Phát triển nhân lực thương mại điện tử thời đại số

Bà Lê Hoàng Oanh - Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) cho biết: Nhiều năm qua, nguồn nhân lực cho thương mại điện tử, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao luôn là vấn đề lớn gây cản trở cho quá trình phát triển thương mại điện tử tại Việt Nam. Đây là lĩnh vực cần có kiến thức rộng trong nhiều lĩnh vực như kinh tế, công nghệ thông tin, quản trị và ngoại ngữ… đòi hỏi thời gian đào tạo dài; các lớp ngắn hạn và dạy nghề chỉ giải quyết tạm thời trong thời điểm thiếu nhân lực. Do vậy, đào tạo chính quy dài hạn tại các cơ sở giáo dục đại học trở thành giải pháp căn cơ cho nguồn nhân lực chất lượng cao của thương mại điện tử trong tương lai.

Khảo sát của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) cho thấy: Chỉ 30% nhân lực làm việc tại doanh nghiệp cung cấp giải pháp thương mại điện tử hiện được đào tạo bài bản, chính quy. 70% còn lại xuất thân từ các ngành khác như kinh doanh, công nghệ thông tin, marketing... và phải tự học, tự đào tạo để thích ứng với công việc.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn – Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) nhấn mạnh, thương mại điện tử hiện nay không còn đơn thuần là sử dụng công nghệ làm công cụ hỗ trợ mà công nghệ đã trở thành nền tảng cốt lõi cho mọi hoạt động. Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), tự động hóa, Internet vạn vật (IoT) và điện toán đám mây (Cloud Computing) đang tái định hình toàn bộ quy trình vận hành của doanh nghiệp, từ quản trị chuỗi cung ứng, tiếp thị đến chăm sóc khách hàng.

Ông Tuấn cũng phân tích cụ thể các vị trí việc làm chính đang có nhu cầu cao trên thị trường thương mại điện tử hiện nay. Đó là các vị trí như: Quản lý vận hành thương mại điện tử (E-Commerce Operations Manager) với nhiệm vụ hoạch định chiến lược và tối ưu hiệu suất kinh doanh; Chuyên viên marketing số (Digital Marketing Specialist) triển khai các chiến dịch quảng cáo đa kênh; Chuyên viên phân tích dữ liệu (Data Analyst/BI) khai thác dữ liệu lớn để hỗ trợ quyết định kinh doanh; Thiết kế đồ họa và trải nghiệm người dùng (Graphic & UX/UI Designer); Chuyên viên chuỗi cung ứng và logistics (Supply Chain & Logistics Specialist); và nhân viên chăm sóc khách hàng (Customer Service/Support). Mỗi vị trí đều yêu cầu năng lực chuyên môn cao, khả năng phân tích dữ liệu và am hiểu sâu sắc hành vi tiêu dùng.

“Trong hệ thống kỹ năng cốt lõi của ngành, kỹ năng công nghệ – kỹ thuật giữ vai trò nền tảng” - ông Tuấn khẳng định. Do đó, người lao động cần thành thạo các nền tảng thương mại điện tử phổ biến như TikTok, Shopee, Lazada, Shopify, WooCommerce, đồng thời sử dụng thành thạo các hệ thống quản lý nội dung như WordPress, Magento, PrestaShop để vận hành hiệu quả cửa hàng trực tuyến. Bên cạnh đó, kỹ năng SEO, quảng cáo số, bảo mật dữ liệu và tối ưu hóa trải nghiệm trên thiết bị di động là những yêu cầu bắt buộc.

Đối với lĩnh vực tiếp thị kỹ thuật số, ông Tuấn cho rằng hệ thống kỹ năng cần có rất đa dạng và phức tạp, từ tối ưu nội dung số, quảng cáo đa kênh trên Facebook, Instagram, Google hay TikTok, đến marketing tự động hóa, email marketing automation, chatbot marketing, phân tích dữ liệu marketing, remarketing và livestream commerce... Đây không chỉ là kỹ năng quảng bá mà còn là khả năng xây dựng chiến lược tiếp cận khách hàng đa kênh thông minh và cá nhân hóa.

Tuy nhiên, theo ông Tuấn, kỹ năng chuyên môn thôi chưa đủ. Trong môi trường thương mại điện tử năng động và cạnh tranh, kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm đa chức năng, quản lý thời gian, giải quyết vấn đề và tư duy phản biện dựa trên dữ liệu là yếu tố quyết định để phát huy tối đa năng lực nhân sự.