Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là những hủ tục hiện vẫn còn tồn tại, nhất là ở vùng đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận. Trước thực trạng đó, các cấp, các ngành trên địa bàn tỉnh đã đẩy mạnh tuyên truyền, từng bước nâng cao ý thức người dân.
Chung tay cùng thực hiện
Theo bà Pi Năng Thị Thủy, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Ninh Thuận, thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2021-2025”, trong năm 2023 với tinh thần trách nhiệm của các cơ quan thường trực Ban chỉ đạo, sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, Ban Dân tộc tỉnh đã tập trung chỉ đạo và triển khai thực hiện Đề án một cách quyết liệt, có tác động tích cực đến nhận thức của đồng bào DTTS, góp phần ngăn chặn, khắc phục tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại các vùng đồng bào DTTS trong tỉnh.
Để thực hiện Đề án này, tỉnh Ninh Thuận đã giao cho các Sở, ngành và các tổ chức thành viên cùng vào cuộc thực hiện. Trong đó, ngành Y tế đã tổ chức tuyên truyền, vận động tại hộ gia đình cho 325 hộ có đối tượng là vị thành niên, thanh niên về tình dục an toàn và lành mạnh, thai nghén và sinh đẻ ở tuổi vị thành niên. Tổ chức 9 buổi truyền thông về lợi ích của khám sức khỏe tiền hôn nhân; vai trò của chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên; tác hại của nạo phá thai, tình trạng mang thai ngoài ý muốn và phá thai ở tuổi vị thành niên, thanh niên. Còn ngành Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc chú trọng lồng ghép và quán triệt triển khai thực hiện các mục tiêu, yêu cầu đề ra trong từng năm học, phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương trong việc thực hiện Đề án.
Ngành Tư pháp tổ chức lồng ghép tuyên truyền qua các hình thức như: tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ, mở hội nghị triển khai, quán triệt, cuộc thi, các phóng sự, bản tin, bài viết, hình ảnh trực quan; các chuyên trang, chuyên mục Hỏi - Đáp pháp luật, pháp luật và cuộc sống, tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý. Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, thành lập các Câu lạc bộ phòng, chống bạo lực gia đình; hướng dẫn duy trì việc tổ chức hội nghị triển khai Mô hình “hỗ trợ làng xã xây dựng sửa đổi hương ước, quy ước đảm bảo nguyên tắc bình đẳng giới”... Ngành Lao động, Thương binh và Xã hội, tổ chức triển khai lồng ghép các hoạt động truyền thông về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vào công tác chăm sóc, bảo vệ trẻ em; chương trình phòng, chống tệ nạn xã hội, giảm nghèo, đào tạo nghề, giải quyết việc làm, bình đẳng giới…
Tiếp tục nhân rộng các mô hình
Để giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, tỉnh Ninh Thuận đã duy trì và triển khai mô hình tại các xã, huyện và các trường có tỷ lệ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cao. Với 48 mô hình Câu lạc bộ được thành lập tại các xã vùng đồng bào DTTS và miền núi, Ban Dân tộc tỉnh đã phối hợp với các địa phương tiếp tục duy trì các mô hình nhằm thực hiện tốt công tác tuyên truyền làm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Để tăng cường tính hiệu quả, hằng năm các mô hình đều tổ chức sơ kết đánh giá kết quả hoạt động để rút kinh nghiệm và chỉ đạo các địa phương, củng cố lại Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ, tăng cường duy trì các hoạt động Câu lạc bộ thường xuyên hơn trong thời gian tới.
Được biết, hiện nay, toàn tỉnh đã xây dựng được 48 mô hình Câu lạc bộ. Trong đó, Vụ Dân tộc thiểu số (Ủy ban Dân tộc) xây dựng 3 mô hình tại xã Phước Chính, Phước Đại, huyện Bác Ái và xã Phước Chiến, huyện Thuận Bắc. Ban Dân tộc tỉnh xây dựng 8 mô hình. Trong đó, 4 mô hình tại xã Phước Thắng, huyện Bác Ái; xã Phước Hà, huyện Thuận Nam; xã Phước Kháng, huyện Thuận Bắc; xã Ma Nới, huyện Ninh Sơn và 4 mô hình trường học tại Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh, Trường THPT Pi Năng Tắc huyện Bác Ái, Trường THPT Dân tộc Nội trú huyện Ninh Sơn và Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS Thuận Bắc. Còn tại huyện Ninh Phước duy trì 22 câu lạc bộ tại 22 thôn, khu phố… Hàng năm, các mô hình đều tổ chức sơ kết đánh giá kết quả hoạt động để rút kinh nghiệm và chỉ đạo các địa phương nhằm củng cố lại Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ. Bên cạnh đó, tăng cường duy trì các hoạt động Câu lạc bộ thường xuyên hơn trong thời gian tới cũng như phối hợp với các địa phương tiếp tục nhân rộng.
Ngoài ra, để giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống thuộc Dự án 9 của Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, Ban Dân tộc tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 4211/KH-UBND ngày 27/9/2022 của UBND tỉnh về triển khai thực hiện Tiểu mục 9.2 của Dự án 9 về “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số” trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2021-2025 (giai đoạn II). Theo đó, các Sở, ngành và UBND các huyện cũng đã tích cực, chủ động xây dựng kế hoạch cụ thể hóa nhiệm vụ được giao thành chương trình, kế hoạch thực hiện. Bên cạnh đó, tổ chức sơ kết, kiểm tra, giám sát; theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn cũng như tuyên truyền, vận động thực hiện chương trình.