Phát huy lợi thế để tăng tốc phát triển

Khai thác tiềm năng, lợi thế

Ngày 26/6/2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng, trong đó có nội dung liên quan đến Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Sau cơ chế đặc thù cho TP Đà Nẵng, hiện Kỳ họp thứ 9 Quốc hội đang cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng, trong đó cũng đề cập đến vấn đề thành lập Khu thương mại tự do.

Đặc biệt, hiện nay theo chủ trương sáp nhập các đơn vị hành chính và trong dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đang được cho ý kiến thì đặc khu được coi như một đơn vị hành chính cấp xã. Như vậy, thực tiễn đang đặt ra làm sao phát huy được lợi thế của các đặc khu, Khu thương mại tự do khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Theo dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng thì Khu thương mại tự do Hải Phòng được tổ chức thành các khu chức năng: khu sản xuất, khu cảng và hậu cần cảng - logistics, khu thương mại - dịch vụ và các loại hình khu chức năng khác theo quy định của pháp luật. Dự thảo nghị quyết đề xuất phân cấp cho UBND TP quyết định thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới khu thương mại tự do gắn với Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải, Khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng tương tự như khu công nghiệp.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, chính sách này tạo hành lang pháp lý để thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, mang tính đột phá nhằm thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, dịch vụ thúc đẩy xuất khẩu, công nghiệp, hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Dẫu tán thành và cho rằng việc thí điểm thành lập Khu thương mại tự do tại TP Hải Phòng là cần thiết, song Uỷ ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội cho rằng đây là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Vì thế dưới góc độ là cơ quan thẩm tra, Uỷ ban đề nghị cần làm rõ tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách, xã hội; tính lan tỏa vùng miền; cơ chế quản lý rủi ro, cơ chế giám sát bảo đảm một mặt thông thoáng song giữ vững an toàn tài chính, an ninh kinh tế, trật tự xã hội; trách nhiệm trong triển khai của các cá nhân, tổ chức liên quan.

Đối với vấn đề “đặc khu” tại dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đề nghị, cần rà soát, bổ sung, chỉnh lý và hoàn thiện các nội dung theo hướng phát huy tiềm năng, lợi thế để đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội kết hợp với củng cố quốc phòng, an ninh và bảo vệ, bảo tồn, gìn giữ các di tích lịch sử, giá trị văn hóa, tài nguyên, môi trường, hệ sinh thái và đa dạng sinh học biển.

Cần xây dựng Luật về Khu thương mại tự do

Ngay sau khi kết thúc đợt 1 của Kỳ họp thứ 9, ngày 31/5, Đoàn công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã làm việc với TP Đà Nẵng về triển khai Khu thương mại tự do. Tại đây, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Lê Trung Chinh mong muốn Quốc hội cho phép HĐND TP được lựa chọn và áp dụng các cơ chế tương đương như đang triển khai tại Khu kinh tế - thương mại tự do Hải Phòng. Đồng thời, xem xét mở rộng địa giới và không gian hoạt động của Khu thương mại tự do về phía Nam, gắn với định hướng phát triển sau sáp nhập với tỉnh Quảng Nam.

Từ việc Quốc hội đang cho ý kiến về việc thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng, phát biểu tại tổ, ông Nguyễn Văn Quảng - Bí thư Thành uỷ Đà Nẵng bày tỏ quan điểm thống nhất với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng. Tuy nhiên bên cạnh đó, ông Quảng cũng đề nghị Quốc hội nên hướng đến xây dựng Luật về Khu thương mại tự do để áp dụng chung cho các địa phương.

Qua khảo sát tại các địa phương, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng cho rằng, để tránh “cuộc đua đặc thù” giữa các địa phương, về lâu dài cần xây dựng một Luật về Khu thương mại tự do làm khung pháp lý thống nhất.

Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu, chúng ta đang triển khai thực hiện “bộ tứ chiến lược”: Nghị quyết số 57 về thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết số 59 về chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng; Nghị quyết số 66 về đổi mới toàn diện công tác xây dựng, thi hành pháp luật; và Nghị quyết số 68 về phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân. Thời gian không đợi chờ ai, muốn thực hiện các Nghị quyết trên để đưa nền kinh tế phát triển trong giai đoạn mới, do đó cần xây dựng một Luật về khu thương mại tự do để áp dụng chung trên cả nước, địa phương nào đủ điều kiện thì có thể thành lập Khu thương mại tự do. “Bây giờ không phải giai đoạn để thí điểm nữa vì tất cả các chủ trương, chính sách của 4 nghị quyết trên cần được thực hiện ngay, cần được luật hoá” - ông Hiếu nói.