẻ đến những chỗ đông người, nhất là nơi có người hút thuốc lá. Tạo môi trường trong sạch và lành mạnh trong chính ngôi nhà của mình.
PGS Nguyễn Tiến Dũng chia sẻ: Đa số mọi người cứ tưởng chỉ cần hút thuốc khi trẻ vắng nhà thì không bị ảnh hưởng, tuy nhiên khói thuốc lá có thể tồn tại trong không khí tới 5 giờ đồng hồ, kể cả khi không còn nhìn thấy hoặc ngửi thấy. Trong môi trường khép kín hay tại các khu vực riêng ở trong nhà, khói thuốc lá làm ô nhiễm không khí càng trầm trọng hơn.