Nhiều chương trình kích cầu tiêu dùng
Doanh thu tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 9 tháng năm 2025 ước đạt hơn 5,17 triệu tỉ đồng, tăng 9,5% so với cùng kỳ năm trước. Song để đảm bảo GDP tăng trên 8% trong năm nay, cùng với đầu tư và xuất khẩu, tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ cần tăng khoảng 12%. Vì vậy, từ nay đến cuối năm, nhiều chương trình lớn sẽ được triển khai nhằm kích cầu tiêu dùng.
Khơi thông sức mua nội địa
Giới chuyên gia kinh tế chỉ ra rằng, trong cơ cấu tăng trưởng, tiêu dùng nội địa giữ vai trò nòng cốt. Trong năm 2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt 6,391 nghìn tỉ đồng, tăng 9,0% so với năm trước, trong đó doanh thu bán lẻ hàng hóa chiếm khoảng 77% và tăng 8,3%. Điều này cho thấy tiêu dùng tiếp tục là “điểm tựa” quan trọng, đặc biệt khi chi tiêu hộ gia đình chiếm khoảng 54,6% GDP trong các năm gần đây. Tiêu dùng nội địa phản ánh trực tiếp sức khỏe của nền kinh tế trong nước.
Đồng quan điểm, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương) cho biết, tiêu dùng nội địa là động lực quan trọng, tiếp tục được thúc đẩy trong những tháng cuối năm, góp phần đưa tăng trưởng kinh tế năm nay đạt trên 8%.
Theo ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, để đạt được mục tiêu này, tốc độ tăng trưởng bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cần đạt khoảng 12%. Đây là một thách thức lớn khi những năm gần đây chỉ quanh mức dưới 10% (năm 2024 tăng 9%, năm 2023 tăng 9,6%). Riêng năm 2022, mức tăng đạt 19,8% nhờ sức mua phục hồi sau đại dịch, song đây là mức tăng trên nền thấp, bởi năm 2021 giảm 4,6% và năm 2020 chỉ tăng 2,6%. Từ số liệu dự báo của Bộ Tài chính cho thấy, năm 2025 tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng sẽ tăng khoảng 10% so với năm 2024.
Và một trong những sự kiện tiêu dùng, kết nối cung cầu lớn nhất năm nay là Hội chợ Mùa Thu 2025, lần đầu tiên tổ chức từ ngày 26/10 đến ngày 4/11/2025 tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (xã Đông Anh, TP Hà Nội). Sự kiện với quy mô khoảng 3.000 gian hàng, thu hút đông đảo doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài nước tham gia. Tiếp đó chương trình khuyến mại tập trung quốc gia 2025 sẽ diễn ra từ ngày 1/12/2025 đến hết ngày 18/1/2026 trên phạm vi toàn quốc, kết hợp cả thương mại truyền thống và thương mại điện tử. Điểm nhấn của chương trình là sự tham gia đồng bộ của hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại, sàn thương mại điện tử và mạng lưới phân phối hiện đại. Hàng loạt chương trình giảm giá, ưu đãi, tặng quà sẽ được triển khai, giúp người tiêu dùng tiếp cận hàng hóa chất lượng với giá hợp lý. Và cũng trong thời gian này, các hệ thống bán lẻ trên toàn quốc cùng doanh nghiệp sản xuất đồng loạt tung ra nhiều chương trình kích cầu, ưu đãi lớn nhằm thu hút sức mua.
Những thách thức
Trong bối cảnh mục tiêu tăng trưởng năm 2025 đặt ra nhiều thách thức, theo TS Cấn Văn Lực - chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, kích cầu tiêu dùng là một trong những giải pháp then chốt. Nhưng phải cần có biện pháp hỗ trợ trực tiếp đến túi tiền của người dân. Đồng quan điểm, nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, cơ cấu tiêu dùng chưa cân bằng, chi cho thực phẩm và hàng thiết yếu chiếm 34 - 36% tổng chi tiêu hộ gia đình, trong khi chi tiêu cho dịch vụ, văn hóa, giáo dục, giải trí chưa tương xứng. Đây vừa là hạn chế, vừa là cơ hội để thị trường mở rộng nếu có chính sách kích cầu phù hợp.
Theo đó, các chương trình khuyến mãi, kích cầu nội địa cũng cần được triển khai đồng bộ. Các “tháng khuyến mại tập trung”, lễ hội mua sắm trực tuyến, hay tuần hàng Việt - sản phẩm OCOP không chỉ tạo thói quen tiêu dùng mà còn góp phần lan tỏa văn hóa sử dụng hàng Việt. Khi người dân ưu tiên hàng nội, doanh nghiệp trong nước sẽ có thêm động lực đầu tư sản xuất, đổi mới công nghệ, tạo vòng xoay tích cực cho cả nền kinh tế.
Vậy nhưng, giới chuyên gia kinh tế cũng chỉ ra, trong bối cảnh hội nhập, nếu doanh nghiệp nội địa không nâng cao chất lượng, tiêu dùng gia tăng có thể trở thành “cơ hội” cho hàng ngoại, khiến nhập siêu gia tăng. Bộ Công thương cảnh báo, năm 2024 nhập siêu từ một số thị trường châu Á đã tăng trở lại, cho thấy sức ép cạnh tranh rất lớn. Do vậy, kích cầu phải song hành với nâng sức cạnh tranh hàng Việt, đặc biệt ở các lĩnh vực tiêu dùng mới nổi như thực phẩm sạch, hàng gia dụng thông minh hay sản phẩm thời trang.
Trong khi đó, theo ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), một xu hướng mới là kết nối tiêu dùng với du lịch và văn hóa. Thực tế cho thấy, người dân sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn khi gắn mua sắm với trải nghiệm. Các mô hình phố đi bộ, chợ phiên, sự kiện văn hóa nghệ thuật có thể trở thành ‘điểm hẹn’ vừa để giải trí, vừa để thúc đẩy chi tiêu. Ở góc độ này, kinh tế đêm, vốn đang được thảo luận như một “mỏ vàng”.
