Nỗi lo hồ đập xuống cấp
Hiện nay nhiều hồ đập trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi đã xuống cấp gây khó khăn trong việc tích trữ nước tưới vào mùa khô, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sản xuất của người dân và tiềm ẩn rủi ro lớn trong mùa mưa lũ.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hồ đập xuống cấp, trong đó nguyên nhân chính là do những hồ đập này xây dựng đưa vào sử dụng đã hàng chục năm nay, có hồ trên 30 năm; hồ được xây dựng kết cấu bờ đập bằng đất, khu vực đồi núi dốc, mưa lũ bất thường… và việc sửa chữa cần nguồn kinh phí lớn, vượt khả năng của địa phương.
Như hồ Nam Bình Hạ ở xã Bình Sơn (tỉnh Quảng Ngãi), theo lãnh đạo xã, hồ được xây dựng từ năm 1979 với kết cấu đập đất, dung tích khoảng 30.000m3, đảm nhiệm vai trò cung cấp nước tưới cho hơn 70ha lúa và hoa màu của người dân địa phương. Tuy nhiên, do nằm trong khu vực đồi núi dốc, quá trình bồi lấp tự nhiên diễn ra mạnh khiến dung tích hồ bị thu hẹp đáng kể. Hiện thân đập xuất hiện nhiều điểm thấm nước, nứt gãy, xói lở; cửa cống đã hư hỏng, không thể vận hành.
Ông Phạm Trung Cương - thôn Nam Bình 1, xã Bình Sơn cho biết: Hồ này trước kia điều tiết nước cho cả cánh đồng thôn Nam Bình, nhưng giờ bị bồi lấp nặng, nước không đủ tưới cho bà con sản xuất. Mùa lũ nước đổ về nhiều nhưng không tích được, khiến sinh kế người dân bị ảnh hưởng cả mùa khô lẫn mùa mưa.
Ông Võ Quốc Nam - Trưởng phòng Kinh tế xã Bình Sơn cho biết, toàn xã có 8 hồ đập, trong đó đã ghi nhận 2 hồ bị bồi lấp, thân đập hư hỏng, gây khó khăn trong việc tích trữ nước tưới vào mùa khô và tiềm ẩn rủi ro lớn trong mùa mưa lũ.
“UBND xã đã thành lập đoàn kiểm tra toàn bộ hồ đập, đồng thời xây dựng phương án cụ thể để chủ động ứng phó. Khi có tình huống bất thường xảy ra, chúng tôi sẽ di dời người dân đến khu vực an toàn” - ông Nam thông tin.
Còn tại xã Đông Sơn, ghi nhận của phóng viên cho thấy, hồ Phượng Hoàng, sau 24 năm đưa vào khai thác cũng đang trong tình trạng hư hỏng nghiêm trọng do tác động của thiên tai, bão lũ. Đập hạ lưu xuất hiện nhiều điểm thấm nước; tràn xả lũ và kênh dẫn hạ lưu bị xói lở, gãy đổ; kè đá bong tróc, mất liên kết, tiềm ẩn nguy cơ vỡ đập rất cao.
Theo ông Nguyễn Minh Tuấn - Phó Chủ tịch UBND xã Đông Sơn, hầu hết các hồ đập trong xã được xây dựng hơn 30 năm trước nên đã xuống cấp, trong đó hồ Phượng Hoàng là công trình hư hỏng nặng nhất. Tuy nhiên, việc sửa chữa cần nguồn kinh phí lớn, vượt khả năng của địa phương.
“UBND xã đã kiến nghị các cơ quan chức năng cấp trên hỗ trợ kinh phí sửa chữa. Đồng thời, để đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ, chúng tôi đã chỉ đạo lực lượng xung kích phối hợp với các trưởng thôn lập danh sách hộ dân vùng hạ lưu có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp. Khi có mưa lớn kéo dài, sẽ di dời người dân đến nơi an toàn nhằm tránh sự cố đáng tiếc” - ông Tuấn nói.
Ngoài những công trình nêu trên, hiện nay tại tỉnh Quảng Ngãi vẫn còn nhiều hồ chứa nước có nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ nếu không được sửa chữa, khắc phục kịp thời. Trong đó có các hồ như Suối Khoai, Trung Tín (xã Vạn Tường); Hóc Tùng, Hóc Lùng (xã Thọ Phong)... Các công trình này đều ghi nhận có dấu hiệu xuống cấp ở các hạng mục đầu mối như đập đất bị thấm nước, mái đập xói mòn, cửa cống không kín nước, một số hồ không có van điều tiết, tràn xả lũ bằng đất bị xói lở và thu hẹp dòng chảy.
Ông Hồ Trọng Phương - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi cho biết, mặc dù trong những năm gần đây với sự quan tâm của Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương, tỉnh Quảng Ngãi đã xây mới, nâng cấp, sửa chữa nhiều công trình hồ đập, đảm bảo an toàn công trình. Thế nhưng, hiện vẫn còn 12 hồ đập xuống cấp, hư hỏng cần sửa chữa, nâng cấp. Do vậy, trước mùa mưa, đơn vị đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn kiểm tra, đánh giá mức độ hư hại của từng công trình để có biện pháp sửa chữa, điều tiết nước phù hợp; khẩn trương triển khai các phương án ứng phó, gia cố công trình.
“Đơn vị cũng đã tham mưu UBND tỉnh kiến nghị Trung ương hỗ trợ kinh phí nâng cấp, sửa chữa các hồ đập hư hỏng, xuống cấp nhằm đảm bảo an toàn, đặc biệt là các hồ chứa xung yếu, mất an toàn” - ông Phương cho biết thêm.
