Nỗi lo lạm thu
Kinh phí ban đại diện cha mẹ học sinh trường được sử dụng như thế nào? Đây là câu hỏi được nhiều phụ huynh quan tâm nhưng không phải ai cũng biết.
Quỹ trường mỗi nơi một kiểu
Vừa qua, trên mạng xã hội phản ánh vụ việc ban đại diện cha mẹ học sinh một lớp 7 tại TPHCM đã ủng hộ hội phụ huynh trường 1 triệu đồng nhưng không hỏi ý kiến tập thể trước khi chi số tiền này. Khi gặp phải phản ánh không đồng thuận từ phía phụ huynh trong lớp, thành viên của ban đại diện đề nghị trả lại 22.000 tiền đóng góp cho những phụ huynh không đồng ý.
Trên thực tế, so với nhiều trường khác, số tiền 1 triệu đồng góp về quỹ ban đại diện cha mẹ học sinh của trường từ mỗi lớp không phải quá cao. Tùy trường sẽ đề xuất thu quỹ này khác nhau. Trong đó, thường căn cứ số học sinh từng lớp để thu quỹ trường, chẳng hạn mỗi học sinh dự kiến vận động 100 nghìn đồng/học kỳ cho quỹ trường như tại Trường THPT Tĩnh Gia II (tỉnh Thanh Hóa). Cũng có trường thu quỹ hội phụ huynh trường với mức 300 nghìn đồng/học kỳ/học sinh và ngược lại, cũng có trường không thu quỹ phụ huynh cả ở lớp và cả ở trường như Trường THCS Nguyễn Văn Luông (phường Bình Phú, TPHCM) nhưng vẫn tổ chức đầy đủ các hoạt động phong trào, rèn luyện kỹ năng, đầu tư cơ sở vật chất và nguồn thu nhập tăng thêm cho thầy cô giáo...
Ông Đinh Phú Cường - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Văn Luông cho biết, tất cả các khoản chi đều do nhà trường cân đối từ nguồn kinh phí do nhà trường cấp và các nguồn thu hợp pháp khác của nhà trường.
Tương tự, nhiều năm nay Trường tiểu học Hòa Phú (phường Bình Dương, TPHCM) không phải đóng tiền quỹ lớp, quỹ trường. Phụ huynh nhà trường cho biết nếu có hoạt động cần thiết thì phụ huynh tự nguyện ủng hộ, nếu không đóng cũng không sao còn ai có điều kiện tốt hơn thì có thể hỗ trợ thêm cho lớp nhưng không bắt buộc.
Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ (phường Xóm Chiếu, TPHCM) cũng thông tin năm học 2025-2026 nhà trường không thu quỹ cha mẹ học sinh của trường. Nhà trường đề nghị ban đại diện cha mẹ học sinh các lớp không tự ý triển khai các khoản thu dưới danh nghĩa thu cho lớp, cho trường.
Theo tìm hiểu của phóng viên, số trường không đóng quỹ lớp, quỹ trường trong giai đoạn hiện nay không nhiều, thậm chí là rất ít so với các trường có thu quỹ này. Hàng năm, cứ vào mùa tựu trường, bên cạnh niềm vui đưa con trở lại trường học, các bậc phụ huynh lại phải đối mặt với hàng loạt khoản tiền trường với nỗi lo lạm thu đến hẹn lại lên. Dù đã có quy định không được cào bằng các khoản đóng góp nhưng hầu hết ban đại diện cha mẹ học sinh đứng ra thu tiền quỹ lớp đều không nói rõ khoản nào bắt buộc, khoản nào tự nguyện mà thường thông báo một mức đóng góp chung, ai có điều kiện có thể đóng thêm.
Thậm chí, vừa qua, tại Trường THPT Tĩnh Gia II, một số giáo viên chủ nhiệm đã thu quỹ phụ huynh trường 200 nghìn đồng, quỹ phụ huynh lớp 500 nghìn đồng, quỹ lớp 200 nghìn đồng, quỹ photo 200 nghìn đồng. Ông Lê Việt Cường - Hiệu trưởng nhà trường cho biết, một số lớp trong trường tiến hành vận động và thu các loại quỹ này, nhưng không thông qua nhà trường. Giáo viên chủ nhiệm thu các loại quỹ là vì hội phụ huynh các lớp nhờ thu hộ. Được biết, ban đại diện hội phụ huynh của nhà trường đã họp và thống nhất triển khai chủ trương thu các loại quỹ. Ban đại diện các lớp họp để lấy ý kiến, thống nhất. Mọi quỹ sẽ thu khi được sự đồng thuận của phụ huynh. Theo ông Cường, quỹ phụ huynh trường dự kiến vận động mỗi học sinh là 100 nghìn đồng, không phải mức 200 nghìn đồng.
Minh bạch thu chi
Quan trọng hơn việc đóng góp bao nhiêu, điều phụ huynh băn khoăn hơn là quỹ trường sẽ được dùng vào việc gì? Giả sử mỗi học sinh đóng quỹ trường 100 nghìn đồng, trường có 2.000 học sinh thì số tiền thu được khá lớn. Trong khi quỹ lớp phần lớn thường được ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp công khai các khoản dự chi và nhận ý kiến đóng góp trước khi chi, cuối kỳ và cuối năm tổng kết các khoản chi thì quỹ hội phụ huynh chi như thế nào lại là câu chuyện ít người biết.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư 55/2011/TT-BGDĐT quy định rõ nhiệm vụ và phạm vi hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh. Theo đó, ban đại diện chỉ được phối hợp cùng giáo viên trong các hoạt động giáo dục, bồi dưỡng học sinh, giúp đỡ học sinh khó khăn, vận động học sinh bỏ học trở lại trường… Quỹ phụ huynh hình thành từ sự ủng hộ tự nguyện, không áp đặt mức đóng bình quân, và tuyệt đối không được quyên góp cho các mục đích như mua sắm thiết bị dạy học, chăm lo cán bộ giáo viên hay xây dựng cơ sở vật chất.
Để công khai quỹ cha mẹ học sinh của trường, ban đại diện cha mẹ học sinh cần tổ chức các cuộc họp bắt buộc vào đầu năm học, cuối học kỳ 1, cuối năm học và họp bất thường theo yêu cầu của 50% phụ huynh, trong đó trình bày rõ ràng các khoản thu, chi, mục đích sử dụng quỹ, và kết quả hoạt động tài chính của quỹ để toàn thể phụ huynh được biết. Nhưng nhiều phụ huynh, trong đó có cả ban đại diện cha mẹ học sinh các lớp cũng cho biết không biết quỹ này chi vào các mục nào. Khi có ý kiến thắc mắc, trưởng ban đại diện cha mẹ học sinh của trường bảo gặp riêng, trao đổi.
Cũng như quỹ lớp, quỹ trường cần được bàn bạc, thống nhất trong cuộc họp tập thể đại diện cha mẹ học sinh các lớp dù là các khoản ủng hộ cho hoạt động của trường, tri ân giáo viên các dịp lễ Tết, tặng quà học sinh giỏi, học sinh có hoàn cảnh khó khăn… thay vì tự quyết chỉ bởi một số người.
Cụ thể, trong câu chuyện ủng hộ quỹ trường 1 triệu đồng từ mỗi lớp, điều phụ huynh mong muốn là sự tôn trọng và minh bạch từ ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp. Trước khi triển khai, cần lấy ý kiến tập thể trước khi quyết định thay vì chi rồi mới thông báo, dù là khoản nhỏ vài chục nghìn nếu chia ra từng học sinh nhưng cũng có thể gây ra những tranh cãi không nên có.
