Nguyên tắc Pareto - Chìa khóa kiểm soát ô nhiễm môi trường

Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, một trong những công cụ quản lý, giải pháp chính sách về bảo vệ môi trường (BVMT) được áp dụng hiệu quả trong thời gian qua là nguyên tắc Pareto. Nguyên tắc này khẳng định, 20% nguyên nhân thường gây ra 80% kết quả. Bởi thế, ngành môi trường đã tập trung quản lý tốt 20% cơ sở có nguồn thải lớn, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao nhưng qua đó kiểm soát được tới 80% nguy cơ ô nhiễm môi trường.

Nguyên tắc Pareto chỉ ra rằng 80% hậu quả thường đến từ 20% nguyên nhân. Trong môi trường, điều này có nghĩa là phần lớn ô nhiễm có thể bắt nguồn từ một số ít nguồn thải chính – như các nhà máy công nghiệp lớn, phương tiện giao thông cũ kỹ hoặc rác thải nhựa từ một số doanh nghiệp.

Theo các nghiên cứu gần đây, tại nhiều đô thị lớn ở Việt Nam, ô nhiễm không khí chủ yếu đến từ các phương tiện giao thông cũ kỹ, nhà máy công nghiệp và hoạt động xây dựng. Trong khi đó, ô nhiễm nước và rác thải nhựa tập trung ở một số khu vực ven biển và các doanh nghiệp sản xuất bao bì, sản phẩm nhựa dùng một lần.

Theo TS Nguyễn Minh Hòa, chuyên gia môi trường tại Đại học quốc gia Hà Nội, chúng ta không thể xử lý tất cả các nguồn ô nhiễm cùng một lúc. Nhưng nếu xác định được nhóm ô nhiễm lớn nhất và tập trung kiểm soát, kết quả sẽ rất rõ rệt. “Thay vì dàn trải nguồn lực, chúng ta nên tập trung vào nhóm gây ô nhiễm lớn nhất. Chỉ cần kiểm soát tốt 20% nguồn này, hiệu quả cải thiện môi trường có thể đạt tới 80%” - TS. Nguyễn Minh Hòa nhận định.

Thời gian qua, một số địa phương đã bắt đầu triển khai các biện pháp theo hướng Pareto. Tại TPHCM, chính quyền thành phố đang siết chặt kiểm tra khí thải đối với xe tải và xe buýt cũ, đồng thời khuyến khích sử dụng phương tiện công cộng và xe điện. Tại Đà Nẵng, các khu công nghiệp ven biển được yêu cầu lắp đặt hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn trước khi xả ra môi trường.

Nhiều doanh nghiệp thông tin, họ bắt đầu thay đổi chiến lược theo hướng sản xuất xanh bằng việc sử dụng bao bì phân hủy sinh học, giảm thiểu sản phẩm nhựa dùng một lần...

Theo các chuyên gia trong ngành, nếu được áp dụng rộng rãi, nguyên tắc Pareto có thể trở thành công cụ chiến lược giúp Việt Nam tiến nhanh hơn trên con đường phát triển bền vững.