Những người gìn giữ bình yên ở khu dân cư
Với tinh thần trách nhiệm và uy tín trong cộng đồng, đội ngũ cán bộ Mặt trận trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã trở thành nòng cốt trong công tác hòa giải ở cơ sở, giữ gìn tình làng, nghĩa xóm, góp phần xây dựng khối đại đoàn kết vững chắc.
Toàn tỉnh Quảng Ninh hiện có hơn 1.400 tổ hòa giải với trên 9.000 hòa giải viên, trong đó lực lượng nòng cốt là cán bộ Mặt trận. Các hòa giải viên là những người có uy tín trong cộng đồng dân cư, am hiểu về pháp luật, phong tục, tập quán của địa phương và có khả năng vận động, thuyết phục, có tinh thần trách nhiệm và tâm huyết với công tác hòa giải ở cơ sở.
Trong quá trình hòa giải, các hòa giải viên lồng ghép tuyên truyền, phổ biến pháp luật, các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật cho người dân. Bên cạnh đó, đội ngũ hòa giải viên còn khéo léo vận dụng các phong tục, tập quán, tình làng nghĩa xóm, chuẩn mực đạo đức để phân tích, giúp đỡ, thuyết phục các bên tranh chấp tự thỏa thuận và đi đến giải quyết kịp thời các mâu thuẫn. Qua đó góp phần quan trọng trong việc giữ gìn đoàn kết, an ninh trật tự, an toàn xã hội ở cộng đồng dân cư và của địa phương.
Ghi nhận tại khu phố 8 (phường Cao Xanh), tình hình ANTT trên địa bàn cơ bản ổn định, song cũng không thể tránh khỏi việc phát sinh một số mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ trong nội bộ nhân dân, tiềm ẩn nguy cơ trở thành vụ việc phức tạp nếu không được giải quyết kịp thời.
Các mâu thuẫn, tranh chấp chủ yếu liên quan đến ranh giới đất đai, lối đi chung; việc xây dựng lấn chiếm, hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi của các hộ liền kề; các vấn đề về vệ sinh môi trường hay các mâu thuẫn nhỏ nhặt trong sinh hoạt hàng ngày, những hiểu lầm, va chạm cá nhân tích tụ lâu ngày không được giải quyết…
“Để kịp thời nắm bắt tình hình cơ sở, chúng tôi thường xuyên đi sâu, đi sát tới từng hộ gia đình, đồng thời khuyến khích bà con nhân dân chủ động phản ánh tâm tư, nguyện vọng và những vướng mắc phát sinh trong cuộc sống hàng ngày. Khi có phát sinh mâu thuẫn, việc đầu tiên là phải tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của mâu thuẫn. Vậy nên khi tiếp nhận vụ việc, tổ hoà giải không vội vàng đưa ra phán xét mà dành thời gian gặp gỡ riêng từng bên, lắng nghe cặn kẽ câu chuyện từ nhiều góc độ, cố gắng tìm hiểu sâu sắc về nguyên nhân phát sinh mâu thuẫn, hoàn cảnh của các bên và những mong muốn thực sự của họ để có cái nhìn toàn diện và khách quan nhất. Sau đó, tổ hòa giải mới tiến hành hòa giải theo nguyên tắc tự nguyện, khách quan, thấu tình đạt lý. Nhờ đó tỷ lệ hòa giải thành công đạt 100%” - anh Nguyễn Linh, Trưởng Ban CTMT khu phố 8 (phường Cao Xanh) chia sẻ.
Theo báo cáo của Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Ninh, từ ngày 1/7/2023 đến ngày 30/6/2025, các tổ hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh đã tiếp nhận 2.977 vụ việc, bao gồm các tranh chấp về đất đai, quan hệ dân sự, hôn nhân và gia đình, cùng các vụ việc khác thuộc phạm vi hòa giải. Trong đó đã có 2.616 vụ việc được hòa giải thành công, đạt tỷ lệ 87,8%. Những nỗ lực hòa giải tại cơ sở đã góp phần giải quyết kịp thời các mâu thuẫn, tranh chấp trong cộng đồng, giảm thiểu đơn thư khiếu nại, củng cố tình đoàn kết và đảm bảo an ninh, trật tự tại địa phương.
Ông Hạ Bá Đăng, Trưởng Ban CTMT khu phố Hồng Hải 7 (phường Hạ Long) cho biết: Từ kinh nghiệm triển khai công việc những năm qua, tôi cho rằng những mâu thuẫn nội bộ hoàn toàn có thể phát sinh từ những nguyên nhân rất nhỏ nhặt. Chỉ cần một vài người có cách ứng xử không khéo léo, hoặc không giữ được thái độ bình tĩnh, cái tôi thì quá lớn, thậm chí do hạn chế trong hiểu biết pháp luật, hành vi thiếu chuẩn mực... thì đều có thể dẫn đến những vụ việc đáng tiếc, nếu không can thiệp kịp thời sẽ dẫn đến vi phạm pháp luật. Do đó, mỗi khu dân cư đều cần có đội ngũ hòa giải cơ sở đủ sâu sát để nắm tình hình từ sớm, đủ kiến thức, bản lĩnh và khách quan, công tâm để hỗ trợ các bên thương lượng, giữ gìn hòa khí chung trên cơ sở thượng tôn pháp luật…
Thời gian qua, Quảng Ninh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ hòa giải viên, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Điển hình như chú trọng xây dựng mô hình “Cấp xã điển hình về hòa giải ở cơ sở” hay triển khai kế hoạch thực hiện đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2024-2030” với các mục tiêu, lộ trình cụ thể.
Để nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động hòa giải ở cơ sở, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Ninh cho rằng, cần phải thường xuyên đổi mới nội dung, phương pháp bồi dưỡng, tập huấn sát với yêu cầu thực tiễn; biên soạn và cung cấp tài liệu thiết thực, phù hợp cho hòa giải viên nhằm tăng cường năng lực cho đội ngũ này. Cùng với đó cần tích cực tổ chức các hội thi tìm hiểu pháp luật, hòa giải viên giỏi, tuyên truyền viên pháp luật giỏi với những nội dung phong phú, đa dạng và sinh động.
Các địa phương cần thường xuyên tổ chức giao lưu, học tập, trao đổi kinh nghiệm; giới thiệu, nhân rộng các mô hình hay, cách làm mới có hiệu quả trong công tác hòa giải ở cơ sở. Bên cạnh đó cũng cần tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, theo dõi việc thực hiện công tác hòa giải ở các địa phương cơ sở. Từ đó kịp thời đưa ra biện pháp khắc phục những hạn chế còn tồn tại; đồng thời biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong hoạt động hòa giải ở cơ sở. Như vậy hoạt động hòa giải ở cơ sở mới đem lại hiệu quả, chất lượng.
