Phát triển công trình xanh, thúc đẩy chuyển đổi xanh

Tiềm năng còn rất lớn

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Minh Hà, chuyển đổi xanh cùng với chuyển đổi số đang là xu hướng diễn ra trên toàn cầu và ở Việt Nam. Chuyển đổi xanh là quá trình xây dựng nền kinh tế, trong đó mức phát thải từ thấp đến rất thấp đạt được thông qua việc phát triển văn minh, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, nhằm tăng cường hiệu quả sử dụng năng lượng, giảm lượng khí thải carbon, thúc đẩy sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tăng cường sự tham gia của xã hội.

Từ những công trình xanh đầu tiên ở TPHCM, đến giữa năm 2024, Việt Nam đã có gần 500 công trình xanh ở nhiều tỉnh, thành trên cả nước với tổng diện tích sàn xây dựng khoảng 11,5 triệu m2. Với tổng diện tích sàn xây dựng nhà ở, văn phòng trung bình hàng năm trên dưới 100 triệu m2 (chưa bao gồm diện tích nhà xưởng công nghiệp và các loại hình công trình khác), có thể thấy mặc dù tăng nhanh trong thời gian vừa qua, nhưng tiềm năng phát triển công trình xanh ở Việt Nam còn rất lớn. Chính vì vậy, việc thúc đẩy phát triển mạnh mẽ công trình xanh cũng là một giải pháp giúp chuyển đổi xanh ở cấp độ quốc gia nhanh hơn.

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục nỗ lực triển khai các hoạt động thực hiện chuyển đổi xanh hướng tới mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 mà Việt Nam đã cam kết.

Từ góc độ địa phương, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn cho biết, thành phố đã ban hành nhiều chính sách quan trọng về phát triển công trình xanh, đồng thời xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật để triển khai Luật Thủ đô năm 2024, trong đó đặc biệt chú trọng xây dựng các quy định, cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy phát triển công trình xanh, hạ tầng đô thị thông minh và phát triển bền vững.

Hoàn thiện khung pháp lý, cụ thể hóa các quy định

Dù đã đạt một số kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên, ông Phạm Minh Hà cho biết, việc phát triển công trình xanh ở Việt Nam thời gian qua gặp không ít khó khăn, thách thức như: công trình xanh mới đang phát triển ở hình thức khuyến khích, chưa có quy định bắt buộc; trình độ kỹ thuật, công nghệ, năng lực tài chính của chủ đầu tư còn hạn chế; khó khăn khi tiếp cận nguồn tài chính xanh cho các dự án công trình xanh.

Đại diện các doanh nghiệp cũng phản ánh gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn; năng lực tư vấn thiết kế còn hạn chế, buộc phải thuê tư vấn nước ngoài để đồng bộ tiêu chuẩn với Việt Nam. Bên cạnh đó, việc lựa chọn vật liệu xanh cũng còn hạn chế...

Liên quan đến lộ trình phát triển công trình xanh trong đầu tư công, TS Ngô Thế Vinh - Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, vốn đầu tư công hiện chủ yếu dành cho các công trình an sinh xã hội và hạ tầng kỹ thuật. Tuy nhiên, thông tin về lĩnh vực này còn hạn chế, cần được thu thập và cung cấp đầy đủ hơn. Ông Vinh đề xuất, cần tập trung vào các công trình trọng yếu trong đầu tư công như nhà ở và văn phòng cho thuê.

Đại diện Sở Công thương TP Hà Nội cũng đề xuất cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, cụ thể hóa các quy định về tiêu chuẩn xây dựng xanh và cơ chế khuyến khích cho chủ đầu tư. Cùng với đó là đào tạo, nâng cao năng lực nhân lực trong lĩnh vực công trình xanh, xây dựng nền tảng thông tin chia sẻ về công nghệ và giải pháp xây dựng xanh, tạo điều kiện cho các bên liên quan học hỏi kinh nghiệm từ những dự án tiêu biểu.

Bên cạnh đó, ông Vũ Ngọc Anh - Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và môi trường (Bộ Xây dựng) cho biết, việc phát triển công trình xanh vẫn còn một số rào cản cả về hành lang pháp lý, nguồn lực, kỹ thuật. Ông Vũ Ngọc Anh cho biết, Bộ Xây dựng đã có những quy chuẩn về tiết kiệm năng lượng và đang xem xét, ban hành quy chuẩn mới giúp các chủ đầu tư, chủ dự án, doanh nghiệp thuận lợi hơn trong việc đầu tư, xây dựng, quản lý, vận hành những dự án, công trình theo tiêu chuẩn xanh.