Nỗ lực nâng hạng thị trường chứng khoán

Nhiều thay đổi lớn

Nổi bật nhất trong Thông tư 25 là các nội dung tại Điều 6 và một số điều khoản liên quan có hiệu lực ngay khi ký, thay vì phải chờ đến tháng 12/2025 hoặc tháng 3/2026 như nhiều quy định khác. Đây là một điểm quan trọng giúp kịp thời tháo gỡ những vướng mắc cho nhà đầu tư nước ngoài trong bối cảnh kỳ đánh giá phân loại thị trường cổ phiếu của Hệ thống chỉ số chứng khoán Anh (FTSE) đang đến gần.

Thông tư mới cho phép nhà đầu tư nước ngoài được ủy quyền cho tổ chức tài chính mở, đóng và sử dụng tài khoản thanh toán. Quy định này giúp đơn giản hóa thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình đầu tư gián tiếp tại Việt Nam. Đồng thời, các ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thực hiện nhận biết khách hàng theo quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền mà không cần các thủ tục phức tạp như trước.

Đặc biệt, Thông tư 25 bỏ quy định hợp pháp hóa lãnh sự trong hồ sơ mở tài khoản thanh toán của nhà đầu tư nước ngoài. Đây là thay đổi mang tính bước ngoặt, bởi trước đây, yêu cầu này từng khiến quá trình mở tài khoản bị kéo dài và tốn kém. Ngoài ra, giấy tờ định danh cũng được mở rộng, không chỉ giới hạn ở hộ chiếu mà còn chấp nhận các loại giấy tờ khác chứng minh nhân thân do cơ quan có thẩm quyền nước ngoài cấp.

Một điểm mới đáng chú ý nữa là các ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không còn phải theo dõi thời hạn hiệu lực giấy tờ tùy thân hay lưu giữ, cập nhật mẫu chữ ký, mẫu dấu của khách hàng như trước. Thay đổi này vừa giảm bớt thủ tục hành chính, vừa tiết kiệm chi phí vận hành cho các tổ chức tín dụng.

Thông tư cũng cho phép sử dụng hệ thống SWIFT (hệ thống thông tin tài chính toàn cầu) để mở và sử dụng tài khoản thanh toán cho nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời cho phép mở tài khoản thanh toán ngoại tệ bằng phương tiện điện tử...

Mở đường cho dòng vốn ngoại

Quy trình mở tài khoản đầu tư chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài hiện trải qua nhiều bước.

Trước đây, việc mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp mất nhiều thời gian do vướng quy định về hợp pháp hóa lãnh sự, yêu cầu gặp mặt trực tiếp để KYC (quy trình xác minh danh tính) khách hàng và chưa công nhận vai trò của ngân hàng lưu ký toàn cầu. Điều này khiến nhà đầu tư nước ngoài khó tiếp cận nhanh thị trường.

Tuy nhiên, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, nhiều văn bản quan trọng đã được ban hành để cải thiện tình hình. Trước Thông tư 25, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 03/2025/TT-NHNN (ngày 29/4/2025) quy định về mở và sử dụng tài khoản bằng đồng Việt Nam cho hoạt động đầu tư gián tiếp...

Những thay đổi này, kết hợp với Thông tư 25, đã đơn giản hóa đáng kể thủ tục hành chính và rút ngắn thời gian mở tài khoản. Theo đánh giá của Bộ Tài chính, thời gian hoàn thiện hồ sơ hiện chỉ còn khoảng 2 tuần, phù hợp với kỳ vọng của nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời tiệm cận thông lệ quốc tế.

Trong thời gian qua, nhiều văn bản pháp lý đã lần lượt tháo gỡ rào cản để chuẩn bị cho quá trình nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) từ cận biên lên mới nổi. Trong đó bước đi đầu tiên là kỳ đánh giá phân loại thị trường cổ phiếu tháng 9/2025 của FTSE, diễn ra ngày 7/10/2025.

Nâng hạng thị trường đang trở thành một trong những câu chuyện trung tâm, thu hút sự quan tâm lớn của giới đầu tư trong và ngoài nước. Trên thực tế, việc được nâng hạng sẽ tạo ra cú hích mạnh mẽ cho dòng vốn ngoại vào các thị trường mới nổi.

Ông Lương Duy Phước - Giám đốc phân tích công ty chứng khoán Kafi nhận định, đối với Việt Nam, kỳ vọng nâng hạng được xem là động lực quan trọng giúp thu hút dòng vốn tổ chức quy mô lớn, vốn chỉ tham gia khi thị trường đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế. Dòng tiền này, một khi chảy mạnh vào, sẽ trở thành nhân tố quan trọng đưa định giá cổ phiếu Việt Nam tiệm cận với mặt bằng chung của các thị trường mới nổi trong khu vực. Điều này có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh định giá P/E của Việt Nam vẫn đang ở mức chiết khấu so với nhiều thị trường tương đồng, tạo ra dư địa tăng trưởng hấp dẫn.

Theo ước tính, nếu được nâng hạng, các quỹ bị động đầu tư theo chỉ số có thể rót khoảng 1 tỷ USD vào Việt Nam. Các quỹ chủ động đầu tư vào thị trường mới nổi cũng có thể phân bổ ngay từ 4 - 6 tỷ USD. Đây sẽ là nguồn vốn lớn, tạo động lực mạnh mẽ cho TTCK trong thời gian tới.