Cuba hiện là đối tác được cả Nhật Bản lẫn Trung Quốc tranh thủ. Cùng vào thời điểm thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tới thăm Cuba, Cuba và Trung Quốc đồng thời xác nhận Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cũng sẽ đến thăm Cuba.
Đất nước Cuba.
Trong mối quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc hiện bất đồng nhiều hơn đồng thuận, đối phó lẫn nhau nhiều hơn hợp tác với nhau, nghi kỵ lẫn nhau cũng lấn át tin cậy lẫn nhau, nhưng hai nước này lại giống nhau ở mục đích thúc đẩy quan hệ hợp tác với Cuba.
Nhật Bản không thể ganh đua được với Trung Quốc trong quan hệ với Cuba vì không có nhiều lợi thế cơ bản như Trung Quốc nên cũng nhìn xa như Trung Quốc để vươn quan hệ đối ngoại ra xa như Trung Quốc.
Ông Abe là Thủ tướng Nhật Bản đầu tiên tới thăm Cuba kể từ khi Nhật Bản và Cuba chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1929. Còn Trung Quốc thì đã có quan hệ hữu nghị và hợp tác từ 56 năm nay.
Chuyến thăm Cuba của ông Abe vì thế là sự kiện lịch sử thật đấy trong mối quan hệ giữa hai nước nhưng Nhật Bản vẫn không thể có được điểm xuất phát thuận lợi như Trung Quốc trong việc thúc đẩy quan hệ hợp tác với Cuba ở thời mới đang mở ra cho Cuba.
Đó là thời quan hệ giữa Cuba và Mỹ đã được bình thường hoá và sẽ phát triển rất nhanh chóng. Cơ hội mới cho Nhật Bản tranh thủ và thúc đẩy quan hệ hợp tác với Cuba cũng đồng thời là thách thức đối với Trung Quốc khi ngoài Nhật Bản hiện còn có không ít đối tác khác nữa thuộc thế giới phương Tây cũng muốn tận lợi từ cơ hội mới và thời mới ở Cuba. Cuba có nhiều sự lựa chọn đối tác hợp tác hơn đồng nghĩa với việc giảm bớt sự lệ thuộc vào những đối tác hợp tác và hữu nghị truyền thống lâu nay như Trung Quốc.
Trong khi Trung Quốc cần duy trì và tăng cường lợi thế sẵn có trong quan hệ với Cuba thì Nhật Bản phải ganh đua với nhiều đối tác khác ở thị trường Cuba. Chỉ như vậy thì cả hai mới có thể cạnh tranh được về lâu dài với Mỹ và EU ở thị trường Cuba.
Thời điểm rất có thể chỉ là sự trùng hợp tình cờ. Nhưng điều có thể thấy được rất rõ là vì cùng nhìn xa nên cả hai đều cùng đi xa.