Nông dân trước ma trận nông dược

Tuy nhiên, thị trường nông dược tràn lan và khó kiểm soát như lại là nông dân nỗi lo trong mỗi vụ mùa. Đó là nỗi lo hàng gian, hàng giả.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Tháp, hiện nay, trên thị trường đang lưu thông trên 1.800 tên thương phẩm thuốc bảo vệ thực vật; hơn 1.400 tên thương phẩm thuốc trừ bệnh; 700 tên thương phẩm thuốc trừ cỏ, cùng nhiều thuốc trừ ốc, thuốc xử lý hạt giống, thuốc điều hoà sinh trưởng, dẫn dụ côn trùng,.... Chỉ riêng trên địa bàn tỉnh cũng đã có hơn 2.600 cơ sở, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật, phân bón.

Trồng hơn 2.000 m2 xoài cát chu, ông Phan Ngọc Văn, xã Tân Thuận Đông, thành phố Cao Lãnh cho biết, chuẩn bị cho vụ mùa mới nhưng ông lại luôn canh cánh nỗi lo về vấn đề nông dược. “Nông dược như một ma trận”, người nông dân chỉ biết mua theo “lời nói có cánh” của chủ cơ sở kinh doanh.

Mặt khác, đa phần nông dân đều mua vật tư nông nghiệp theo kiểu “thiếu chịu” tại các đại lý bán lẻ, đến khi thu hoạch thì thanh toán cả mùa. Vì lý do đó nên người nông dân không có quyền lựa chọn phân, thuốc theo ý muốn.

Đã từng mua phải phân giả, ông Nguyễn Văn Buôl, ở huyện Cao Lãnh chia sẻ, nếu chỉ bằng mắt thường thì không thể nào phân biệt được đâu là phân bón giả, phân kém chất lượng. Ông kể, trồng 1 ha lúa, mua phân NPK để bón thúc cho cây lúa, nhưng bón xong thì thấy cây lúa không phát triển. Lấy lượng phân còn dư hòa với nước để tưới gốc mai quanh nhà, sau khi ngâm 10 đến 15 phút, thấy phân bón đó không hòa tan được và bị vón cục. Đến lúc này, mới nghi là phân bón giả.

Ông Bùi Hữu Soi- phó chủ tịch Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Đồng Tháp nói, lợi dụng sự “náo loạn” của thị trường vật tư nông nghiệp, nên có một số doanh nghiệp sản xuất hàng hoá kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái.

Mặt khác, nhiều hạn chế của người nông dân về trình độ nhận biết, phân biệt phân, thuốc nên dễ rơi vào trường hợp bị các đại lý chen lẫn thuốc kém chất lượng với hàng hoá uy tín. Trong khi đó, trên thị trường lưu thông loại hàng hoá này, không có phương tiện máy đo dân dụng để người sử dụng kiểm tra ngay chất lượng sản phẩm.

Ông Hà Bửu Khánh- phó trưởng phòng Quản lý thương mại Sở Công thương Đồng Tháp cho biết, phân bón giả, kém chất lượng gây thiệt hại lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam. Có đến 80% số vụ phân bón giả, kém chất lượng tập trung ở vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long như An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang… năm 2017 và 6 tháng đầu 2018 Chi cục Quản lý thị trường tỉnh đã kiểm tra 209 vụ sản xuất, kinh doanh phân bón, trong 197 mẫu phát hiện 28 mẫu không đạt chất lượng, 04 mẫu phân bón giả không có giá trị sử dụng (16,24%), xử lý, phạt tiền 46 vụ với tổng số tiền hơn 1,1 tỷ đồng; Về thuốc bảo vệ thực vật, đã kiểm tra: 67 vụ, qua kiểm tra lấy 89 mẫu, trong đó, 12 mẫu không đạt (6,85%); 01 mẫu thuốc bảo vệ thực vật giả; Phạt tiền 17 vụ, với tổng số tiền hơn 200 triệu đồng,...

Ông Khánh cho biết thêm, do lợi nhuận cao nên có nhiều cơ sở bất chấp đạo đức để kiếm lời, đặc biệt hiện tượng này xuất hiện rất nhiều mỗi khi giá phân bón tăng cao, thị trường có những cơn sốt nóng. Đồng thời, phân bón là loại hàng hoá dễ làm giả nhất vì chỉ cần với các công cụ như cuốc xẻng, máy trộn bê tông... cùng các thành phần đất pha bột gạch, bột đá,... Không những thế, đáng lo ngại nhất hiện nay lại là “hàng thật nhưng chất lượng thấp”, bởi hàng giả do pha trộn vẫn có thể còn 50% là hàng thật, còn hàng thật kém chất lượng thì các chỉ số hàm lượng chỉ bằng 1/10 so với ghi trên vỏ bao.

Theo ông Khánh, vật tư nông nghiệp giả - gian - kém chất lượng không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất cây trồng, đến kinh tế nhà nông, mà còn có tác động rất lớn đến môi trường và sức khỏe người dân.

Nguyên nhân là do, trong hàng hoá nông dược giả phân bón chứa một số chất gây độc hại cho cây trồng và cho con người như các kim loại nặng hoặc các vi sinh vật gây hại, các chất kích thích sinh trưởng,... Song song đó, chính các hành vi gian dối này đã làm rối loạn thị trường vật tư nông nghiệp, thiệt hại đến thương hiệu, uy tín của các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh chân chính.

...Câu chuyện quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp vẫn là vấn đề rất đáng quan tâm hơn hết, việc kiểm tra, xử lí các trường hợp vi phạm sẽ được tăng cường, siết chặt.