Oằn lưng ‘cõng’ thuế, phí xăng dầu

Gỡ khó cho dân, doanh nghiệp

Phương án điều chỉnh chính sách thuế Bảo vệ môi trường (BVMT) đối với mặt hàng xăng dầu sẽ như thế nào trong thời gian tới là điều mà dư luận đang quan tâm. Nhất là sau chỉ đạo mới đây của Thủ tướng Chính phủ về việc yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì phối hợp Bộ Công thương và các cơ quan liên quan xúc tiến nhanh việc này. Hiện thuế BVMT với xăng (trừ ethanol) là 4.000 đồng/lít; dầu diesel 2.000 đồng/lít; nhiên liệu bay là 3.000 đồng/lít.

Nhiều ý kiến cho rằng, với các loại thuế, phí đang chiếm tỷ lệ quá cao trên mặt hàng xăng như vậy thì việc giá xăng ở Việt Nam đang “neo” ở mức cao là khó tránh. Trong khi đó, mỗi khi mặt hàng này tăng giá, ngay lập tức sẽ tác động lớn đến toàn thị trường. Ngoài việc xem xét điều chỉnh thuế BVMT, vấn đề được kiến nghị nhiều trong thời gian gần đây là cần giảm các loại thuế phí đối với mặt hàng xăng dầu cho phù hợp, gỡ bớt khó khăn cho DN và người dân.

Tuy vậy, Bộ Tài chính vẫn giữ quan điểm so với nhiều nước trên thế giới, tỷ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra của nước ta hiện nay vẫn thấp hơn mức bình quân chung. Tỷ trọng thuế trong giá bán xăng dầu ở nhiều nước chủ yếu trong khoảng 45- 60% (ngoại trừ một số nước có trữ lượng dầu mỏ lớn thì có tỷ trọng thấp hơn), trong khi đó, đối với Việt Nam, tỷ trọng thuế đối với xăng khoảng 38% và đối với dầu khoảng 20%.

Giới chuyên gia đánh giá, so sánh tỷ trọng thuế như vậy là khập khiễng khi tình hình kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia là khác nhau. Chỉ thấy rằng, với tình hình tăng “nóng” giá xăng ở trong nước như hiện tại thì tác động tiêu cực là rất lớn, khiến cho người dân và các DN phải oằn lưng chịu đựng.

Ngay như việc giảm mức thuế BVMT đối với mặt hàng nhiên liệu bay cũng được cho là chưa thoả mãn các DN ngành hàng không đang sử dụng nhiên liệu này. Hồi cuối năm 2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về mức thuế BVMT đối với nhiên liệu bay.

Theo đó, mức thuế mới là 1.500 đồng/lít (giảm 50% mức thuế BVMT đối với nhiên liệu bay theo quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH về biểu thuế bảo vệ môi trường). Điều này nhằm tăng mức hỗ trợ của Nhà nước cho các DN vận tải hàng không trong bối cảnh dịch Covid -19 còn diễn biến phức tạp. Cụ thể, mức thuế này được áp dụng từ ngày 1/1/2022 đến hết ngày 31/12/2022. Từ tháng 1/1/2023, mức thuế BVMT đối với nhiên liệu bay sẽ là 3.000 đồng/lít.

Xét về mức thuế mới là 1.500 đồng/lít, ngay từ khi Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) đưa ra mức đề xuất này trong dự thảo, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) có dẫn lại phản ánh của các DN, hiệp hội cho rằng việc hỗ trợ cho ngành hàng không cần mạnh mẽ hơn nữa. Cụ thể là cần điều chỉnh mức thuế BVMT với nhiên liệu bay xuống còn 1.000 đồng/lít (áp dụng trong năm 2022).

Lý do là vì ngành hàng không đã trải qua hai năm bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch bệnh Covid-19. Vì vậy, VCCI từng nhấn mạnh chính sách hỗ trợ mạnh mẽ ở mức cao sẽ là “liều thuốc” giúp DN và ngành hàng không tiếp tục gắng gượng và tạo đà để hồi phục. Quyết định cuối cùng trong việc giảm thuế BVMT đối với nhiên liệu bay mà Uỷ ban thường vụ Quốc hội thông qua nghị quyết đã không thoả mãn được mong muốn của các DN trong ngành hàng không.

Trình phương án giảm thuế xăng dầu

Đại diện Bộ Tài chính cho biết đã có công văn báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện chính sách thuế đối với mặt hàng xăng dầu. Tuy nhiên theo Bộ Tài chính, chính sách thuế thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội nên khi được Chính phủ thông qua, đề xuất sẽ được trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

Theo thông tin từ Bộ Tài chính, hiện xăng dầu chỉ chịu các loại thuế, không thu phí và lệ phí nộp ngân sách. Các khoản thuế xăng dầu gồm thuế nhập khẩu với xăng dầu nhập khẩu; thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ thu đối với xăng, không thu với dầu và thuế bảo vệ môi trường.

Hiện tổng các loại thuế, phí vào mặt hàng xăng, dầu là khoảng 10.000 đồng/lít; trong đó, riêng thuế bảo vệ môi trường đối với xăng đang là 3.800 đồng/lít xăng E5 RON92 và 4.000 đồng/lít xăng RON 95; dầu diesel là 2.000 đồng/lít và với nhiên liệu bay là 3.000 đồng/lít. Đây là loại thuế đánh nặng nhất vào các mặt hàng xăng dầu.

Thời gian qua, giá xăng dầu cũng liên tục điều chỉnh tăng, đồng thời có tình trạng một số ít cửa hàng bán lẻ xăng dầu đóng cửa, không bán hàng, ảnh hưởng đến sản xuất, sinh hoạt, tâm lý của người dân tại một số địa phương cũng như tác động trực tiếp đến ổn định kinh tế vĩ mô. Một số doanh nghiệp cũng đề xuất giảm một nửa số thuế bảo vệ môi trường thì sẽ giảm được đáng kể giá bán xăng, dầu.

Trước đó, để đảm bảo cân đối cung cầu mặt hàng xăng dầu đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và hỗ trợ phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, ngày 22/2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 160/CĐ-TTg về việc bảo đảm cung ứng xăng dầu cho thị trường trong nước; trong đó giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Công thương và các cơ quan liên quan khẩn trương nghiên cứu, đề xuất phương án điều chỉnh chính sách thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu.

Giá xăng lên cao nhất từ trước tới nay

Chiều 1/3, Liên Bộ Công thương - Tài chính đã quyết định điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu theo chu kỳ 10 ngày một lần. Như vậy, giá xăng đã tiến sát ngưỡng 27.000 đồng một lít và ghi nhận mức cao nhất từ trước tới nay.

Theo đó, xăng E5 RON 92 đã tăng thêm 547 đồng/lít, giá xăng RON 95 được điều chỉnh tăng thêm 554 đồng/lít. Sau khi tăng, mức giá bán lẻ tối đa với xăng E5 RON 92 là 26.077 đồng/lít và xăng RON 95 là 26.834 đồng/lít. So với cuối tháng 12 năm ngoái, mỗi lít xăng RON95 đắt thêm 4.030 đồng; E5 RON92 là 3.990 đồng, dầu diesel đắt hơn 3.980 đồng; dầu hoả 3.650 đồng và dầu madut thêm 2.720 đồng. Đây là lần tăng thứ 6 liên tiếp của giá xăng trong nước từ giữa tháng 12/2021 đến nay.

T.Như