Nhiều 'ông lớn' làm hụt thu khi cổ phần hóa
Một số doanh nghiệp bị phát hiện “ có vấn đề” khi bán vốn nhà nước. Doanh nghiệp không xác định được giá theo thị trường khiến ngân sách hụt thu một khoản lớn.
Theo Quyết định 707/QĐ-TTg, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước phải đáp ứng tối thiểu 250.000 tỷ đồng, vốn cho đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 theo Nghị quyết 26/2016/QH14 của Quốc hội. Trong giai đoạn 2011 - 2015, cả nước cũng chỉ thoái được hơn 26.222 tỷ đồng giá trị sổ sách, thu về 36.537 tỷ đồng. 6 tháng đầu năm 2017, theo thống kê từ Bộ Tài chính, các đơn vị đã thoái được 3.466 tỷ đồng, thu về 14.842 tỷ đồng (bao gồm các khoản thoái vốn năm 2016 các đơn vị mới báo cáo trong 6 tháng đầu năm 2017 trong đó, có 6 doanh nghiệp thoái vốn dưới mệnh giá.
Như vậy, tính ra đến nay, có 96,5% số DNNN được cổ phần hóa nhưng tổng số vốn bán ra mới chỉ có 8%. Hiện còn tới 92% phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp và cần tiếp tục thoái.
Nhìn vào kết quả cho thấy, để đạt được con số 250.000 tỷ đồng là không hề dễ. Song không phải là việc liệu có hoàn thành mục tiêu được hay bởi trong quá trình thoái vốn, cổ phần hóa nhà nước nỗi lo lớn chính là việc xác định giá trị doanh nghiệp không đúng, định giá thấp gây thất thoát cho Nhà nước. Việc định giá doanh nghiệp thấp hơn thực tế khiến cho ngân sách hụt thu là chuyện phổ biến trong nhiều năm nay. Kết quả kiểm toán chuyên đề việc thực hiện Đề án “Tái cơ cấu Doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2011-2015” do Kiểm toán Nhà nước vừa công bố cho thấy, bình quân bán vốn tại mỗi DNNN, Nhà nước thu về hơn 73 tỷ đồng.
Kiểm toán nhà nước khi kiểm toán tại 7 doanh nghiệp trước khi cổ phần hóa đã xác định tăng giá trị vốn nhà nước 20.818,9 tỷ đồng.
Cụ thể, Công ty mẹ - Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam 440,64 tỷ đồng. Công ty mẹ - Tổng công ty Lương thực Miền Nam (Vinafood 2) 388,50 tỷ đồng. Công ty mẹ - Tổng công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp (Becamex) được xác định tăng 1.333,65 tỷ đồng; Công ty mẹ - Tổng công ty Điện lực dầu khí Việt Nam (PVPower) 2.029,18 tỷ đồng. Công ty Truyền hình cáp Saigontourist - SCTV 152,17 tỷ đồng. Công ty TNHH MTV TCT Truyền hình Cáp Việt Nam - VTVCab 277,91 tỷ đồng, TCT Dầu Việt Nam 512,53 tỷ đồng.
Kiểm toán việc định giá theo phương pháp tài sản của 7 doanh nghiệp, Kiểm toán Nhà nước đã xác định giá trị thực tế vốn nhà nước tăng 5.135,59 tỷ đồng.
Ngoài ra, nếu áp dụng phương pháp dòng tiền chiết khấu đối với Công ty Truyền hình cáp Saigontourist và Công ty TNHH MTV Tổng công ty Truyền hình Cáp Việt Nam, giá trị vốn nhà nước tăng thêm so với phương pháp tài sản 15.684,3 tỷ đồng.
Ông Đặng Quyết Tiến, Phó Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp nói, phần lớn DN vẫn chưa xác định được giá trị thương hiệu hoặc xác định chưa đầy đủ. Ngay cả các thương hiệu lọt vào tốp đầu thế giới nêu trên cũng chưa được xác định như giá trị tài sản DN tại Việt Nam. “Nhà nước có thể bị thất thoát lớn trong quá trình cổ phần hóa, nhất là giai đoạn tới sẽ cổ phần hóa nhiều tập đoàn, tổng công ty quy mô lớn”.
Nhằm hạn chế tình trạng thất thoát vốn nhà nước phía cơ quan quản lý cũng đã có nhiều giải pháp như: Sửa đổi bổ sung quy định về xác định giá trị đất vào giá trị doanh nghiệp; xác định tài sản vô hình, đặc biệt bổ sung thêm “công tác hậu kiểm” của Kiểm toán Nhà nước trong việc kiểm toán xác định giá trị doanh nghiệp có quy mô lớn và tiến tới kiểm toán tổng thể cả quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp…
