Phát huy vai trò của Mặt trận trong công tác giám sát
Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi (giai đoạn I: 2021 - 2025) đang bước vào giai đoạn nước rút. Bên cạnh sự vào cuộc của các cấp, ngành, công tác kiểm tra, giám sát do MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đảm nhiệm đã phát huy vai trò nòng cốt, góp phần đảm bảo tiến độ, hiệu quả đầu tư và tính công khai, minh bạch trong quá trình thực hiện.
Ngay trong năm 2025, nhiều địa phương đã tăng cường kiểm tra, giám sát việc triển khai các dự án thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) 1719 nhằm đảm bảo nguồn lực đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu. Tại tỉnh Lạng Sơn, đoàn công tác do ông Nguyễn Văn Lực, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo làm Trưởng đoàn đã tiến hành kiểm tra thực tế tại các xã Tuấn Sơn và Nhân Lý, những địa bàn còn nhiều khó khăn về cơ sở hạ tầng và đời sống người dân. Tại đây, đoàn đã khảo sát các công trình do Chương trình hỗ trợ như Nhà văn hóa thôn Lán Thán, thôn Đất Đỏ, hay các tuyến đường dân sinh vừa được hoàn thiện. Đặc biệt, nhiều hộ nghèo đã được hỗ trợ xây dựng nhà ở kiên cố thay thế nhà tạm bợ, dột nát.
“Việc tăng tốc tiến độ, giám sát chặt chẽ khâu thực hiện và giải ngân là yếu tố quyết định thành công của Chương trình. Do đó, các địa phương phải thường xuyên rà soát, đôn đốc, đồng thời phát huy vai trò của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội trong việc giám sát sử dụng nguồn vốn, đảm bảo công bằng, minh bạch và hiệu quả thực tế” - ông Lực nhấn mạnh
Trong bức tranh chung của Chương trình MTQG 1719, vai trò giám sát của MTTQ cùng các tổ chức chính trị - xã hội vô cùng quan trọng, đảm bảo mọi nguồn lực đầu tư được sử dụng đúng mục đích, đúng địa bàn. Thông qua hệ thống Mặt trận các cấp, nhiều mô hình giám sát cộng đồng đã phát huy hiệu quả rõ rệt. Ở Cao Bằng, với hơn 5.033 tỷ đồng vốn ngân sách Trung ương cho giai đoạn 2022 - 2025, Mặt trận tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành và các tổ chức chính trị - xã hội giám sát việc triển khai các hạng mục, góp phần giúp địa phương giải ngân đạt 75,6% kế hoạch, vượt tiến độ nhiều chỉ tiêu.
Còn tại Sơn La, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Thào Xuân Nếnh cho biết, địa phương chủ động ban hành hướng dẫn thực hiện sát với thực tế, đồng thời huy động các tổ chức chính trị - xã hội cùng tham gia kiểm tra, giám sát, tháo gỡ vướng mắc về thủ tục đầu tư, đảm bảo chất lượng công trình.
Mỗi dự án hoàn thành không chỉ là kết quả của nguồn vốn Nhà nước, mà còn là minh chứng cho sự đồng hành và trách nhiệm của người dân dưới sự hướng dẫn của Mặt trận. Bên cạnh đó, các tổ chức như Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh cũng phát huy hiệu quả trong vận động hội viên tham gia bảo vệ môi trường, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và phát triển sinh kế bền vững. Nhờ đó, nhiều mô hình kinh tế mới được hình thành, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân vùng cao.
Số liệu từ Bộ Dân tộc và Tôn giáo cho thấy, tính đến tháng 3/2025, thu nhập bình quân của đồng bào DTTS đạt 43,4 triệu đồng/năm, tăng 3,1 lần so với năm 2020 và vượt xa mục tiêu đề ra. Tỷ lệ giảm nghèo tại các xã đặc biệt khó khăn đạt gần 4,5%, phản ánh rõ tác động tích cực của Chương trình cùng sự tham gia tích cực của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội. Không chỉ dừng lại ở vai trò giám sát, MTTQvà các tổ chức chính trị - xã hội còn là cầu nối quan trọng giữa Chính phủ và đồng bào DTTS. Thông qua các cuộc vận động, hội nghị tuyên truyền, đối thoại, Mặt trận đã giúp người dân hiểu rõ chủ trương, mục tiêu của Chương trình, từ đó nâng cao ý thức tự lực, chủ động vươn lên thoát nghèo bền vững.
Một điểm nhấn đáng chú ý là việc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức kiểm tra, giám sát Dự án 6 trong Chương trình, dự án bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các DTTS gắn với phát triển du lịch bền vững. Những chuyến kiểm tra của cơ quan Nhà nước kết hợp với giám sát độc lập của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội đã tạo nên cơ chế hai chiều, vừa đảm bảo tính khách quan, vừa phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Đây cũng là cách để tăng tính minh bạch, giảm thiểu sai phạm và nâng cao hiệu quả đầu tư của Chương trình.
Từ thực tế triển khai có thể khẳng định, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội là lực lượng nòng cốt trong giám sát thực hiện Chương trình MTQG 1719. Bằng việc phát huy vai trò đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, Mặt trận không chỉ góp phần đảm bảo hiệu quả đầu tư mà còn củng cố niềm tin, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc.
