Philippines kéo dài thiết quân luật

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte. (Nguồn: Reuters).

Tổng thống Duterte trước đó được dự kiến sẽ giành chiến thắng trong việc kêu gọi gia hạn thiết quân luật cho đến cuối năm nay, trong bối cảnh mà quân đội nước này đã thất bại trong việc đẩy lùi phiến quân khỏi thành phố Marawi, đảo Mindanao sau 2 tháng chiến sự.

Thành phố Marawi giờ đang phải đối mặt với khả năng bị biến thành cục nam châm thu hút các chiến binh nước ngoài ở Iraq và Syria. Hiện các thủ lĩnh của nhóm phiến quân ở Marawi vẫn đang tự do, trong khi khoảng 90 tay súng phiến quân đã vượt qua các hàng rào an ninh để tụ họp với các nhóm vũ trang khác trong khu vực.

Trong khi đó, Quân đội Philippines cho hay chỉ còn khoảng 60 tay súng đang ở trong khu vực rộng 49 hecta ở Marawi, nhưng Tổng thống Duterte nói rằng ông vẫn cần có thiết quân luật để tái xây dựng lại thành phố này và đảm bảo rẳng chiến tranh không lan rộng ra những nơi khác.

“Tôi không thể tỏ ra tự mãn được”- Tổng thống Duterte nói trong hôm thứ sáu vừa qua, thêm rằng quân đội sẽ tiếp tục thúc đẩy các chiến dịch khác sau khi tái chiếm được Marawi – “Nếu tình trạng bạo lực lan rộng, tình hình sẽ không tồi tệ lắm nếu có thiết quân luật”.

Được biết ông Duterte đã áp dụng thiết quân luật trong vòng 60 ngày – tức thời lượng nhiều nhất được Hiến pháp cho phép – trên khu vực đảo Mindanao từ ngày 23/5, chỉ vài giờ sau khi những kẻ phiến quân đánh chiếm Marawi.

Hôm đầu tuần này, Tổng thống Duterte đã yêu cầu Quốc hội phê chuẩn việc kéo dài thời gian thiết quân luật, đồng thời tạm ngừng một quy định trong Hiến pháp cấm bắt giữ mà không có lệnh từ tòa án. Và trong hôm 22/7, cả Hạ viện và Thượng viện Philippines đã họp chung để bỏ phiếu về đề xuất này.

Thiết quân luật cho phép quân đội Philippines đưa ra các biện pháp kiểm soát như lệnh giới nghiêm, đặt các điểm chốt, và kiểm soát súng đạn – tại một đất nước mà thường dân được phép giữ súng đạn trong nhà nếu có giấy phép. Tuy nhiên, việc kéo dài thiết quân luật cần phải được Quốc hội phê chuẩn.

“Tôi tuân thủ theo điều đó” – Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, Reynaldo Umali, một đồng minh chủ chốt của ông Duterte, nói với kênh ABS-CBN, ám chỉ sự ủng hộ của ông với đề xuất kéo dài thiết quân luật.

Trước đó thì Chủ tịch Hạ viện Pantaleon Alvarez cũng nói rằng ông không thấy có sự cản trở nào trong việc thông qua đều xuất này, cả ở Hạ viện và Thượng viện.

Tổng thống Duterte vốn đã lật ngược thành công một đơn kiến nghị gửi tới Tòa án Tối cao Philippines để yêu cầu xem việc áp dụng thiết quân luật ở Mindanao là trái pháp luật. Tuy nhiên các chính trị gia đối lập đã chỉ trích đề xuất kéo dài thiết quân luật của ông, trong đó một số còn cho rằng đây là âm mưu của ông để mang đất nước trở lại thời kỳ độc tài.