Phát hiện hành tinh lang thang có thể “nuốt chửng” môi trường xung quanh
Cũng giống như Trái Đất quay quanh Mặt Trời, hầu hết các hành tinh được phát hiện bên ngoài Hệ Mặt Trời đều quay quanh một ngôi sao chủ. Nhưng một số hành tinh lại tồn tại độc lập, được gọi là hành tinh lang thang.
Mặc dù nguồn gốc của chúng vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng các nhà thiên văn học hiện đã phát hiện ra một hành tinh hung dữ đang trong giai đoạn sơ khai, mang đến cái nhìn sâu sắc mới về những thế giới cô đơn này.
Các nhà nghiên cứu cho biết, hành tinh lang thang có tên là Cha 1107-7626, có khối lượng lớn hơn Sao Mộc (hành tinh lớn nhất trong Hệ Mặt Trời của chúng ta) khoảng từ 5 đến 10 lần. Nó được quan sát thấy trong một đợt phát triển bùng nổ tại trung tâm của một đĩa khí và bụi, hình thành rất giống một ngôi sao trẻ, khi nó nuốt chửng vật chất xung quanh với tốc độ chưa từng thấy ở một vật thể như vậy.
Vào thời kỳ đỉnh điểm, trong tháng 8 năm nay, nó đã tiêu thụ vật chất này với tốc độ 6 tỷ tấn mỗi giây, nhanh hơn khoảng 8 lần so với chỉ vài tháng trước đó.
"Vụ bùng nổ mà chúng tôi phát hiện rất phi thường, tương tự như một số giai đoạn tăng trưởng mạnh nhất được thấy ở các ngôi sao trẻ. Nó cho thấy các quá trình vật lý tương tự thúc đẩy sự hình thành sao cũng có thể xảy ra ở quy mô hành tinh. Vật thể này có tuổi đời khoảng một đến hai triệu năm. Nó rất trẻ so với các tiêu chuẩn thiên văn học", nhà thiên văn học Víctor Almendros-Abad thuộc Đài quan sát Thiên văn INAF ở Palermo, Italy, tác giả chính của nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Astrophysical Journal Letters tháng này cho biết.
Theo ông Almendros-Abad, hành tinh lang thang này dường như đang trong giai đoạn hình thành cuối cùng và dự kiến sẽ không tăng thêm khối lượng. Các nhà nghiên cứu cho rằng nó có từ trường mạnh dẫn vật chất từ đĩa xoáy vào bên trong, một hiện tượng cho đến nay chỉ được quan sát thấy ở các ngôi sao.
Các nhà nghiên cứu đã quan sát Cha 1107-7626 bằng Kính viễn vọng Rất Lớn của Đài quan sát Nam Âu đặt tại Chile. Nó nằm trong thiên hà Milky Way của chúng ta, cách Trái Đất khoảng 620 năm ánh sáng, thuộc chòm sao Chamaeleon. Một năm ánh sáng là khoảng cách ánh sáng di chuyển trong một năm, 5,9 nghìn tỷ dặm (9,5 nghìn tỷ km).
Các hành tinh lang thang, còn được gọi là các vật thể có khối lượng hành tinh trôi nổi tự do, thường có khối lượng lớn hơn Sao Mộc vài lần, tồn tại như các hệ thống biệt lập trôi nổi tự do trong không gian và không bị ràng buộc về mặt hấp dẫn với một ngôi sao chủ.
"Cách thức hình thành của những vật thể này vẫn còn là một câu hỏi chưa có lời giải đáp", đồng tác giả nghiên cứu Belinda Damian, một nhà thiên văn học tại Đại học St Andrews ở Scotland, cho biết.
Theo bà Damian, về mặt lý thuyết, chúng có thể hình thành như các ngôi sao thông qua sự sụp đổ của một đám mây khí và bụi liên sao, được gọi là đám mây phân tử, hoặc chúng có thể hình thành như một hành tinh bình thường trong một đĩa vật chất quay quanh một ngôi sao mới sinh, chỉ để bị đẩy ra khỏi hệ hành tinh đó bằng cách nào đó.
Mặc dù Cha 1107-7626 - một hành tinh khí khổng lồ giống như các hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt Trời của chúng ta, chứ không phải một hành tinh đá như Trái Đất - đang hình thành tương tự như một ngôi sao, nhưng nó sẽ không đạt gần đến khối lượng cần thiết để kích hoạt phản ứng tổng hợp hydro ở lõi như một ngôi sao.
Các thiên thể khác, được gọi là sao lùn nâu, cũng hình thành theo cách này và không thể trở thành một ngôi sao. Sao lùn nâu có khối lượng dao động từ khoảng 13 đến 81 lần khối lượng của Sao Mộc, và chúng có thể đốt cháy deuterium - một dạng hydro - ở lõi của chúng trong một khoảng thời gian giới hạn.
Cha 1107-7626 có thể cung cấp hiểu biết đầy đủ hơn về cách một số hành tinh lang thang được hình thành.
"Đây là một khám phá thực sự thú vị bởi vì chúng ta thường có xu hướng nghĩ về các hành tinh là những thiên thể yên tĩnh và ổn định, nhưng giờ đây chúng ta thấy rằng những vật thể này có thể năng động giống như các ngôi sao trong giai đoạn sơ khai của chúng. Điều này phần nào làm mờ ranh giới giữa các ngôi sao và hành tinh, nó cho chúng ta một cái nhìn thoáng qua về giai đoạn hình thành sớm nhất của các hành tinh lang thang", bà Damian nói.
