Gửi bình luận
Thứ Sáu, 9/5/2025
Trải qua 4 vụ lúa không được gieo cấy do việc bơm hút cát san nền phục vụ dự án khu công nghiệp khiến các cánh đồng bị nhiễm mặn, đến nay người dân thôn Vị Khê (xã Liên Vị, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh) vẫn chưa được xem xét bồi thường.
Mất cả chì lẫn chài
Như Báo Đại Đoàn Kết đã thông tin, từ đầu năm 2024, người dân thôn Vị Khê bắt đầu phát hiện lúa gieo cấy bị chết. Ban đầu người dân tưởng lúa bị sâu bệnh, nhiều nhà cấy đi cấy lại 3 đến 4 lần, nhưng rồi lúa vẫn chết hết. Mặc dù trước khi gieo cấy lại, các hộ đều đã làm đồng rất cẩn thận bằng cách bơm, tháo nước trong ruộng nhiều lần, nhưng mạ sau khi gieo đều bị co rễ, khô lá rồi chết.
Theo báo cáo UBND xã Liên Vị, kết quả quan trắc tại thời điểm các ngày 20/12/2023 và 29/1/2024, chất lượng nước tại kênh tiêu đã bị nhiễm mặn từ 3-10‰; ngày 17/2/2024 độ mặn là 5 - 7‰ (trong khi ngưỡng chịu mặn của cây lúa là 1,28‰).
Báo cáo số 75 ngày 28/2/2024 của UBND thị xã Quảng Yên cũng nêu rõ, diện tích đất trồng lúa bị nhiễm mặn với tổng diện tích là 25 ha, nguyên nhân sơ bộ lúa chết là do đất, nước bị nhiễm mặn; diện tích bị ảnh hưởng nằm trong khu vực bị thu hồi đất thuộc dự án Khu công nghiệp Bắc Tiền Phong nhưng chưa có thông báo thu hồi đất; quá trình san lấp mặt bằng, nước mặn từ vật liệu san lấp tràn xuống kênh tiêu, thẩm thấu vào đất gây nhiễm mặn các khu vực xung quanh.
Rất nhanh sau báo cáo này, ngày 11/3/2024 chủ dự án là Công ty CP Khu công nghiệp Bắc Tiền Phong đã có văn bản gửi UBND thị xã Quảng Yên về việc đề nghị ban hành thông báo thu hồi đất cho diện tích 18,54 ha tại xã Liên Vị để thực hiện dự án (diện tích này bao gồm toàn bộ cánh đồng Khoa Học bị nhiễm mặn).
Cũng rất nhanh, ngày 12/4/2024, UBND thị xã Quảng Yên ra Thông báo số 93, thu hồi 18,54 ha đất tại xã Liên Vị để thực hiện Dự án Tổ hợp cảng biển và khu công nghiệp tại khu vực Đầm Nhà Mạc. Tại các cuộc họp với người dân thôn Vị Khê, ông Nguyễn Thành Chiến - Chủ tịch UBND xã Liên Vị nhiều lần yêu cầu các hộ dừng sản xuất, chuẩn bị phối hợp với các cơ quan chuyên môn để tiến hành đo đạc, kiểm đếm.
“Trong thông báo thu hồi đất không có dòng nào yêu cầu người dân phải dừng sản xuất, nhưng thay vì động viên nhân dân thau chua, rửa mặn để tiếp tục gieo cấy, lãnh đạo xã lại liên tục thúc ép dân bỏ ruộng, để đến bây giờ đã qua 4 vụ lúa nông dân trắng tay, nguy cơ không được bồi thường hoa màu” - ông Phạm Thanh Lang, một cán bộ hưu trí ở thôn Vị Khê nói.
Dẫn chứng về việc này, ông Lang đưa ra Bảng tổng hợp giá trị bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án Tổ hợp cảng biển và khu công nghiệp tại khu vực Đầm Nhà Mạc, do Trung tâm Phát triển quỹ đất thị xã Quảng Yên lập (bản dự thảo, lập ngày 23/4/2025, đến tay các hộ dân ngày 30/4/2025). Trong đó, tại mục kiểm đếm về cây, hoa màu trên diện tích giải phóng mặt bằng ghi: Tại thời điểm kiểm kê, kiểm đếm hiện trạng không có cây trồng.
Cánh đồng không thu hồi cũng mất trắng
Ngoài các cánh đồng Khoa Học, Láng Trong, một số cánh đồng khác không nằm trong diện tích thu hồi cho dự án cũng bị nhiễm mặn, như cánh đồng Láng Én, Ruộng Thước, Bờ Ốc (đều thuộc thôn Vị Khê). Kết quả quan trắc vào thời điểm tháng 1-2/2024 cho thấy, độ mặn lên tới 10‰ - 12‰. Bất đắc dĩ, các hộ dân cũng đành bỏ ruộng, sau nhiều lần gieo cấy lúa đều bị chết.
Ông Phạm Hữu Khung - một hộ dân có diện tích 2.000 m2 đất trồng lúa tại cánh đồng Láng Én, cho biết: Khu ruộng nhà tôi chỉ cách công trình san nền của dự án khoảng 50m. Trước đây có nước từ hồ Yên Lập chảy về kênh mương, bà con sản xuất ổn định, mỗi vụ thu hoạch từ 180 kg đến 200 kg thóc/sào. Nhưng kể từ khi dự án khu công nghiệp Bắc Tiền Phong thi công bơm đất, cát san nền, khiến kênh dẫn nước hồ Yên Lập bị hư hỏng, đất bị nhiễm mặn khiến người dân không thể gieo cấy được. Mặc dù đã kiến nghị tới lãnh đạo xã trong các cuộc họp tiếp xúc, nhưng vẫn không được chấp thuận kinh phí hỗ trợ, đền bù.
Tại buổi làm việc với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết ngày 6/5, ông Nguyễn Thành Chiến - Chủ tịch UBND xã Liên Vị cho biết, đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có quyết định thu hồi đất đối với diện tích đất nông nghiệp tại thôn Vị Khê. Ông Chiến cũng thừa nhận, đã yêu cầu người dân dừng sản xuất sau khi nhận được Thông báo thu hồi đất ngày 12/4/2024 của UBND thị xã Quảng Yên.
Tuy nhiên, theo luật sư Lê Hồng Huấn (Đoàn Luật sư TP Hà Nội): Theo khoản 6 Điều 76 Luật Đất đai 2024, khi có thông báo thu hồi đất sẽ không được xây dựng nhà ở, công trình, trồng cây mới lâu năm. Còn các quyền khác, chủ sử dụng đất vẫn được thực hiện.
Biên bản làm việc của Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ninh ngày 12/3/2024, sau khi tổ chức kiểm tra, đánh giá việc thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường trong quá trình thi công Khu công nghiệp Bắc Tiền Phong, kết luận: Nước nhiễm mặn từ mương thoát nước của dự án có nguy cơ thẩm thấu theo 3 mương nước hiện có từ tuyến đường đất đắp của dự án dẫn về kênh tiêu; có một số thời điểm nước bị tràn ra ngoài (theo báo cáo của UBND xã Liên Vị), vì vậy đã ảnh hưởng đến chất lượng nước của kênh tiêu. Nguồn nước kênh tiêu đã bị nhiễm mặn không đảm bảo cho cấp nước sản xuất nông nghiệp.