Phát triển đặc khu kinh tế: Đừng quá ưu ái nhà đầu tư nước ngoài

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan.

Chia sẻ tại hội thảo “Đặc khu - thể chế, chính sách và kỳ vọng thành công” được tổ chức sáng 18/5 tại Hà Nội, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đưa ra các cảnh báo nếu dành ưu ái cho các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư tại đặc khu kinh tế.

Theo bà Lan, việc đưa ra quá nhiều ưu ái cho các nhà đầu tư nước ngoài, nói cách khác, trải thảm đỏ cho nhà đầu tư mà không tính đến việc họ sẽ chỉ đến vì lợi nhuận và sẵn sàng đi khi thấy “hết lợi”.

“Không như các nhà đầu tư trong nước, nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam trước hết vì lợi nhuận, đến lúc nào đó họ sẽ rời đi. Thế nhưng, chúng ta lại luôn có chính sách ưu đãi “hậu hĩnh” cho các doanh nghiệp FDI, nhà đầu tư nước ngoài, và ưu ái lớn quá nên thành ra doanh nghiệp trong nước luôn bị lấn át” - bà Lan nói.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng, hệ thống pháp luật sẽ bị phân mảng, thành nhiều mảng luật khác nhau điều chỉnh cho các loại hình hoạt động khác nhau, như vậy là bất hơp lý. Chúng ta cần một hệ thống pháp luật thống nhất, chứ không phải cấm chỗ này nhưng lại mở chỗ kia. Pháp luật hiện nay của ta đang rất chồng chéo kiểu như vậy.

Cũng theo bà Lan, Luật về đặc khu kinh tế có thể đưa ra một số ưu đãi cho đặc khu nhưng phải xác định rõ ràng đặc khu đó phải làm gì, có ưu đãi riêng nhưng chỉ nên ưu đãi những thứ mà bên ngoài đặc khu không làm được, không phát triển chứ không thể ưu đãi theo kiểm “ôm đồm”, cái gì ngành gì cũng ưu đãi.

Cảnh báo thứ ba được chuyên gia Phạm Chi Lan chỉ rõ, trong dự thảo chúng ta dường như hoàn toàn không đưa ra trọng điểm mỗi nơi là gì. Chúng ta đã biết, mỗi vùng, mỗi khu kinh tế có lợi thế riêng, Luật đưa ra ưu ái như vậy, liệu tất cả các ngành có thể phát triển mạnh được không?

Một vấn đề nữa được vị chuyên gia nêu, trong bản trình bày của Ngân hàng thế giới (WB) đã nói rõ, Trung Quốc đã rất thành công trong việc phát triển các khu công nghiệp, hiện họ có khoảng trên 470 khu công nghiệp, khu chế xuất, nhưng những ưu đãi về thuế dành cho các khu công nghiệp đó chỉ có thời hạn: Hai năm đầu miễn thuế hoàn toàn, 3 năm sau giảm thuế rồi sau đó thu thuế bình thường.

“Tôi thấy nản nhất là khi cả 3 đặc khu đều xin làm casino, rồi cũng lại vận động để hợp thức hóa nghề mại dâm ở Việt Nam. Tôi muốn đặt câu hỏi rằng: Việt Nam chúng ta không còn tiềm năng gì khác để phát triển ngoài hai lĩnh vực casino và mại dâm hay sao? Đánh bạc và mại dâm để cất cánh ư? Như vậy là quá buồn cho nền kinh tế của chúng ta” - bà Lan thẳng thắn.