Phát triển năng lượng sạch cho công nghiệp bán dẫn

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm, Việt Nam hiện có 170 dự án đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực bán dẫn, với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD, chủ yếu tập trung vào hai công đoạn chính, đó là thiết kế và đóng gói, kiểm thử chip. Trong khi đó Việt Nam hiện có khoảng 50 doanh nghiệp (DN) thiết kế vi mạch với trên 7.000 kỹ sư, cùng 15 DN và hơn 10.000 kỹ thuật viên tham gia công đoạn đóng gói, kiểm thử và sản xuất thiết bị, vật liệu bán dẫn. Các đối tác lớn lâu năm như Samsung, Intel, Amkor, Foxconn, Hana Micron… tiếp tục mở rộng quy mô đầu tư và sản xuất tại Việt Nam, minh chứng cho hiệu quả về chi phí, năng suất và chất lượng sản phẩm tại Việt Nam.

Trong khi đó, các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như: NVIDIA, Qualcomm, Coherent, Marvell cũng đã chọn Việt Nam là cứ điểm chiến lược để nghiên cứu, phát triển chip bán dẫn, xây dựng nhà máy và mở rộng chuỗi cung ứng. Về DN trong nước, nhà máy sản xuất chip đầu tiên của Viettel đang được đẩy nhanh tiến độ triển khai, đánh dấu bước khởi đầu quan trọng trong hành trình làm chủ công nghệ sản xuất chip của Việt Nam. Những kết quả này là minh chứng cho niềm tin của các nhà đầu tư toàn cầu, đồng thời thể hiện bước tiến chiến lược của Việt Nam trong hành trình “đi tắt đón đầu” nhằm phát triển dựa trên tri thức, đổi mới sáng tạo và hợp tác quốc tế.

Giới chuyên gia nhận định, Việt Nam đang hội tụ đủ yếu tố để trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu. Với vị trí địa lý chiến lược tại Đông Nam Á, chính trị ổn định, hơn 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), cùng lực lượng hơn 1,9 triệu nhân lực công nghệ thông tin - số, Việt Nam sở hữu lợi thế đặc biệt để đón đầu làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng. Bên cạnh đó, giá trị xuất khẩu điện tử của Việt Nam đạt 132,3 tỷ USD năm 2024, tăng 16,8% so với năm 2023, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển công nghiệp bán dẫn.

PGS.TS Nguyễn Trần Thuật, giảng viên Đại học quốc gia Hà Nội nhận định, lợi thế lớn nhất của Việt Nam là con người, với đội ngũ giảng viên, sinh viên và các viện nghiên cứu hàng đầu, hoàn toàn có thể trở thành trung tâm đào tạo nhân lực bán dẫn chất lượng cao của khu vực.

Theo bà SoYoung Jang - Giám đốc Bộ phận Hợp tác và Liên minh Năng lượng của SEMI, năng lượng sạch đang trở thành yếu tố quyết định vị thế quốc gia trong cuộc đua bán dẫn toàn cầu. Trong khi đó, hơn 80% lượng phát thải của ngành đến từ tiêu thụ điện năng. Các tập đoàn công nghệ toàn cầu như Google, Microsoft, Amazon hay Apple đều yêu cầu chuỗi cung ứng phải chứng minh khả năng giảm phát thải và sử dụng năng lượng tái tạo. Điều này khiến “năng lượng sạch” trở thành tiêu chí cạnh tranh mới của các quốc gia trong cuộc đua công nghệ bán dẫn.

Chính vì vậy, để đi cùng với tốc độ phát triển công nghệ cao của ngành công nghiệp bán dẫn, Việt Nam cần một nền tảng năng lượng sạch, ổn định, có khả năng cạnh tranh quốc tế. “Việt Nam có tiềm năng rất lớn để phát triển hạ tầng năng lượng xanh với lợi thế về gió và mặt trời, cùng chính sách khuyến khích đầu tư năng lượng tái tạo” - bà SoYoung Jang nhận định.

Việt Nam hướng tới hình thành các khu công nghiệp công nghệ cao tích hợp giải pháp năng lượng tái tạo, qua đó giảm phát thải khí nhà kính và tăng hiệu quả sử dụng năng lượng trong sản xuất. Giới chuyên gia nhận định, để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần sớm ban hành lộ trình năng lượng bền vững dành riêng cho ngành bán dẫn, tập trung vào 4 hướng chính: Hoàn thiện khung pháp lý cho đầu tư năng lượng sạch; Phát triển hạ tầng điện gió và điện mặt trời đồng bộ với khu công nghiệp bán dẫn; Mở rộng hợp tác quốc tế trong chuyển giao công nghệ năng lượng; Xây dựng cơ chế tài chính xanh khuyến khích doanh nghiệp đầu tư hạ tầng tiết kiệm năng lượng.